Το Άγιον Ποτήριον της Θείας Μετάληψης και η ουσιαστική αντιστοιχία του με τον Πανάγιο Τάφο Ιεροσολύμων. Η εικονιστική απόδοση του τροπαρίου “Δεύτε πόμα πίωμεν καινόν...” σε Σταυρό ευλογίας ναού του Γέρμα Καστοριάς (18ος αιών;).

    Μία απ' τις σημαντικότερες ιερές εικονίσεις που λαμπρύνουν τους ναούς τής Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η σύνθετη παράσταση, που ορίζεται, κατά περίπτωση, με μία απ' τις ονομασίες “Η Αποκαθήλωσις” και η “Άκρα Ταπείνωσης” {= η μέγιστη ταπείνωση του Χριστού}. Η εν λόγω παράσταση είναι τριθεματική, καθότι περιλαμβάνει και παρουσιάζει με τα επί μέρους εικονιστικά - δομικά στοιχεία της, α) τη Σταύρωση του Κυρίου,{: την εκφράζει ο απεικονιζόμενος Σταυρός}, β) την Αποκαθήλωσή Του από τον Σταυρό {: τη δηλώνει το άπνουν σώμα του Χριστού}, και γ) τον ενταφιασμό Του {: τον αποδίδει ο ανοικτός τάφος στο κάτω μέρος της όλης παράστασης}.

Η αναφερόμενη σύνθετη και τριθεματική εικόνιση παρουσιάζεται με τον ακολούθως περιγραφόμενο βασικό της εικονιστικό τύπο και τις δύο παραλλαγές του:

1). Ο πρώτος εικονιστικός τύπος, ο αρχικός, βασικός και κύριος έχει περιγραφικά ως ακολούθως. Στο κέντρο τής δραματικής σκηνής εικονίζεται ο Κύριος άπνους {: νεκρός σωματικά}, σε προτομή {: το άνω μέρος του σώματός Του}, στεκόμενος όρθια μέσα στον σεπτό τάφο Του, έχοντας γερμένη στο πλάι την αγία κεφαλή Του, και κρατώντας σταυρωμένα τα χέρια εμπρός στο στήθος Του. Πίσω από τον Κύριο εικονίζεται ο Σταυρός του μαρτυρίου Του, στητός και φέροντας στην κορυφή του την εύγλωττη επιγραφή “Ο Βασιλεύς της Δόξης”

    2). Η πρώτη παραλλαγή του βασικού τύπου περιλαμβάνει όλα τα εικονιστικά στοιχεία αυτού κι επιπλέον παρουσιάζει δίπλα στον άπνουν Χριστό την αγαπημένη μητέρα Του Παναγία πενθούσα και οδυρόμενη, ενίοτε δε (παρουσιάζει) τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και κάποια μυροφόρα γυναίκα. Η παραλλαγή αυτή είναι γνωστή στην ομόδοξη Ρωσία με την εκφραστική ονομασία “Μή εποδύρω μου Μήτερ”.

3). Η δεύτερη παραλλαγή του βασικού τύπου περιλαμβάνει τα κύρια στοιχεία του, με μία όμως σημαντική διαφορά, την εξής. Αντί για την συνήθη απεικόνιση τού σεπτού τάφου του Χριστού με τη μορφή λάρνακος έχει αντ΄ αυτού (του τάφου) και στη θέση του ένα Άγιο Ποτήριον Θείας Μετάληψης, εντός του οποίου εικονίζεται στεκόμενος ο Κύριος. Μία ενδιαφέρουσα παράσταση αυτής της β΄παραλλαγής του βασικού εικονιστικού τύπου υπάρχει σε Σταυρό ευλογίας (18ος αιών;) που φυλάσσεται στον ενοριακό ναό Αγίου Γεωργίου του Γέρμα Καστοριάς.

    Ως γνωστόν, και συμφώνως προς τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, το Άγιο Ποτήριο, που φυλάσσεται ως κόρη οφθαλμού και χρησιμοποιείται σε κάθε ναό της Ορθοδοξίας, αποτελεί πραγματικώς και ουσιαστικώς, λόγω του πανίερου περιεχομένου του, δηλαδή του μετουσιωμένου άρτου και οίνου σε σώμα και αίμα του Χριστού, κι έναν πανάγιο τάφο, αντίστοιχον και ανάλογον τού υπάρχοντος στο ναό της Αναστάσεως Ιεροσολύμων. Αυτή η μεγάλη αλήθεια της πίστεώς μας απτοποείται και δηλώνεται εμφαντικώς και με την απεικόνιση του Αγίου Ποτηρίου στην εξεταζόμενη δεύτερη (β΄) παραλλαγή τής εικόνισης “ Η Άκρα Ταπείνωσις” ή “Η Αποκαθήλωσις”. Με την ίδια απεικόνιση δηλώνεται επίσης και κοινοποιείται η διαρκής πρόσκληση της Εκκλησίας μας προς όλους εμάς τους χριστιανούς να προσερχόμαστε τακτικά και καλώς προτοιμασμένοι στη Θεία Κοινωνία. Απ' αυτήν την άποψη εξεταζόμενη η εν λόγω απεικόνιση ταυτίζεται νοηματικώς και με το παρακάτω παρατιθέμενο υπέροχο τροπάριο του αγίου Ιωάννου Δαμακηνού (8ος αιών) “Δεύτε πόμα πίωμεν καινό...” του οποίου αποτελεί εικονιστική απόδοση.

Το κείμενο του τροπαρίου

{Ειρμός γ' Ωδής κανόνος του Πάσχα}

Δεύτε πόμα πίωμεν καινόν

ουκ εκ πέτρας αγόνου τερατουργούμενον,

αλλ' αφθαρσίας πηγήν,

εκ τάφου ομβρήσαντος Χριστού,

εν ώ στερεούμεθα.

Μετάφραση του τροπαρίου.

Ελάτε να πιούμε ένα πιοτό καινούργιο,

όχι σαν κι αυτό που με θαυματουργικό τρόπο ανέβλυσε από μια στεγνή πέτρα

αλλά που είναι πηγή αφθαρσίας, η οποία άναβλύζει από τον τάφο του Χριστού,

πάνω στον οποίο στεριώνουμε τη ζωή μας.

(Μετάφραση Μιχ, Κουτσός).

Γιώργος Τ. Αλεξίου 

ΑΝΑΔΡΟΜΗ. Στην Καστοριά πριν από 14 έτη ! Αγιολογικό Συνέδριο και Θυρανοίξια ναού Αγίου Νικάνορος {29 και 30 Μαΐου 2009}.

Το Αγιολογικό συνέδριο

    Η Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς, την Παρασκευή 29 και το Σάββατο 30 Μαΐου 2009, οργάνωσε και πραγμάτωσε μία θεολογική Διημερίδα με γενικό θέμα «Οι εν Καστορία τιμώμενοι άγιοι». Η εν λόγω Διημερίδα, που διεξήχθη σε μεγάλη αίθουσα Ξενοδοχείου του Δισπηλιού, περιελάμβανε τρεις Συνεδρίες, κατά τις οποίες, εννέα διακεκριμένοι επιστήμονες της θεολογίας – Κληρικοί – Μοναχοί και Λαϊκοί – ανέπτυξαν με πολύ μεγάλη επιτυχία ισάριθμα θέματα αγιολογικού περιεχομένου. Στο τέλος της Διημερίδας, ο Αρχιμανδρίτης π. Αθανάσιος Γιαννουσάς, Πρωτοσύγγελλος της Μητρόπολης Καστοριάς, παρουσίασε εν συντομία τα σημαντικά και ωφέλιμα συμπεράσματα της όλης Εκδήλωσης.

Σημειωτέον ότι, το εν λόγω διήμερο θεολογικό Συνέδριο οργανώθηκε στα πλαίσια των Θυρανοιξίων του νεόδμητου ιερού ναού Αγίου Νικάνορος Χλόης Καστοριάς, που τελέστηκαν το απόγευμα του Σαββάτου 30 Μαΐου 2009.

Τα Θυρανοίξια του ναού Αγίου Νικάνορος

    Το απόγευμα του Σαββάτου 30 Μαΐου 2009 και ώρα 18.00΄, τελέστηκε η Ακολουθία των Θυρανοιξίων του νεόδμητου ιερού ναού Αγίου Νικάνορος, στο συνοικισμό «Χλόη» της Καστοριάς. Στην τέλεση της εν λόγω Ακολουθίας συμμετείχαν πολλοί Αρχιερείς, Ιερείς και Μοναχοί και παρευρέθηκαν πάμπολλοι ευσεβείς Χριστιανοί. Πριν απ’ τα Θυρανοίξια έγινε, απ’ τις τοπικές αρχές και το κοινό, η λαμπρή υποδοχή ενός θαυμάσιου αντίγραφου της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Τριχερούσας, που εστάλη απ’ την Ιερά Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους.

Το όραμα του αγίου Παχωμίου (290 – 348 μ. Χ.) σε τοιχογραφία ναού της Καστοριάς (έτ. 1663)

 

Στίχοι.

«Ο Παχώμιος, λεπτύνων σαρκός πάχος,

ψυχή συνήγε πριν μεταστήναι στέαρ

πέμπτη και δεκάτη Παχώμιον ένθεν άειραν».

    Στον μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Νικολάου Αρχόντισσας Θεολογίνας (15^ος αιών), και ειδικότερα στον δυτικό τοίχο του νάρθηκά του, σώζεται μία τοιχογραφία του έτους 1663, που έχει ως θέμα της το περίφημο «Όραμα του αγίου Παχωμίου». Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται εικαστικά ένας Άγγελος Κυρίου με αμφίεση μοναχού, να συναντάει τον αναχωρητή άγιο Παχώμιο τον Μέγα, να συνομιλεί μ’ αυτόν και να του παραδίδει τους «Μοναστικούς Κανόνες», που ο ίδιος (ο Παχώμιος) είχε προηγουμένως ζητήσει απ’ τον Θεό. Ο Άγγελος κρατάει στο χέρι του ανοιχτό ειλητάριο, επί του οποίου είναι αναγραμμένος ο πρωταρχικός και σημαντικότερος απ’ τους εν λόγω Κανόνες, που έχει ως εξής: «Εν τούτω τω σχήματι (του μοναχού, που φέρω τώρα εγώ) σωθήσεται πάσα σαρξ, ω Παχώμιε». (............)

    Η εξεταζόμενη καστοριανή παράσταση είναι διπρόσωπη κι έχει περιγραφικά ως εξής: Στ’ αριστερά της εικαστικής σκηνής εικονίζεται όρθιος ένας Άγγελος Κυρίου, να βαστάει στο αριστερό του χέρι ανοιγμένο ειλητό, επί του οποίου αναγράφεται η εξής ρήση – συμβουλή του: «ΕΝ ΤΟΥΤΟ ΤΟ ΣΧΗΜ ΣΩΘΗΣΟΤΕ ΠΑΣΑ ΣΑΡΞ Ο ΠΑΧΟΜΙΕ». Ο άγγελος φοράει κυανό χιτώνα και κουκούλιο, ερυθρό μανδύα και καφετί ανάλαβο. Τα φτερά του είναι κατεβασμένα, μακριά και καστανοκόκκινα. Στα δεξιά της ίδιας σκηνής απεικονίζεται ο άγιος Παχώμιος, ανυπόδητος, ντυμένος με καστανοπράσινο χιτώνα, να στρέφει την κεφαλή του προς το μέρος του Αγγέλου και να χειρονομεί ζωηρά. Επάνω από τους ώμους του είναι γραμμένο το όνομά του: Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΧΩΜΙΟΣ. (............)

    Ο όσιος Παχώμιος είναι, ως προαναφέρθηκε, ο ιδρυτής και ο πατέρας του κοινοβιακού μοναχισμού, και γι’ αυτό τιμάται ιδιαίτερα από τους μοναχούς της Εκκλησίας μας. Η σεπτή μορφή του και το καταπληκτικό όραμά του απαντώνται στις τοιχογραφίες όλων σχεδόν των μοναστηριακών μας ναών. Στους ναούς αυτούς περιλαμβάνεται και ο Άγιος Νικόλαος της Αρχόντισσας Θεολογίνας, με τη θεματική παράσταση.

Απολυτίκιον του οσίου Παχωμίου

Ήχος πλ. α΄. Τον συνάναρχον Λόγον.

Αγελάρχης εδείχθης του Αρχιποιμένος,

μοναστών τας αγέλας, Πάτερ Παχώμιε,

προς την μάνδραν οδηγών την επουράνιον,

και το πρέπον ασκηταίς, εκείθεν σχήμα μυηθείς,

και τούτο πάλιν μυήσας, νύν δε συν τούτοις αγάλλη,

και συγχορεύεις εν ουρανίαις σκηναίς.

Σημείωση. Το παρόν κείμενο αποτελεί απόσπασμα εκτενέστερης ομοθεματικής μελέτης του Γιώργου Τ. Αλεξίου.

Το λιτό και ερυθροβαμμένο τέμπλο του ναού Ιωάννου Θεολόγου της ιεράς μονής Παναγίας Μαυριώτισσας Καστοριάς, έτους 1552.

 

Ο βυζαντινός ναός της Παναγίας (12ος αιών), που αποτελεί το καθολικό τής ιεράς μονής Παναγίας Μαυριώτισσας Καστοριάς, έχει προσκολλημένο στο νότιο τοίχο του το παρεκκλήσι του αγίου Ιωάννου Θεολόγου. Το παρεκκλησι αυτό οικοδομήθηκε, σύμφωνα με την κτητορική του επιγραφή, κατά το έτος 1552 και αγιογραφήθηκε τότε από τον Ευστάθιο Ιακώβου, Πρωτονοτάριο Άρτης.

Το υπάρχον τέμπλο του ναού έχει πλάτος 4,5 μ. και είναι, κατά τον γράφοντα Γιώργο Αλεξίου, το αρχικό του. Έχει κατασκευαστεί με ξύλινες δοκούς και με χοντρές λείες σανίδες, είναι δε εξ ολοκλήρου βαμμένο κόκκινο. Οι στενόμακρες επιφάνειές του είναι διακοσμημένες με λεπτούς ελισσόμενους φυτικούς κλαδίσκους μαύρου χρώματος, ενώ τα θωράκια που βρίσκονται κάτω απ' τις μεγάλες εικόνες του είναι στολισμένα με τετράγωνα γραμμικά σχέδια και με διακοσμητικές διασταυρούμενες γραμμές.

    Στο μέσον τής δοκού που επιστέφει το τέμπλο, ακριβώς επάνω απ' το άνοιγμα τής Ωραίας πύλης του, υπάρχουν ζωγραφισμένοι δύο επάλληλοι μαύροι σταυροί. Ο ένας εξ αυτών φέρει γραμμένα εκατέρωθέν του τα συμβολικά γράμματα Α και Ω, και ο άλλος τις λέξεις Ι(ησού)Σ Χ(ριστό)Σ ΝΙΚΑ.

Το εξεταζόμενο τέμπλο φέρει δύο θυρόμορφα ανοίγματα, της Ωραίας Πύλης και της Πρόθεσης, που όμως δεν έχουν τις αντίστοιχες θύρες, αλλά καλύπτονται από ριχτά υφασμάτινα βήλα.

    Στην όψη του τέμπλου είναι αναρτημένες τρεις μεγάλες εικόνες, α) του Ιησού Χριστού – Φοβερού Κριτού, β) της Παναγίας – Κυρίας των Αγγέλων και γ) του Ευαγγελιστού Ιωάννου Θεολόγου, πάτρωνος του ναού.

Περατούμενης τής σύντομης εξέτασης τού θεματικού τέμπλου αναφέρονται επιγραμματικώς και τα εξής: Πρόκειται για ένα “πτωχικό” και ιδιόμορφο εικονοστάσι του16ου αιώνος, που λόγω τής απλής και λιτής εμφάνισής του δεν εντυπωσιάζει το μεγάλο πλήθος των θεατών του, ελκύει όμως την προσοχή και κεντρίζει το ενδιαφέρον αρκετών ευσεβών και φιλότεχνων προσκυνητών τής υπόψη μονής, που γνωρίζουν και αναλογίζονται τη μοναδικότητά του και θαυμάζουν τη λαϊκή, “απλοϊκή” και ανεπιτήδευτη ομορφιά του.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Λαϊκό παραμύθι απ' τον Γέρμα Καστοριάς: Ο καλός ο κόρακας και οι φωνές του “κρα” και “κρο”.

     

    Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε σε κάποιο χωριό ένα πολύ αγαπημένο αντρόγυνο που είχε δύο μικρά παιδιά, αγόρι και κορίτσι. Η μητέρα των παιδιών καταγόταν από ένα μακρινό μέρος, στο οποίο κατοικούσαν οι γονείς και οι συγγενείς της.

Κάποια ημέρα η μητέρα αυτή αρρώστησε βαριά και πέθανε. Ο σύζυγός της και τα λατρεμένα της παιδιά έκλαψαν και πόνεσαν πολύ για τον πρόωρο θάνατό της, και δεν μπορούσαν να βρουν πουθενά παρηγοριά.

Πέρασε ο καιρός και ο χήρος άντρας πήρε μια άλλη γυναίκα, που ήταν όμως πολύ σκληρή και άπονη κι έδερνε συνεχώς και αναίτια τα δύο ορφανά παιδιά. Για να γλυτώσουν απ' αυτήν την κακιά μητριά τους τα δυο αδελφάκια αποφάσισαν να φύγουν κρυφά από το σπίτι τους και να πάνε να ζήσουν στο μακρινό χωριό τής μητέρας τους. Φοβούνταν όμως και δίσταζαν να ξεκινήσουν, επειδή ήταν μικρά και δεν γνώριζαν το δρόμο.

    Την ώρα που τα δυστυχισμένα αδελφάκια μιλούσαν σιγανά και σχεδίαζαν τη διαφυγή τους, τα άκουσε ένας κόρακας που στεκόταν πάνω σ' ένα δέντρο της αυλής τους, τα λυπήθηκε, θέλησε να τα βοηθήσει και τα (τους) είπε:

Εγώ θέλω και μπορώ να σας βοηθήσω. Θα σας ανεβάσω στην πλάτη μου και θα σας μεταφέρω στο χωριό της μητέρας σας. Πρέπει όμως, την ώρα που θα πετούμε να με ταΐζετε με κρέας και να με ποτίζετε με κρασί. Όταν φωνάζω “κρα” θα με δίνετε κρέας και όταν φωνάζω “κρο” θα με δίνετε κρασί. Τα παιδιά συμφώνησαν αμέσως, και τότε, το μικρό αγόρι πήρε απ' το σπίτι του ένα σακκούλι με 5 -6 κομμάτια κρέας κι ένα ασκί με λίγο κρασί, ανέβηκε μαζί με την αδελφή του στη ράχη τού κόρακα και πέταξαν στον ουρανό.

    Ύστερα από λίγη ώρα, κι ενώ πετούσαν στα σύννεφα, ο κόρακας πείνασε και φώναξε “κρα”. Γρήγορα το παιδί έβγαλε απ' το σακούλι του ένα κομμάτι κρέας και το έβαλε στο στόμα τού κόρακα. Αμέσως μετά ο κόρακας δίψασε και φώναξε “κρο”, και τότε το παιδί έδωσε στον κόρακα λίγο κρασί απ' το ασκί του.

Οι κραυγές “κρά” και “κρο” του κόρακα και το τάϊσμά του απ' το παιδί επαναλήφθηκαν αρκετές φορές, μέχρι που άδειασε το σακούλι με το κρέας και τελείωσε το κρασί απ' το ασκί. Όταν λοιπόν ο κόρακας ξαναφώναξε “κρα” και “κρο” το αγόρι δεν είχε άλλο κρέας και κρασί να του δώσει και γι' αυτό έκοψε απ' τη γάμπα τού ποδιού του ένα κομμάτι κρέας και πήρε απ' την πληγή της λίγο αίμα και τα έδωσε στον κόρακα. Ο έξυπνος κόρακας όμως κατάλαβε τι είχε συμβεί και γι' αυτό, το κρέας απ' το πόδι του παιδιού και το αίμα απ' την πληγή του δεν τα κατάπιε, αλλά τα κράτησε στο λαιμό του.

    Όταν επιτέλους ο κόρακας και τα παιδιά έφτασαν στη μακρινή πατρίδα τής μητέρας τους και κατέβηκαν στη γη, το αγόρι εξαντλημένο “λιγουθύμσι” (λιποθύμησε) και θα πέθαινε από τους πόνους και την αιμορραγία τής πληγής του. Τότε, ο καλός ο κόρακας έβγαλε από το λαιμό του το κρέας του παιδιού και το κόλλησε με το αίμα του στο κομμένο μέρος της γάμπας του, και το αγόρι συνήλθε αμέσως και σηκώθηκε. Και από τότε έζησαν εκεί τα δυο αδελφάκια με τον κόρακα και με τους συγγενείς τους καλά, κι εμείς εδώ καλύτερα.

Γιώργος Τ. Αλεξίου

Σημείωση. Μία ενδιαφέρουσα παραλλαγή τού παρουσιαζόμενου παραμυθιού εντόπισε ο γράφων μέσω διαδικτύου σε ιστοσελίδα της Κύπρου.

Η εντυπωσιακή πολλαπλή κι επαναλαμβανόμενη επίκληση του θεϊκού ονόματος “Ιησούς” σε εκτενή Ύμνο της Εκκλησίας μας.

    

    Τα ιερά Ευαγγέλια μάς πληροφορούν, ότι το πανάγιο κύριο όνομα Ιησούς τού Χριστού το γνωστοποίησε στην Παναγία ο ίδιος ο Τριαδικός Θεός με τον Αρχάγγελό του Γαβριήλ, κατά την ημέρα του Ευαγγελισμού της, και ταυτοχρόνως όρισε να ονομαστεί μ' αυτό ο μονάκριβος Υιός της. Η σχετική θεία εντολή προς την Παναγία έχει ως εξής: “...θα γεννήσης υιόν και θα καλέσης το όνομα αυτού Ιησούν...”. {Λουκ. α', 31}

    Το αναφερόμενο όνομα Ιησούς, σύμφωνα με τη διδασκαλία τής Εκκλησίας μας, είναι πανίσχυρο και γι΄αυτό οι άγιοι Πατέρες και οι διδάσκαλοί της ζητούν από εμάς τους Χριστιανούς και μας προτρέπουν να το αναφέρουμε και να το επικαλούμαστε σε κάθε περίσταση, εύκολη και δύσκολη. Ένας εξ αυτών, ο άγιος Ιωάννης της Κλίματος αναφέρει τα εξής σχετικά: «Ἰησοῦ ὀνόματι μάστιζε πολεμίους,·οὐ γάρ ἐστιν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς ἰσχυρότερον ὅπλον».

  

     Οι θεόπνευστοι υμνογράφοι της Εκκλησίας μας, έχοντας υπόψη την εν λόγω πνευματική ισχύ του ονόματος Ιησούς, το κατέγραψαν πολλάκις στα τρόπάρια που συνέθεσαν. Ένας εξ αυτών, ο μοναχός Θεόκτιστος τής μονής Στουδίου Κωνσταντινουπόλεως, το συμπεριέβαλε και το επανέλαβε κατά κόρον και με έμφαση σε έναν ικετήριο Κανόνα του (: εκτενή ύμνο) προς τον Ιησού Χριστό. Ο εν λόγω Κανών αποτελείται από 39 τροπάρια, εντός των οποίων είναι καταχωρημένη 121 φορές {!} η αναφορά κι επίκληση τού ονόματος Ιησούς. Δύο από τα εν λόγω τροπάρια παρουσιάζονται ακολούθως με υπογραμμισμένο το επαναλαμβανόμενο θείο όνομα Ιησούς:

Κανών Ικετήριος εις τον Κύριον Ημών Ιησούν Χριστόν.

(Ποίημα Θεοκτίστου μοναχού, του Στουδίτου).

1) Ωδή α' . ήχος β'.

Ιησού γλυκύτατε Χριστέ, Ιησού μακρόθυμε, τα της ψυχής μου θεράπευσον τραύματα, Ιησού και γλύκανον, την καρδίαν μου, πολυέλεε δέομαι, Ιησού Σωτήρ μου, ίνα μεγαλύνω σε σωζόμενος.

2) Ωδή θ'. Στιχηρόν. Ήχος πλ.β'.

Ιησού γλυκύτατε, ψυχής εμής θυμηδία, Ιησού η κάθαρσις, του νοός μου, Δέσποτα, πολυέλεε, Ιησού σώσον με, Ιησού Σωτήρ μου, Ιησού μου, παντοδύναμε, μη καταλίπης με, Σώτερ Ιησού με ελέησον, και λύτρωσαι κολάσεως, πάσης Ιησού, και αξίωσον της των σωζομένων μερίδος Ιησού μου τω χορώ, των εκλεκτών σού με σύνταξον, Ιησού φιλάνθρωπε. 

Γ.Τ.Α.

Γ.Τ.Α.

Η Θεομητορική εορτή με την ονομασία “Χρυσό Μήλο” Ορθόδοξων Χριστιανών τής Ανατολικής Ευρώπης

     

    Στην Ορθόδοξη Βουλγαρία, καθώς και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι Χριστιανοί τελούν κατά την Παρασκευή του Ακάθιστου Ύμνου, ή την επόμενη ημέρα του τελευταίου Σαββάτου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τη λεγόμενη εορτή του “Χρυσού Μήλου”. Κατά την εορτή αυτή οι ιερείς και οι ιεροψάλτες χαιρετίζουν με τους ανάλογους επίκαιρους ύμνους την Παναγία, την “τέξασα το μήλον το εύοσμον”, δηλαδή τον Ιησούν Χριστόν, και στολίζουν συμβολικώς επιλεγμένες εικόνες της με πολλά ωραία μήλα, που τα προσφέρουν μετά το πέρας των ιερών Ακολουθιών στο εκκλησίασμα ως ευλογία. Μάλιστα, σε μία απ' αυτές τις χώρες συνδέουν την αναφερόμενη εορτή και με το ακολούθως αναγραφόμενο θαύμα:

[Το ακολούθως παρατιθέμενο κείμενο ελήφθη από το διαδίκτυο}

  

     Η εορτή που ονομάζεται "Χρυσό Μήλο" εορτάζεται το πέμπτο Σάββατο των Νηστειών. Πρόκειται για μια τοπική εορτή, που συνδέεται με ένα θαύμα που έκανε η Μητέρα τού Θεού μέσω μίας αγίας εικόνας της το έτος 1765. Το γεγονός αυτό περιγράφεται στο "Συναξάρι για το Χρυσό Μήλο" από τον μακαριστό Ανανία Κλίνη, ο οποίος ήταν τότε Ηγούμενος της μονής "Αγίας Θ.Ε.Σ. Κηρύκου και Ιουλίτας”.

    Να τι γράφει το εν λόγω Συναξάρι:

    Σαν σήμερα πέμπτο Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί δοξολογούν με τον Ακάθιστο Ύμνο την Υπεραγία Θεοτόκο, εις ανάμνηση του γνωστού θαύματος της ιερής εικόνας της Αγίας Μπογοδίτσας, τής ονομαζόμενης Ευλογημένης. Η εικόνα αυτή βρίσκεται στον παλιό ιερό ναό του χωριό Voden. Διά μέσου αυτής της ιερής και θαυματουργής εικόνας, η Υπεραγία Μητέρα, ζητάει από τον Χριστό, να (και) μας χαρίζει αμέτρητες θεραπείες σωματικών νόσων, καθώς και τη σωτηρία των ψυχών μας.

    

    Το εν λόγω θαύμα έχει ως εξής: Μία άτεκνη γυναίκα άργησε να προσέλθει στο ναό του προαναφερόμενου χωριού κατά την εορτή της Υπεραγίας Θεοτόκου (έτος 1765), λόγω του μεγάλου ταξιδιού της, και δεν πρόλαβε να πάρει αντίδωρο. Το γεγονός αυτό το θεώρησε η γυναίκα κακό σημάδι κι έκλαψε και ζήτησε έλεος για την υπογονιμότητά της. Ο ιερέας, στο άκουσμα των κραυγών και των στεναγμών τής γυναίκας, στεναχωρήθηκε πολύ, αλλά δεν βρήκε να της δώσει ούτε ψίχουλο από το ευλογημένο ψωμί, (: το Αντίδωρο), και κατανοώντας την αιτία τής γυναικείας θλίψης, η αποθάρρυνση καταβρόχθισε την ψυχή του. Τότε ο γέροντας ( ιερέας) είδε ένα μήλο, που είχε αφήσει ως δώρο στον κόσμο η Μεγαλόχαρη Παναγία σε μια θαυματουργή εικόνα της, το πήρε και το έδωσε στη γυναίκα (την άγονη) ως ευλογία. Και εκείνη, αφού δέχτηκε το μήλο με ένθερμη πίστη, ηρέμησε.

    Ύστερα από λίγο καιρό, η αναφερόμενη ευσεβής γυναίκα έμεινε έγγυος και αφού γέννησε το πολυαγαπημένο παιδί της ευχαρίστησε τη Μητέρα του Χριστού για τη μεγάλη ευεργεσία που της έκανε και από πίστη κι ευγνωμοσύνη προς το σεπτό πρόσωπό της (τής Θεομήτορος), αφιέρωσε πολλά τάματα και στόλισε πλούσια την ιερή εικόνα της, δώρισε δε κι ένα χρυσό μήλο εις ανάμνηση τής μεγάλης θεομητορικής χάρης.

    

    “Παρακαλώ τους Χριστιανούς, να διαβάζουν και να ακούνε αυτό το synaxar, λέγοντας για μένα τον αμαρτωλό Ηγούμενο Ανανία Κλίνη, ο Θεός να τον συγχωρέσει και να τον λυπηθεί".

Μεταγραφή και παρουσίαση: Γιώργος Τ. Αλεξίου.