Η ιερά μονή των Ταξιαρχών (έτ. 1254/5) στην Τσούκα Νεστορίου. Πανηγυρίζει την 8η Νοεμβρίου 2011.

Το μοναστήρι πριν την καταστροφή του.
Ελαιογραφία του Γ. Αλεξίου.

Το ξακουστό βυζαντινό μοναστήρι των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, Τσούκας, βρίσκεται σε απόσταση 10 χιλιομέτρων, περίπου, ανατολικά του Νεστορίου Καστοριάς. Το Μοναστήρι αυτό ιδρύθηκε κατά το έτος 1254/5, απ’ τους αυταδέλφους, Νικηφόρο, Ιωάννη και Ανδρόνικο, τους Νετζάδες. Οι κτήτορές του επέλεξαν τους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ ως Πάτρωνες Αγίους και ακαταμάχητους Προστάτες του, διότι η εντυπωσιακή και ιδιόμορφη τοποθεσία στην οποία το θεμελίωσαν (: ανάμεσα σε πελώριους βράχους, δίπλα στον μοναδικό καταρράκτη του Αλιάκμονα, κάτω από μία απρόσιτη λατρευτική σπηλιά και ολόγυρα σε μεγάλη πηγή ύδατος), θυμίζει καταπληκτικά την ανάλογη τοποθεσία των Κολοσσών (Χωνών) της Μικράς Ασίας, όπου ο Αρχάγγελος Μιχαήλ τέλεσε το περιφημότερο απ’ τα θαύματά του, το λεγόμενο «εν Χώναις θαύμα».

Η Μονή των Ταξιαρχών Τσούκας Νεστορίου λειτούργησε συνεχώς κι επιτυχώς επί 700 έτη περίπου, απ’ το 1254 κι έως το 1943. Κατ’ αυτό το μακραίωνο χρονικό διάστημα γνώρισε περιόδους μεγάλης ακμής, αλλά πέρασε και πολύ δύσκολες καταστάσεις, όπως φοβερές επιδρομές Τούρκων οπλοφόρων και Αλβανών ληστών. Τις επιδρομές αυτές των αλλόδοξων Τούρκων και Αλβανών, οι γενναιόψυχοι μοναχοί των Ταξιαρχών και οι λαϊκοί υπηρέτες της Μονής αγωνίστηκαν και τις ξεπέρασαν όλες επιτυχώς. Δεν μπόρεσαν όμως, δυστυχώς, ν’ αντιμετωπίσουν τις ανάλογες προσβολές κι ένοπλες εφορμήσεις των ομόδοξών μας Αυστριακών στρατιωτών της Μεραρχίας «Εντελβάις, οι οποίοι το πυρπόλησαν κατά τον Μάρτιο του 1943.

Σημερινή μερική άποψη της Μονής.

Τελευταίως έγιναν και γίνονται αρκετές προσπάθειες ν’ αναστηλωθεί και να ξαναλειτουργήσει το αναφερόμενο μοναστήρι των Ταξιαρχών. Η φήμη του απλώθηκε ξανά σε όλη την περιοχή της Καστοριάς κι ένεκα τούτου το επισκέπτονται πάρα πολλοί ευσεβείς χριστιανοί, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Μεγαλυνάριον των Ταξιαρχών

Πρόκριτοι Δυνάμεων νοερών, Μιχαήλ πρωτάρχα, και λαμπρόμορφε Γαβριήλ, συν ταις ουρανίαις, αιτείτε στρατηγίαις, ημίν καταπεμφθήναι το μέγα έλεος.

Σημείωση.

Ένας έγκριτος Δημότης του Νεστορίου, καλός γνώστης της τοπικής ιστορίας, ανέφερε στον γράφοντα Γιώργο Τ. Αλεξίου, ότι οι στρατιώτες που έκαψαν το εξεταζόμενο μοναστήρι των Ταξιαρχών Τσούκας δεν ήταν Αυστριακοί, αλλά Ιταλοί, που είχαν επικεφαλής τους τον Ιταλό Αξιωματικό Ραβάλλι και τον Σλαβομακεδόνα Κάλτσεφ. Η πυρπόληση τού μοναστηριού έγινε τρεις ημέρας μετά την εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, ημέρα Δευτέρα, του έτους 1943. Την ίδια ημέρα οι Ιταλοί σκότωσαν εκεί και τέσσερις νεαρούς άνδρες από το Χωριό Αγία Άννα Νεστορίου. Προηγουμένως, οι ίδιοι Ιταλοί είχαν πυρπολήσει τα χωριά Τσούκα, Αγία Άννα και Κάτω Νεστόριο.

Για την επιδιόρθωση και συντήρηση του πυρπολημένου Μοναστηριού διέθεσαν χρήματα μετά το έτος 1950 ο Καστοριανός ιατρός Δούμας και ο Νίκος Βανόπουλος.

Η βυζαντινή τράπεζα της Μονής.



Ο εντυπωσιακός καταρράκτης
που βρίσκεται δίπλα στη Μονή