Η Καστοριά κατά την 28η Οκτωβρίου 1940.

 

Κείμενο Ιωάννου Μπακάλη στην Εφημ. “Ορεστιάς" έτ. 1956.

    Την 28η Οκτωβρίου 1940 κηρύσσεται ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας και αρχίζει η μεγάλη περιπέτεια της Καστορίας. Πρώτον πλήγμα κατ’ αυτής ήσαν οι γενόμενοι βομβαρδισμοί της πόλεως την 4^ην και 11^ην Νοεμβρίου 1940...

Κατά την αρχήν του πολέμου οι κάτοικοι της πόλεως είχον καταφύγει εις τα χωρία προς ασφάλειάν των, εις τας καλύβας των αμπελώνων των, εις την Μονήν Μαυριωτίσσης και τα παρ’ αυτήν σπήλαια Γκολομπίντσας κ.λ.π. Τους ούτω καταφυγόντας επεσκέφθη επανειλλημένως ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης και ενεθάρρυνεν αυτούς. Εν τω μεταξύ δε, ο Σεβασμιώτατος δεν παρέλειπεν να λειτουργεί εν καιρώ νυκτός εις τους ναούς της πόλεως κατά τας Κυριακάς και εορτασίμους ημέρας, διότι κατά την ημέραν υπήρχε ο κίνδυνος εμφανίσεως εχθρικών αεροπλάνων, ο δε κόσμος έπρεπε με την χαραυγήν να απομακρυνθή της πόλεως, κατά δε τας ούτω τελεσμένας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος δεν έπαυε να απευθύνη προς το εκκλησίασμα ενθαρρυντικά λόγια...

    Όταν το έτος 1940 ήρχισαν οι βομβαρδισμοί των Ιταλών κατά της Καστορίας, ο Σεβασμιώτατος έστειλε τον πιστόν του υπάλληλον Δ. Καραμανίδην να αναβή εις το ανώτατον σημείον του καμπαναριού της Μητροπόλεως και να θέση υπό την σκέπην του καμπαναριού τον θαυματουργόν Σταυρόν της Μονής του Αγίου Νικολάου Σλιβαίνης και να τον αφήση εκεί χωρίς να αναφέρη το γεγονός εις ουδένα μέχρι της λήξεως του πολέμου. Είχε δε την πεποίθησιν ο Σεβασμιώτατος, ότι ο Σταυρός θα φυλάξη την πόλιν και την περιφέρειαν από πολλάς καταστροφάς. Παραδόξως, την ιδίαν εσπέραν και μετά την πραγματοποίησιν της εντολής του, είδεν ο Σεβασμιώτατος εις τον ύπνον του το εξής όνειρον: Ευρέθη προς στιγμήν εις την πλατείαν του καμπαναριού της Μητροπόλεως και εξαφνικά βλέπει κατερχόμενον από τα βάθη του ουρανού εν υάλινον αεροπλάνον, μέσα εις το οποίον ίστατο όρθιος και φορών τα Αρχιερατικά του άμφια με τον Σταυρόν ανά χείρας υψωμένον ο Άγιος Νικόλαος, ο οποίος κατερχόμενος εστάθη επί του καμπαναριού. Το εκκλησίασμα, το οποίον ήκουσε μετά συγκινήσεως το όνειρον τούτο, εσχημάτισε την πεποίθησιν, ότι ο Άγιος Νικόλαος με τον Τίμιον Σταυρόν θα φυλάξη την πόλιν, και όντως την εφύλαξεν !

Εξωαστικός δρόμος της Κορησού Καστοριάς απ' τους συναρπαστικότερους τής Δυτικής Μακεδονίας.

 

    Η Κορησός είναι ένα δυναμικό χωριό του Νομού Καστοριάς που έχει μακραίωνη ιστορία και πολλές φυσικές ομορφιές. Οι 1.500 κάτοικοί της διακρίνονται για τα έντονα πατριωτικά τους αισθήματα, τη μεγάλη ευσέβειά τους και την ευγένεια του χαρακτήρα τους.

Η Κορησός διαθέτει πολλά και σημαντικά αξιοθέατα, που ευλόγως κινούν το ενδιαφέρον των φιλίστορων, των φυσιολατρών και των επισκεπτών - προσκυνητών τών ιερών μονών τής Δυτικής Μακεδονίας. Στα εν λόγω αξιοθέατα πρωτεύουσα θέση κατέχει ο εξωαστικός λίαν ανηφορικός κι ελικοειδής δρόμος, που άρχεται από το εκκλησάκι τής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 200 μ. βορείως της Κορησού και καταλήγει στην περιοχή Κρέστα του βουνού που υπέρκειται του οικισμού της. Το συνολικό μήκος του αναφερόμενου δρόμου είναι σε ευθεία απόσταση 2.194 μ., η υψομετρική διαφορά των δύο άκρων του ξεπερνάει τα 382 μ., έχει 23 πολύ απότομες και κλειστές στροφές και μερικές πιο ανοιχτές, η δε κλίση του είναι 6 %.

    Ο εξεταζόμενος δρόμος διέρχεται καθ' όλο το μήκος του μέσα από πανέμορφα πυκνά δάση. Το πρώτο τμήμα του διασχίζει δάσος βελανιδιάς, το δεύτερο τμήμα του περνάει μέσα από δάσος δέντρων Γάβρου και το τρίτο διασχίζει πυκνό δάσος πεύκου.

Ο πορευόμενος στον εν λόγω δρόμο συναντάει κατά σειρά και από κάτω προς τα άνω τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία: α) Έναν ξύλινο σταυρό, που σηματοδοτεί την ύπαρξη πλησίον του τής ιεράς μονής Αγίου Νικολάου Τσιριλόβου, β) την οδική διακλάδωση προς την προαναφερόμενη ιερά μονή που απέχει απ' εκεί 200 μ. περίπου, γ) το εικονοστάσι τής Παναγίας επί τής εν λόγω διακλάδωσης, δ) το εκκλησάκι του Αγίου Καλλίστρατου που παράκειται αριστερά του δρόμου, ε) ένα απέριττο εικονοστάσι του Αγίου Νικολάου, στ) το στέκι αναψυχής με την λεγόμενη Σταυρόβρυση, και τέλος ζ) το διάσελο (υψ 1.091 μ.) που ενώνει – διαχωρίζει τα δύο ψηλά βουνά Μουρίκι (υψ. 1.703 μ.) και Σαρακίνα (υψ. 1.386 μ.), κι επί του οποίου βρίσκεται ένα ακόμη εικονοστάσι, καθώς και το κιόσκι με την πανοραμαρτική θέα προς τον κάμπο της Κορησού και τα χωριά του, προς το πανύψηλο όρος Βίτσι (υψ. 2.128 μ.), προς το βουνό Μαλιμάδι, και προς τη λίμνη της Καστοριάς και τα πανέμορφα παραλίμνια χωριά της.

    Περατούμενης τής σύντομης εξέτασης τού θεματικού δρόμου αναφέρονται και τα εξής. Οι άνθρωποι που διέρχονται απ' αυτόν ανυποψίαστοι για τα ενδιαφέροντα στοιχεία του δυσφορούν απ' την μεγάλη και απότομη ανηφοριά του και απ' τις πολλές στροφές του, ενώ αντιθέτως, όσοι τον ανεβοκατεβαίνουν εποχούμενοι ή και πεζή και γνωρίζουν τις απαράμιλλες φυσικές και λοιπές ομορφιές του στέκονται σε ορισμένα παράπλευρά του ξέφωτα, τις παρατηρούν με προσοχή, μαγεύονται απ' αυτές και τις απολαμβάνουν ολοψύχως.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Η μεγάλη πνευματική προσφορά τού δασκάλου και θεολόγου Δημητρίου Σ. Ζήση (+ 2-10-2023) στην τοπική Εκκλησία και γενικότερον στην κοινωνία της Καστοριάς.

 

    Ο αείμνηστος πλέον Καστοριανός δάσκαλος και θεολόγος Δημήτριος Σιδ. Ζήσης πρόσφερε επί 50 περίπου έτη ανεκτίμητες υπηρεσίες στην τοπική Εκκλησία και στον θεοφιλή λαό τής Καστοριάς. Οι υπηρεσίες του αυτές αναφέρονται επιγραμματικώς ακολούθως.

• Ως θεοσεβής δάσκαλος δίδαξε και “μαρτύρησε τον Χριστό” σε πολλές εκατοντάδες μαθητών όλων τών Δημ. Σχολείων τής περιφέρειας Καστοριάς.

• Ως Σχολικός Σύμβουλος μίλησε πολλάκις και με ζέση για τον Θεό σε πάμπολλους εκπαιδευτικούς.

• Ως Θεολόγος, ως καλλίφωνος ιεροψάλτης και ως υποδειγματικός και κατανοητός Αναγνώστης γραπτού κηρύγματος πρόσφερε τις αντίστοιχες υπηρεσίες του επί μισόν αιώνα περίπου σε πολλούς ναούς τής πόλης και των χωριών της Καστοριάς.

    Ο αείμνηστος Δημήτρης είχε πολλές χριστιανικές αρετές. Ήταν απονήρευτος μέχρι παρεξηγήσεως, ανιδιοτελής, αφιλοχρήματος και αμνησίκακος. Δεν ήταν κρυψίνους, διπλοπρόσωπος, υστερόβουλος και οσφυοκάμπτης. Με δυό λόγια ήταν καλοκάγαθος με την ορθή σημασία τού όρου και με όλο το εύρος του. Βεβαίως, ως άνθρωπος είχε και αυτός ιδιορρυθμίες κι ελαττώματα, που ήταν όμως ελάχιστα και ασήμαντα ως προς τα προτερήματά του.

    Παρ' όλα τα προαναφερόμενα χριστιανικά και ανθρώπινα προσόντα τού αποθανόντος Δημήτρη και την αντίστοιχή τους μεγάλη προσφορά του στην Εκκλησία και την τοπική κοινωνία, οι “ταγοί” της Καστοριάς δυστυχώς κατά τα τελευταία έτη της ζωής του δεν τον αναγνώρισαν και δεν τον τίμησαν αναλόγως, αντιθέτως μάλιστα τον αγνόησαν επιδεικτικώς. Κατόπιν τούτου, ο ίδιος αποτραβήχτηκε στην ερημιά τής πτωχικής πατρικής του οικίας κι έζησε εκεί, κατά τα λεγόμενά του, ως κοσμοκαλόγερος κι ως ερημίτης.

    Ενώ όμως οι “επίσημοι” του Νομού Καστοριάς τον αγνόησαν παντελώς, ο παντεπόπτης και δίκαιος Θεός δεν τον ξέχασε κι ευδόκησε να είναι το τέλος του χριστιανικό. Τον πήρε μαζί Του μόλις συμπλήρωσε την προσδόκιμη ηλικία των 79 ετών, όρθιον και χωρίς να ταλαιπωρήσει κανέναν οικείον του. Ευδόκησε επίσης ο Κύριος να κηδευτεί όπως θα το ήθελε ο Δημήτρης, δηλαδή μόνον από τον ταπεινό ιερέα τού χωριού του και με την παρουσία των στενών συγγενών του, μερικών συναδέλφων και φίλων του και ολίγων συγχωριανών του.

    Ας κατατάξει ο Θεός την απονήρευτη ψυχή τού Δημητρίου Ζήση μετά των αγίων Του στον Παράδεισό Του και ας είναι αιώνια η μνήμη του.

Σημείωση. Ο Γράφων δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου θυμούμαι τώρα με πολύ συγκίνηση τον αείμνηστο Δημήτρη να υπηρετεί με μεγάλο ζήλο και προθυμία ως άμισθος ιεροψάλτης και ως Αναγνώστης γραπτού κηρύγματος σε μία ιερά Μονή της περιοχής μας. Θυμούμαι επίσης, ότι λυπήθηκα πολύ όταν αποχώρησε απ' αυτήν την υπηρεσία του χωρίς να το θέλει ο ίδιος και χωρίς να υπάρχει κάποιος προφανής λόγος.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Εις Μνημόσυνον. Δημήτριος Σιδ. Ζήσης, δάσκαλος (1944 – 1923).

 

    Ο αείμνηστος δάσκαλος, Σχολικός Σύμβουλος και Θεολόγος Δημήτριος Σιδ. Ζήσης γεννήθηκε στο χωριό Χιλιόδενδρο Καστοριάς κατά το έτος 1944. Οι γονείς του ήταν πτωχοί και τίμιοι αγρότες και είχαν τέσσερα παιδιά. Μεγάλωσε με πολλές στερήσεις κατά τις ταραγμένες 10ετίες 1940 και 50. Από μικρός είχε μεγάλη έφεση για μάθηση. Μαθήτευσε επιτυχώς στα Γυμνάσια του Άργους Ορεστικού και της Καστοριάς και κατόπιν φοίτησε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, απ' όπου έλαβε το Πτυχίο του με βαθμό Άριστα. Ακολούθως διορίστηκε ως εκπαιδευτικός σε Δημοτικά σχολεία χωριών τής Κοζάνης και της Καστοριάς και υπηρέτησε σ' αυτά με πολύ μεγάλη επιτυχία ως δάσκαλος και ως Διευθυντής τους. Παραλλήλως, έδωσε εξετάσεις και πέτυχε την εισαγωγή του στο Μαράσλειο Διδασκαλείο των Αθηνών, απ' το οποίο αποφοίτησε μετά διετίαν με βαθμό άριστα. Ακολούθως εισήχθη με εξετάσεις στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσαλονίκης και έλαβε το αντίστοιχο Πτυχίο με βαθμό λίαν Καλώς. Αργότερα έλαβε και το Πτυχίο τού Παιδαγωγικού Τμήματος Φλώρινας του Α.Π.Θ. με βαθμό επίσης Άριστα.

    Παραλλήλως προς τα εκπαιδευτικά του καθήκοντα ο αείμνηστος Δημήτρης ασχολήθηκε λίαν επιτυχώς και με τη συγγραφή παιδαγωγικών βιβλίων, απ' τα οποία έκδόθηκαν τρία, καθώς και πολλών κειμένων και άρθρων ποικίλου περιεχομένου, που δημοσιεύτηκαν σε τοπικές εφημερίδες τής Καστοριάς.

Κατά τα τελευταία 15 περίπου έτη τής εκπαιδευτικής του σταδιοδρομίας υπηρέτησε με πολύ μεγάλη επιτυχία ως Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε. στις αντίστοιχες εκπαιδευτικές Περιφέρειες τής Καστοριάς.

Ο αείμνηστος Δημήτρης Ζήσης είχε δύο πολύ άξια τέκνα κι ευτύχησε να δεί νύφες κι εγγόνια, τα οποία υπεραγαπούσε. Υπήρξε άριστος πατριώτης και πολύ πιστός Χριστιανός. Ήταν φιλακόλουθος και τέλειος κάτοχος τής βυζαντινής μουσικής. Υπηρέτησε επί πολλά έτη ως καλλίφωνος ιεροψάλτης σε ναούς της πόλης, των χωριών και των ιερών μονών της Μητρόπολης Καστοριάς. Ήταν κτήτορας του μικρού παρεκκλησίου Αγίου Δημητρίου χιλιόδενδρου και δωρητής ενός καθιστικού περίπτερου ευρισκόμενου δίπλα σε έτερον ναΐσκο του Χιλιόδενδρου.

    Ως χαρακτήρας ήταν ευθύς, ειλικρινής, συμπονετικός, απονήρευτος σε μέγιστο βαθμό, και πολύ φιλικός προς όλους τους ανθρώπους και γι΄αυτό είχε πολλούς και καλούς φίλους. Οι συγγενείς και φίλοι του, οι συνάδελφοι και οι υφιστάμενοί του δάσκαλοι, καθώς και όλοι οι γνωστοί του, τον θυμούνται και θα τον θυμούνται πάντα με πολύ αγάπη, συγκίνηση, και νοσταλγία.

Ο Θεός ας αναπαύσει στον Παράδεισο την άκακη ψυχή τού άριστου δασκάλου Δημητρίου Σιδ. Ζήση, και ας είναι Αιωνία η μνήμη του.

Καστοριά 3 Οκτωβρίου 2023.

Ο Συνάδελφος και φίλος του Γιώργος Τ. Αλεξίου.