Σάββατο, 2 Νοεμβρίου 2019

Το εγκόλπιο Ημερολόγιο έτους 2020 της Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς.

Το παρουσιαζόμενο Ημερολόγιο

με την εικόνα του αγίου Νεκταρίου.

Η Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς τύπωσε και κυκλοφόρησε προσφάτως το εγκόλπιο Ημερολόγιό της έτους 2020, που είναι “Αφιερωμένο στη μορφή του Αγίου Νεκταρίου, Επισκόπου Πενταπόλεως, του θαυματουργού, επί τη συμπληρώσει 100 ετών από την οσιακή κοίμησή του”.

Το εν λόγω καλαίσθητο Ημερολόγιο τσέπης προβάλλει στο εμπροσθόφυλλό του μία φωτογραφία του προαναφερόμενου Αγίου Νεκταρίου, περιλαμβάνει δε στις εσωτερικές σελίδες του αρκετές ιερές εικόνες και φωτογραφίες του ιδίου Οσίου. Στο οπισθόφυλλό του έχει τυπωμένο το βυζαντινό συμπίλημα τής ονομασίας “Ιερά Μητρόπολις Καστορίας”.

Στα εσωτερικά φύλλα του Ημερολογίου παρουσιάζονται με τη σειρά τα εξής:

Μήνυμα ευχετικό του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίου, αναφερόμενο στο σεπτό πρόσωπο του αγίου Νεκταρίου και στο πολύτιμο συγγραφικό έργο του.
Η αφιέρωση του Ημερολογίου

στον Άγιο Νεκτάριο.

Μήνυμα ευλογίας του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Σεραφείμ, που καταλήγει με την ευχή: “Ο Θεός και Κύριός μας, με τις πρεσβείες του Αγίου Νεκταρίου, να σας χαρίζει κάθε ευλογία”.
Εισοδικόν, ήτοι μεστός πρόλογος του Ημερολογίου απ’ τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ, αναφερόμενος στον άγιο Νεκτάριο. Στο εν λόγω Εισοδικόν περιλαμβάνονται ανάλογες αναφορές – επισημάνσεις, καθώς και μία σύντομη περιγραφή της βιβλικής μορφής του οσίου Νεκταρίου. Η περιγραφή αυτή του Οσίου και μερικές απ' τις αναφερόμενες επισημάνσεις έχουν ως εξής:

«(Ο όσιος Νεκτάριος είχεν) "Ανάστημα κανονικόν. Πρόσωπον εις το οποίον ημιλλάτο η αρμονική αναλογία των μερών με την γλυκύτητα της εκφράσεως. Από τους γαλανούς οφθαλμούς διεχύνετο μία ακτινοβολία ομοία προς εαρινόν όρθρον. Και το ακτινοβολούν πρόσωπον εστεφανούτο από χιονόλευκον γενειάδα. Ήτο ωραία βιβλική μορφή”

Στη ζωή του (ο όσιος Νεκτάριος) πέρασε περιπέτειες, θλίψεις, πειρασμούς και δραματικές δοκιμασίες. Χρησιμοποίησε απέναντι στην πλεκτάνη του διαβόλου και των ανθρώπων, τρία παράθυρα:

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης

Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.

Το ένα παράθυρο ήταν η Θεία Λειτουργία, η οποία τον γέμιζε με τη χάρη του Θεού...

Το δεύτερο παράθυρο ήταν το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου...

Χρησιμοποίησε ακόμη κι ένα τρίτο παράθυρο, τη συγχωρητικότητα. Αυτή τον ανέβασε στα ύψη της αγιότητος, ώστε ο Δωρεοδότης Χριστός να τον προικίσει με το χάρισματης θαυματουργίας και ιδιαίτερα της απαλλαγής των ανθρώπων από την επιρροή των δαιμόνων».
Επιγραμματική παράθεση των σημαντικών γεγονότων του βίου και της πολιτείας του αγίου Νεκταρίου (1846 – 1920).
Εικόνα και Απολυτίκιον του Οσίου Νεκταρίου.
Εννέα σύντομοι Λόγοι του αγίου Νεκταρίου. Το θέμα τους σημειώνεται, κατ΄ αντιστοιχία, ακολούθως: α) Ο δρόμος της ευτυχίας. β) Πνευματικός αγώνας. γ) Πειρασμοί. δ) Προσευχή. ε) Ειρήνη. στ) Αγάπη. ζ) Διάκριση. η) Υπερηφάνεια, και θ) Χριστιανική ευγένεια. Το κείμενο του τελευταίου Λόγου είναι το εξής:

Το Μήνυμα του Οικουμενικού

Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου.

«Χριστιανική ευγένεια.

Οι χριστιανοί έχουν χρέος, σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, να γίνουν άγιοι και τέλειοι. Ο χριστιανός οφείλει να είναι ευγενικός με όλους. Τα λόγια και τα έργα του να αποπνέουν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος που κατοικεί στην ψυχή του, ώστε να μαρτυρείται η χριστιανική του πολιτεία και να δοξάζεται το όνομα του Θεού. Όποιος είναι μετρημένος στα λόγια, είναι μετρημένος και στα έργα. Όποιος εξετάζει τα λόγια που πρόκειται να πει, εξετάζει και τις πράξεις που πρόκειται να εκτελέσει, και ποτέ του δεν θα υπερβεί τα όρια της καλής και ενάρετης συμπεριφοράς. Τα χαριτωμένα λόγια του χριστιανού χαρακτηρίζονται από λεπτότητα και ευγένεια. Αυτά είναι που γενούν την αγάπη, φέρνουν την ειρήνη και τη χαρά».
Προς την κυρίαν Θεοτόκον ποίημα (Χαιρετισμοί).
Κανών Παρακλητικός εις τον εν αγίοις πατέρα ημών Νεκτάριον, επίσκοπον Πενταπόλεως, τον θαυματουργόν.
Οι ανάλογες ημερολογιακές σελίδες με το αντίστοιχο εορτολόγιο, γενικό και τοπικό, και με τα Αναγνώσματα των Κυριακών και μεγάλων εορτών.
Ενημερωτικά κείμενα για τα Ιερά μυστήρια της Εκκλησίας μας και για τις διατεταγμένες νηστείες.
Χρήσιμες πληροφορίες περί του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.
Η διοικητική δομή της ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς.
Οι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί της περιοχής.
Η πνευματική και φιλανθρωπική Διακονία, καθώς και η πολύπλευρη δράση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ και των άλλων άξιων κληρικών της αναφερόμενης Ιεράς Μητρόπολης.
Τοπική Αγιολογία.

Το Μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών

και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου.

Κλείνοντας τη σύντομη παρουσίαση τού εξεταζόμενου Ημερολογίου της Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς σημειώνουμε συμπερασματικά, ότι πρόκειται για ένα καλαίσθητο εκκλησιαστικό εγκόλπιο, που θα ωφελήσει πολύ όλους τους ευσεβείς χριστιανούς, οι οποίοι πρόκειται να το αποκτήσουν, να το μελετούν και να το συμβουλεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια του προσεχούς σωτήριου έτους 2020.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Η Φήμη του Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.

Ο περίλαμπρος ναός του Αγίου Νεκταρίου

στο θεοφρούρητο Άργος Ορεστικό.

Σεραφείμ του σεβασμιωτάτου και θεοπροβλήτου Μητροπολίτου της αγιωτάτης Μητροπόλεως Καστορίας, υπερτίμου και εξάρχου Άνω Μακεδονίας, ημών δε πατρός και ποιμενάρχου πολλά τα έτη.

Το Απολυτίκιον του οσίου Νεκταρίου.

Το οπισθόφυλλο του Ημερολογίου.

Πέμπτη, 26 Σεπτεμβρίου 2019

Το εξωκκλήσι του οσίου Ονουφρίου (+ 12 Ιουνίου) στο χωριό Πτελέα Καστοριάς.

Σύνθεση Γ. Τ. Α.

Πλησίον του χωριού Πτελέα Καστοριάς, σε απόσταση 1χλμ. περίπου απ' την είσοδο του οικισμού του, υψώνεται ένας μικρός πανέμορφος γήλοφος, που έχει στην κορυφή του τον αξιόλογο βυζαντινό ναό του Αγίου Νικολάου του Πετρίτη. Αυτός ο ναός είναι σχεδόν εξολοκλήρου πετρόκτιστος, μονόχωρος και με καμαρωτή στέγη. Στην πρόσοψή του κι ακριβώς επάνω απ' τη μοναδική του είσοδο, έχει μία επιμήκη εντυπωσιακή επιγραφή καμωμένη με εντοιχισμένους κεράμους, που αναφέρει τα εξής: “Εκτίσθη εν έτει 1417”.

Πολύ κοντά στον εν λόγω εξοχικό ναό του Αγίου Νικολάου του Πετρίτη βρίσκεται η αρχή ενός ανηφορικού αγροτικού δρόμου που καταλήγει, μετά από 2 χλμ. περίπου, στο θεματικό κι εξεταζόμενο ξωκλήσι του οσίου Ονουφρίου. Το ξωκκλήσι αυτό, σύμφωνα με μαρτυρίες ηλικιωμένων κατοίκων της Πτελέας, είναι πολύ παλιό, καταστράφηκε δε στο παρελθόν 2–3 φορές από αλλοεθνείς χριστιανομάχους και ανακατασκευάστηκε προσφάτως από ευσεβείς κατοίκους τού ίδιου χωριού.

Ο όσιος Ονούφριος.

Τοιχογραφία στο ναό Αγίου

Νικολάου Θεολογίνας

Καστοριάς. Έτ. 1663.

Αναφορικά με τους προαναφερόμενους εξοχικούς ναούς του Αγίου Νικολάου του Πετρίτη και του Οσίου Ονουφρίου, ο Καστοριανός βυζαντινολόγος Γιώργος Αλεξίου έχει την άποψη - στηριζόμενη σε υπάρχοντα σχετικά στοιχεία και σε ανάλογες ενδείξεις -, ότι ήταν κατά το παρελθόν (15ος – 17ος αιών;), ο μεν Άγιος Νικόλαος καθολικό ιεράς Μονής ο δε άγιος Ονούφριος παρεκκλήσι της Μονής αυτής.

Για τον όσιο Ονούφριο αναφέρονται τα εξής στον διαδικτυακό ιστότοπο “Ορθοδοξία”:

Ο Όσιος Ονούφριος και τα δύο λιοντάρια

O Όσιος Ονούφριος ο Αιγύπτιος (320 μ.Χ. - 400 μ.Χ.) τιμάται κάθε χρόνο από την εκκλησία μας στις 12 Ιουνίου. Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στην ομώνυμη Μονή Κερατέας Αττικής και στη Μονή Λειμώνος Λέσβου.

Ο όσιος Ονούφριος ήταν από τις μεγαλύτερες ασκητικές φυσιογνωμίες των αιγυπτιακών έρημων και καταγόταν από την Περσία. Από παιδί ακόμα έδειχνε φλογερό πόθο ολοκληρωτικής αφιέρωσης στο Θεό. Σε νεαρή ηλικία, εντάχθηκε σε μια κοινοβιακή αδελφότητα, όπου για αρκετά χρόνια ασκήθηκε στην πνευματική και σωματική εγκράτεια και στην υπακοή.Η μεγάλη του ταπεινοφροσύνη έκανε τους αδελφούς του να τον αγαπήσουν πολύ. Όταν ωρίμασε περισσότερο στην ηλικία ο Ονούφριος θέλησε να πάει βαθύτερα στην έρημο, να γνωρίσει και να μιμηθεί τη ζωή των εκεί ασκητών της. Με μεγάλη λύπη η αδελφότητα άφησε ελεύθερο το επίλεκτο αυτό μέλος της. Αφού βάδισε αρκετά μέσα στην έρημο, συνάντησε την καλύβη του ερημίτη Ερμία, που με θεία αποκάλυψη τον περίμενε. Ο Ερμίας τον οδήγησε σε μια καλύβη, κάτω από έναν πελώριο φοίνικα, που δίπλα κελάρυζαν τα νερά μιας καθάριας πηγής.

Ο βυζαντινός ναός Αγίου Νικολάου του Πετρίτη

της Πτελέας Καστοριάς, έτ. 1417.

Η επιγραφή με τη χρονολογία 1417

στην πρόσοψη του Αγίου Νικολάου του Πετρίτη..

Εκεί ο Ονούφριος επιδόθηκε σε μεγαλύτερη πνευματική άσκηση, και η φήμη του διαδόθηκε σε όλους τους ερημίτες, που συχνά πήγαιναν να τον συμβουλευθούν και να πάρουν την ευχή του.

Έζησε στην έρημο 60 έτη περίπου, έχοντας ως τροφή την εγκράτειαν και ως πλούτον την πτωχείαν και την ακτημοσύνην. Ο Άγιος Ονούφριος είχεν ως ένδυμα, κατά την προτροπή του Αποστόλου Παύλου, τον Ιησού Χριστόν.

Όπως μαρτυρείται και στον κοντάκιο του, ο Άγιος Ονούφριος δέχτηκε μέσα στην καρδιά του το νοητό και ουράνιο φως και αποδείκτηκε δοχείο της άφθαρτης Τριαδικής Θεότητας, «φως νοητὸν καὶ ουράνιον, ένδον λαβὼν εν καρδίᾳ σου, της ακηράτου Τριάδος δοχείον ώφθης Ονούφριε».

Πινακίδα οδοδείκτης "Προς Άγιο Ονούφριο".

Ο βιογράφος του Αγίου Ονουφρίου ο Όσιος Παφνούτιος, αναφέρει ότι δύο λιοντάρια άνοιξαν τον τάφο του Αγίου στον οποίο ενταφιάσθηκε το ιερό σκήνωμά του. Ο Άγιος Παφνούτιος έθαψε τον Άγιο Ονούφριο μετά το θάνατο του, αφού έσχισε στα δύο το δικό του φτωχό ένδυμα και περιτύλιξε με το μισό το γυμνό σώμα του Οσίου που το σκέπαζαν λευκές τρίχες και κράτησε το άλλο μισό για την κάλυψη του δικού του σώματος. Έτσι, αχίτωνας δηλαδή, αναχώρησε για την άλλη ζωή ο Άγιος Ονούφριος, όχι απλώς τηρώντας αλλά και ξεπερνώντας την εντολή του Κυρίου «ο έχων δύο χιτώνας μεταδότω τω μη έχοντι, και ο έχων βρώματα ομοίως ποιείτω», αφού γυμνός βρέθηκε στο τέλος της ζωής του.

Απολυτίκιον:

Ήχος α΄. Του λίθου σφραγισθέντος.

Της ερήμου πολίτης και εν σώματι άγγελος, και θαυματουργὸς ανεδείχθης, θεοφόρε Πατήρ ημών Ονούφριε· νηστείᾳ αγρυπνίᾳ προσευχή, ουράνια χαρίσματα λαβών, θεραπεύεις τους νοσούντας, και τας ψυχὰς των πίστει προστρεχόντων σοι. Δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι διά σου πάσιν ιάματα.

Παρατήρηση: Η παρουσία στην περιοχή της Καστοριάς ιερού ναού αφιερωμένου στον μεγάλο ασκητή όσιο Ονούφριο και η ύπαρξη αρκετών αξιόλογων τοιχογραφιών του στους βυζαντινούς ναούς της δηλώνουν και δεικνύουν τη μεγάλη εκτίμηση που είχαν κατά το παρελθόν κι έχουν και τώρα οι ευσεβείς Καστοριείς προς τον Ορθόδοξο Μοναχισμό.

Σημείωση. Για τον ίδιο εξοχικό ναό του οσίου Ονουφρίου βλέπε επίσης:

https://fos-kastoria.blogspot.com/2017/06/blog-post_11.html

Το ξωκκλήσι του Οσίου Ονουφρίου Πτελέας,

Το νέο τέμπλο του ναού Οσίου Ονουφρίου Πτελέας,

χωρίς ιερές εικόνες.

Το χωριό Πτελέα. Μερική άποψή του

απ΄ το ξωκκλήσι του Οσίου Ονουφρίου.

Η προσκυνηματική εικόνα του οσίου Ονουφρίου

στον εξεταζόμενο ναό του.

Ξυλόγλυπτη παράσταση

του οσίου Ονουφρίου,

έτ. 1775, σε τέμπλο

ναού της Καστοριάς.

Το ξωκκλήσι του Οσίου Ονουφρίου

στην κορυφή δασωμένου λόφου.

Ο ναός του Οσίου Ονουφρίου Πτελέας.

Άλλη άποψή του.

Εικόνα του οσίου Ονουφρίου στο ναό του.

Ο όσιος Ονούφριος. Τοιχογραφία

στο ναό Αγίου Γεωργίου του Βουνού,

Καστοριάς. 16ος αιών.

Σπάραγμα τοιχογραφίας

του οσίου Ονουφρίου

στο ναό Αγίου Νικολάου

του Τζώτζα, Καστοριάς.

14ος αιών.

Ο δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου, τακτικός επισκέπτης

και προσκυνητής στο ναό Αγίου Νικολάου του Πετρίτη.

Τα ονόματα των ευσεβών νέων κτητόρων

του ναού Οσίου Ονουφρίου Πτελέας.

Ο μισθός αυτών άξιος.

Η θύρα εισόδου στο ναό Αγίου Ονουφρίου.

Δευτέρα, 16 Σεπτεμβρίου 2019

Το εγκαταλειμμένο χωριό “Τσάρτσιστα” Καστοριάς.

Η πλατεία της Τσάρτσιστας (τμήμα της)

και μία χορταποθήκη.

Στο νομό Καστοριάς, όπως βέβαια και σε όλη την Ελλάδα, υπάρχουν αρκετά χωριά που έχουν εγκαταλειφθεί κατά τα τελευταία χρόνια απ' τους κατοίκους τους. Ένα απ' τα χωριά αυτά είναι και η Τσάρτσιστα, που βρίσκεται μεταξύ του Καλοχωρίου και του Κρανοχωρίου τής επαρχίας Νεστορίου Καστοριάς.

Η Τσάρτσιστα, σύμφωνα με τα υπάρχοντα πληθυσμιακά στοιχεία, είχε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και μέχρι το έτος 1912, γύρω στους 80 κατοίκους, που ήταν Τουρκαλβανοί Μουσουλμάνοι. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, έτη 1922 – 1926, εγκαταστάθηκαν σ' αυτήν 8 προσφυγικές οικογένειες Ελλήνων Χριστιανών, που αριθμούσαν 33 άτομα. Το 1928 η Τσάρτσιστα είχε 52 κατοίκους, απ' τους οποίους οι 32 ήταν πρόσφυγες και οι 20 Τουρκαλβανοί.. Το έτος 1932 υπήρχαν στο χωριό 3 ξενόφωνες οικογένειες. Το έτος 1940 κατοικούσαν εκεί 47 άτομα, ενώ 5 χρόνια αργότερα οι κάτοικοι τού οικισμού ήταν 54.

Αποθήκη σιτηρών σε κεντρικό

σημείο της Τσάρτσιστας.

Μετά το 1950 οι κάτοικοι της Τσάρτσιστας την εγκατέλειψαν σταδιακά και μέχρι το 1980 (;) εγκαταστάθηκαν οριστικά στο γειτονικό της Καλοχώρι Καστοριάς και στο Μακροχώρι Βέροιας.

Ενοριακός ναός στο χωριό αυτό φαίνεται πως δεν υπήρξε ποτέ. Οι Χριστιανοί κάτοικοί του εκτελούσαν τα συνήθη θρησκευτικά τους καθήκοντα, εξ ανάγκης, σε κάποια αίθουσα οικίας του καταλλήλως διαμορφωμένη, ενώ κατά τις μεγάλες εορτές εκκλησιάζονταν σε ναούς των γειτονικών του χωριών.

Το έτος 1928 ιδρύθηκε στην Τσάρτσιστα 1/θέσιο Δημοτικό Σχολείο, που όμως δεν λειτούργησε ποτέ επειδή ο αριθμός των μικρών παιδιών ήταν πολύ μικρός. Οι υπάρχοντες ολίγοι μαθητές του χωριού φοιτούσαν μέχρι τη δεκαετία 1970 στο Δημοτικό σχολείο της Άνω Πτεριάς.

Σήμερα στη Τσάρτσιστα υπάρχουν μόνο δύο κλειστές οικίες και 7-8 αποθήκες σιτηρών, έξω δε από τον οικισμό της βρίσκεται μία μεγάλη μονάδα εκτροφής γουνοφόρων ζώων.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Επίμετρο

Ρήμαξαν τα χωριά μας

Πέτρες βγήκαν στα χωράφια, στις αυλές χορτάρια,

πού 'ναι τώρα τα κορίτσια, πού 'ν' τα παλληκάρια.

............................................................................

Ρήμαξαν τα χωριά μας, μανούλα μου καλή,

σκόρπισαν τα παιδιά μας σε δύση κι ανατολή.

........................................................................

Άσε τις φωτογραφίες που καημούς ξυπνάνε,

όσο και να τις κοιτάζεις δεν σου απαντάνε.

..................................................................

Ρήμαξαν τα χωριά μας, μανούλα μου καλή,

σκόρπισαν τα παιδιά μας σε δύση κι ανατολή.

Φώντας Λαδής.

Σημείωση. Εάν κάποιος αναγνώστης τού εδώ κειμένου έχει περισσότερα και ακριβέστερα στοιχεία για τη Τσάρτσιστα παρακαλείται να μας τα γνωστοποιήσει για να το συμπληρώσουμε και διορθώσουμε (το κείμενο).

Η οδός στο μέσον περίπου του οικισμού Τσάρτσιστας.

Αριστερά αποθήκη σιτηρών

και στο βάθος μία οικία της Τσάρτσιστας.

Ο αυλόγυρος της μίας οικίας του χωριού,

η οποία διακρίνεται μερικώς στο βάθος.

Θερισμένοι σιταγροί στην περιοχή Τσάρτσιστας.

Η Τσάρτσιστα στο χάρτη της περιοχής της.

Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου 2019

Το “Προσκυνηματικό Κέντρο” του Αγίου Σπυρίδωνος στην Πεντάβρυσο Καστοριάς.

Ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνος στο ομώνυμο

Προσκύνημα Πενταβρύσου Καστοριάς.

Σε μια πανέμορφη κοιλάδα ενός μικρού παραπόταμου του Αλιάκμονα, που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Πεντάβρυσο και Καλοχώρι Καστοριάς, υπάρχει μία ιδιότυπη ομάδα τριών ιερών ναών, δύο Αγιασμάτων (αγιασματικών πηγών), και δύο αιθουσών (μικρών οικοδομών), που συναποτελούν το αξιόλογο εξωαστικό “Προσκύνημα του Αγίου Σπυρίδωνος”. Το εν λόγω Προσκύνημα είναι ως προς τα στοιχεία του μοναδικό στην εκκλησιαστική περιφέρεια τής Καστοριάς και γι΄ αυτό προσελκύει και δέχεται κατά τις ημέρες που εορτάζουν οι τρεις ναοί του, αλλά και κατ' άλλες ημέρες του έτους, πάμπολλους ευσεβείς προσκυνητές απ' τη γύρω περιοχή.

Το Τέμπλο στον εξεταζόμενο ναό

του Αγίου Σπυρίδωνα.

Ο πρώτος και σημαντικότερος απ' τους αναφερόμενους τρεις ναούς είναι αφιερωμένος στον άγιο Σπυρίδωνα κι ένεκα τούτου το σύνολο του Προσκυνήματος, καθώς και ολόκληρη η γύρω του περιοχή φέρουν την ονομασία “ Άγιος Σπυρίδωνας”. Ο ναός αυτός είναι ρυθμού μονόκλιτης βασιλικής, έχει σχετικώς μικρές διαστάσεις και οικοδομήθηκε περί το έτος 1950. Οι φορητές εικόνες του είναι όλες σχεδόν ενδιαφέροντα έργα του ικανού λαϊκού ζωγράφου – αγιογράφου Ιωάννου Τζήμα, που καταγόταν απ' το Βογατσικό Καστοριάς.

Έξω και δίπλα ακριβώς απ' το βόρειο τοίχο της ναοδομής του Αγίου Σπυρίδωνα, κι εντός περιτειχισμένου και υπόστεγου όρυγματος βάθους 2 μέτρων περίπου, βρίσκεται η κύρια αγιασματική πηγή του Προσκυνήματος, η οποία διαθέτει άφθονο νερό κι έχει αναρτημένη την εικόνα του αναφερόμενου αγίου. Επίσης, εκατέρωθεν του εν λόγω ναού, βρίσκονται δύο μικρά οικήματα (αρχονταρίκια), που κτίστηκαν για την υποδοχή και φιλοξενία των προσκυνητών. Το ένα απ' αυτά είναι ημιτελές.

Εικόνες στο τέμπλο του Αγίου Σπυρίδωνα.

Ο δεύτερος της ομάδας των τριών ναών του Προσκυνήματος βρίσκεται 50 μέτρα περίπου ανατολικώς του Άι-Σπυρίδωνα και είναι αφιερωμένος στους αγίους Κωνσταντίνο κι Ελένη. Κι αυτός ο ναός έχει μικρές διαστάσεις και είναι ρυθμού μονόκλιτης βασιλικής. Οι εικόνες του έχουν γίνει επίσης απ΄τον αείμνηστο Ιωάννη Τζήμα.

Ο τρίτος ιερός ναός του εξεταζόμενου Προσκυνηματικού κέντρου της Πενταβρύσου βρίσκεται πολύ κοντά στο ναό των Αγίων Κωνσταντίνου κι Ελένης και είναι αφιερωμένος στην αγία Παρασκευή. Ο ναός αυτός είναι ο αρχαιότερος της ομάδας των τριών ναών κι έχει πολύ μικρές διαστάσεις. Τελευταίως κατέστη ετοιμόρροπος απ' τη μεγάλη υγρασία που υπάρχει στους τοίχους και στο δάπεδό του. Η υγρασία αυτή οφείλεται στο άφθονο νερό της δεύτερης αγιασματικής πηγής του Προσκυνήματος, η οποία βρίσκεται δίπλα στον εν λόγω ναό.

Η εικόνα του αγίου Σπυρίδωνος

στον ιερό ναό του.

Κλείνοντας την σύντομη παρουσίαση του Προσκυνηματικού Κέντρου Αγίου Σπυρίδωνος Πενταβρύσου σημειώνουμε και πάλι, ότι, ως προς το είδος του (τα στοιχεία του), είναι μοναδικό στην εκκλησιαστική περιφέρεια της Καστοριάς και γι αυτό ευλόγως αναγνωρίζεται απ΄ τους ευσεβείς χριστιανούς της περιοχής ως ο πλέον ιερός τόπος αυτής και ορθώς αποτελεί το ανάλογο καύχημά τους.