Τρίτη 28 Νοεμβρίου 2023

Μεγάλη Επιτυχία: 400.000 {!} οι απευθείας αναγνώστες των κειμένων του Ιστολογίου “Φως της Καστοριάς” έως την 28η Νοεμβρίου 2023.

 

    Το παρόν Ιστολόγιο (blog), που φέρει την ονομασία “Φως της Καστοριάς” (Δ/νση: http://fos-kastoria.blogspot.gr/) και που έχει ως χαρακτηριστικό του σήμα τον Δικέφαλο και σταφυλοφόρο αετό, είναι μία ηλεκτρονική πολιτιστική επιθεώρηση, που δημιουργήθηκε και “ανέβηκε” στο Διαδίκτυο από τον Καστοριανό δάσκαλο Γιώργο Τ. Αλεξίου, την 1η Αυγούστου 2011. Από την ημερομηνία αυτή κι έως την 28η Νοεμβρίου 2023, αναρτήθηκαν στον πίνακα καταχωρήσεων τού εν λόγω Ιστολογίου 660 (!) σύντομα κείμενα θρησκευτικού, εθνικού, λαογραφικού, φυσιολατρικού και λοιπού ποικίλου περιεχομένου, μαζί με τις συνοδευτικές τους εικόνες και φωτογραφίες που υπερβαίνουν τις 4.000. Τα κείμενα αυτά τα ανέγνωσαν έως την 28η Νοεμβρίου 2023 τετρακόσιες χιλιάδες (400.000) “επισκέπτες” του υπόψη Ιστολογίου, καθώς και πολύ μεγάλος αριθμός άλλων ατόμων που τα είδαν αναδημοσιευμένα σε έτερα Ιστολόγια.

    Το εξεταζόμενο Ιστολόγιο διαδέχτηκε επιτυχώς την ομώνυμη και ομόσημή του ηλεκτρονική τηλεφημερίδα, η οποία “έτρεξε” στο διαδίκτυο από τον Μάιο του έτους 2009 έως και τον Ιούλιο του 2011. Η ονομασία του “Φως της Καστοριάς” δηλώνει την επιθυμία, πρόθεση, επιδίωξη και διαρκή προσπάθεια τού δημιουργού του και βασικού συντάκτη των κειμένων του να καταστεί αυτό (το Ιστολόγιο) με τα εκλεκτά κείμενά του ένας μικρός πνευματικός φανός τής Καστοριάς και της ευρύτερης περιοχής της.

Σημειωτέον, ότι ο επιλεγμένος Δικέφαλος και βοτρυοφόρος αετός τού σήματος τού αναφερόμενου Ιστολογίου αποτελεί αντιγραφή και σχεδιαστική απόδοση των ομότυπων ξυλόγλυπτων αετών, που διακοσμούν το επιχρυσωμένο τέμπλο (17ος-18ος αιών) του βυζαντινού ναού Αγίου Νικολάου της Αρχόντισσας Θεολογίνας, Καστοριάς. Η επιλογή αυτή έγινε διότι, ο μεν Δικέφαλος αετός εκφράζει παραστατικά τη βυζαντινή πολιτιστική κληρονομιά τής πόλης Καστοριάς και της περιοχής της, οι δε βότρυές του (: τσαμπιά σταφυλής) παραπέμπουν συμβολικώς στον Χριστό με την ιδιότητά Του τής πνευματικής Αμπέλου (“ Εγώ ειμι η Άμπελος...”), καθώς και στην Παναγία με την ίδια ιδιότητα “.... άμπελος αληθινή, τον βότρυν τον πέπειρον, η γεωργήσασα"). Σηματοδοτούν δηλαδή και παρουσιάζουν από κοινού, ο υπόψη δικέφαλος αετός και οι ανακρατούμενοι βότρυές του τα σημαντικά θέματα που πραγματεύεται στα πλείστα των κειμένων του το Ιστολόγιο “Φως της Καστοριάς”.

ΕΠΙΜΕΤΡΟΝ

Κείμενα υψηλόπνοα, ανάλογα τής ονομασίας τού Ιστολογίου “Φως της Καστοριάς” και του εκφραστικού σήματός του.

1α). Ο Ιησούς Χριστός είναι το Φως του Κόσμου.

Κοντάκιον . Ήχος δ΄. (Κανών Ικετήριος εις τον κύριον ημών Ιησούν Χριστόν).

Ιησού γλυκύτατε, το φως του Κόσμου, της ψυχής μου φώτισον, τους οφθαλμούς, Υιέ Θεού, τη θεαυγεί σου λαμπρότητι, ίνα υμνώ σε το φως το ανέσπερον.

1β). Η Παναγία είναι η τεκούσα το Φως του κόσμου.

Τροπάριον. Ωδή ζ΄.

(Ακολουθία του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον).

Φως η τεκούσα, Θεοτόκε, σκοτισθέντα με νυκτί αμαρτημάτων, φωταγώγησον συ, φωτός ούσα δοχείον, το καθαρόν και άμωμον, ίνα πόθω σε δοξάζω.


1γ).
Οι Χριστιανοί είναι - πρέπει να είναι το φως για τον κόσμο.

Στίχος του Ευαγγελίου (Ματθ. ε΄, 14).

Είπεν ο Κύριος τοις εαυτού Μαθηταίς· Υμείς εστε το φως του κόσμου·

Απόδοση στη Νεοελληνική.

Είπε ο Κύριος στους μαθητές Του, εσείς είστε - πρέπει να είστε το φως για τον κόσμο.

2α) Ο Ιησούς Χριστός είναι η άμπελος η αληθινή.

Ευαγγελικό εδάφιο (Ιωάνν. ιε΄, 5).

Εγώ ειμί η άμπελος, υμείς τα κλήματα. ο μένων εν εμοὶ κἀγὼ εν αυτώ ούτος φέρει καρπόν πολύν, ότι χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν.

Η νεοελληνική παράφραση του εδαφίου.

Eγώ (ο Ιησούς Χριστός) είμαι η άμπελος, εσείς (οι Χριστιανοί) είστε τα κλήματά·μου. Εκείνος που μένει ενωμένος μαζί μου κι εγώ μένω μαζί του, αυτός φέρνει πολύ καρπό, επειδή χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε.


2β) Η Παναγία είναι επίσης «Αληθινή Άμπελος».

Ζ΄ Ωδή του Ακαθίστου Ύμνου.

Κείμενο.

«Ανυμνούμεν σε, βοώντες·Χαίρε όχημα, Ηλίου του νοητού·άμπελος αληθινή, τον βότρυν τον πέπειρον, η γεωργήσασα, οίνον στάζοντα, τον τας ψυχάς ευφραίνοντα, των πιστώς σε δοξαζόντων».

Παράφρασή του κειμένου στη Νεοελληνική

«Σε ανυμνούμε και σε φωνάζουμε δυνατά. Χαίρε όχημα Ηλίου του νοητού·αληθινή άμπελος, η οποία καρποφόρησε το ώριμο σταφύλι που αποστάζει ζωή και γλυκαίνει τις ψυχές εκείνων που με πίστη σε δοξάζουν».

  1. Περί της λέξεως Φως, οι δύο σημασίες της.

Φως: Αρσενικώς, ο άνθρωπος, παρά το φω, το λέγω, μόνος γαρ ο άνθρωπος λογικόν ζώον, ή ο μόνος τα της διανοίας φωτίζων τω λόγω. Και ο Θεολόγος, φως γαρ τον άνθρωπον ονομάζουσι διά την του εν ημίν λόγου δύναμιν.

Φως δε ουδετέρως, το φωτίζον και λάμπον, ό και κατά πλεονασμόν του ο λέγεται φόως. Γίνεται παρά το φω, το φαίνω και λάμπω, φάος, και καθ' υπέρθεσιν φόας, και κατά συναίρεσιν φως.

Thomas Gaisford S.T.P / Etymologicon Magnum Lexikon Τόμος 5, Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό. Σελ. 804.















Μία σύντομη ματιά στην ταραγμένη ιστορία τής επαρχίας Καστοριάς.

    Κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ. φοβεροί λιμοί και λοιμοί ενέσκηψαν στη βυζαντινή Αυτοκρατορία και αποδεκάτισαν τον πληθυσμό της. Το δημιουργηθέν ανάλογο κενό το κάλυψαν κατά τους μετέπειτα 3 - 4 αιώνες οι σλαβικοί λαοί που κατοικούσαν βορείως τής Βαλκανικής χερσονήσου. Αυτοί κατέβηκαν τότε ειρηνικά ως κτηνοτρόφοι και γεωργοί μέχρι την Πελοπόννησο, εγκαταστάθηκαν στην ύπαιθρο χώρα και ήλθαν σε ευεργετική επιμειξία με τον γηγενή πληθυσμό.

    Κατ' αυτήν τη χρονική περίοδο, στο άνω μέρος της Μακεδονίας επικράτησε σταδιακώς το σλαβικό γλωσσικό ιδίωμα, ενώ νοτιότερα παρέμεινε η ελληνική γλώσσα. Το ίδιο συνέβη και στο νομό Καστοριάς. Στα χωριά που βρίσκονταν βορείως τής νοητής γραμμής “Δαμασκηνά Βοΐου – Βιτάνι - Κωσταράζι – Γέρμας - Βλάστη Εορδαίας” οι σλαβόφωνοι κάτοικοι υπερίσχυσαν αριθμητικώς των ελληνόφωνων συγχωριανών τους κι έτσι τα χωριά αυτά από ελληνόφωνα έγιναν σλαβόφωνα. Πάντως, κατά τη μεσαιωνική εποχή και την μετέπειτα περίοδο της Τουρκοκρατίας, μέχρι το έτος 1904, οι Ελληνόφωνοι και οι Σλαβόφωνοι κάτοικοί της ζούσαν αρμονικά και αγαπημένα.

    Τον Ιούλιο του 1903 ξέσπασε στην Άνω Μακεδονία η λεγόμενη σλαβομακεδονική επανάσταση του Ήλιντεν, η οποία κατεστάλη πολύ σύντομα κι εύκολα από τον τουρκικό στρατό. Σ΄ αυτήν την επανάσταση έλαβαν μέρος και αρκετοί κάτοικοι των σλαβόφωνων χωριών της Καστοριάς και γι΄ αυτό, αμέσως μετά απ' την καταστολή της, μαινόμενοι Τούρκοι στρατιώτες δήωσαν και κατέστρεψαν τα προαναφερόμενα χωριά και φόνευσαν πολλούς απ' τους κατοίκους τους.

    Μετά την κατάπνιξη τής εξέγερσης του Ήλιντεν, απ' το έτος 1904 και μέχρι το έτος 1908, διεξήχθη ο Μακεδόνικός Αγώνας. Κατά τη διάρκειά του προκλήθηκε διχόνοια στους κατοίκους των σλαβόφωνων χωριών της Καστοριάς κι επικράτησε μεταξύ τους φοβερό μίσος. Τότε φονεύθηκαν και δολοφονήθηκαν στα χωριά της Καστοριάς περισσότεροι από 600 κάτοικοί τους, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν σλαβόφωνοι.

    Το έτος 1908 οι Νεότουρκοι χορήγησαν στους υπόδουλους λαούς αρκετά πολιτικά δικαιώματα, κι έτσι έληξε ο Μακεδονικός Αγώνας κι επικράτησε και στην περιοχή τής Καστοριάς σχετική ηρεμία.

    Το έτος 1912 απελευθερώθηκε η Μακεδονία κι έγινε μία απ' τις επαρχίες του ελληνικού κράτους. Δυστυχώς, η Ελληνική Διοίκηση τότε καταπίεσε ιδιαίτερα τους Σλαβομακεδόνες Καστοριανούς. Τους υποχρέωσε να ομιλούν μόνο ελληνικά, να ξεχάσουν τη γλώσσα τους, να πάψουν να χορεύουν τους παραδοσιακούς χορούς τους και γενικά τους αντιμετώπισε ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

    Αυτή η δυσμενής αντιμετώπιση των σλαβόφωνων κατοίκων τού νομού Καστοριάς ώθησε κατά την περίοδο της Κατοχής (1941 – 44) πολλούς εξ αυτών, κυρίως τέκνα και συγγενείς των φονευθέντων κατά τον Μακεδονικό Αγώνα (έτη 1904 – 1908), να ενταχθούν σε Σλαβομακεδονικές αυτονομιστικές οργανώσεις, να συνεργαστούν με τους Βούλγαρους, Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές και ακολούθως με τους ερυθρούς αντάρτες, να διαπράξουν εγκλήματα κατά των Ελληνόφωνων συμπατριωτών τους και να σκοτωθούν πάμπολλοι εξ αυτών σε φοβερές πολυαίμακτες μάχες που έδωσαν με τον εθνικό στρατό στον Γράμμο και στο Βίτσι. Εις αντίποινα όλων των προαναφερόμενων αντεθνικών πράξεών τους αρκετοί κάτοικοι ελληνόφωνων χωριών επέδραμαν κατά την τετραετία τής Κατοχής στα σλαβόφωνα γειτονοχώρια τους και διέπραξαν και αυτοί με τη σειρά τους ανάλογα κακουργήματα.

    Αμέσως μετά τη λήξη του Ανταρτοπολέμου (1946 – 49) πάρα πολλοί σλαβόφωνοι κάτοικοι του νομού Καστοριάς κατέφυγαν στις Ανατολικές χώρες, αρκετοί δικάστηκαν απ' τα ελληνικά στρατοδικεία κι εκτελέστηκαν ως δοσίλογοι και συνεργάτες των κατακτητών και πολλοί αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στις υπερπόντιες χώρες Αμερική και Αυστραλία. Στην περιοχή της Καστοριάς έμειναν δυστυχώς πολλοί λίγοι δίγλωσσοι κάτοικοι κι έτσι τα όμορφα χωριά τους ερήμωσαν . {...}.

Γιώργος Τ. Αλεξίου 

Πέμπτη 23 Νοεμβρίου 2023

Η συναπεικόνιση της Παναγίας Οδηγήτριας και του Αποστόλου Ανδρέα (+ 30 Νοεμβρίου) σε φορητή εικόνα (έτ. 1779) ναού της Καστοριάς.

     

    Στον μεταβυζαντινό ναό του πρωτοκλήτου Αποστόλου Ανδρέα (έτους 1746), που βρίσκεται στην παραδοσιακή συνοικία Ντουλτσό της Καστοριάς, υπάρχει μία φορητή εικόνα του έτους 1779 που είναι άκρως ενδιαφέρουσα για την πρωτοτυπία και τη μοναδικότητά της και για το υψηλό πνευματικό περιεχόμενο που ενέχει και κοινοποιεί. Στην όψη της παρουσιάζεται σε πρώτο πλάνο η Παναγία κατά τον τύπο της Οδηγήτριας, δηλαδή κρατώντας τον Χριστό ως παιδίο στην αγκαλιά της, και σε δεύτερο πλάνο (παρουσιάζεται) ο Πρωτόκλητος Απόστολος Ανδρέας όρθιος, να κρατάει Ευαγγέλιο στο ένα χέρι και να έχει υψωμένο το άλλο χέρι στο στήθος του εις ένδειξη σεβασμού προς τη Θεοτόκο και τον Υιόν της.

Η όλη απεικόνιση της θεματικής εικόνας αποδίδει λίαν επιτυχώς το θεολογικό περιεχόμενο (και) ενός υπέροχου τροπαρίου που ψάλλεται κατά την εορτή τού Αποστόλου Ανδρέα (+ 30 Νοεμβρίου) και που παρατίθεται ακολούθως σε κείμενο και παράφραση.

Θεοτοκίον. Κείμενο.

Θεὸν όν περ εγέννησας, Παρθένε παναμώμητε, ικέτευε υπέρ πάντων, των ευσεβώς σε τιμώντων, συν τω κλεινώ Αποστόλῳ, τυχείν θείας ελλάμψεως, του σου Υιού και στάσεως, των εκλεκτών και Αγίων· όσα γαρ θέλεις ισχύεις.

Νεοελληνική παράφραση

Παρθένε πάναγνη, ικέτευε τον Θεό που γέννησες για όλους που με εὐσέβεια σε τιμούμε μαζί με τον ένδοξο Απόστολο (Ανδρέα), να επιτύχουμε τον θείο φωτισμό, και να σταθούμε μαζί με τους εκλεκτούς και Αγίους· Διότι δύνασαι όσα θέλεις.


Γιώργος Τ. Αλεξίου

Δευτέρα 6 Νοεμβρίου 2023

Ο ναός όπου έγινε το εν Χώναις (στις Κολοσσές) θαύμα του αρχαγγέλου Μιχαήλ.

 {Κείμενο του Ουκρανού Μοναχού PyΦ. Η μετάφραση από τα Ουκρανικά έγινε με την ανάλογη εφαρμογή του διαδίκτυου}.

Το Θαύμα του Αρχιστράτηγου Μιχαήλ στις Χώναις της Μικράς Ασίας. Περιγραφή τής  επίσκεψης εκεί του Αρχιερέα Pavel Nedosekin.

    

    Ο ίδιος ο Πατέρας Πάβελ βρήκε εντελώς τυχαία τα ερείπια της πόλης Χώναι (Κολοσσαί), «με θαυματουργικό τρόπο». Έψαχνε για πολύ καιρό το μέρος όπου έγινε το γνωστότερο απ' τα θαύματα του Αρχιστράτηγου Μιχαήλ.

    - «Στην αρχή ρώτησα τους μοναχούς όταν ήμουν στον Άθω. Λέω, "Πήγε κανείς εκεί; "Λένε, "Ξέρεις, δεν υπάρχει τίποτα εκεί. " Ψάξαμε τα πάντα, ρωτήσαμε τους πάντες. "

    Μια μέρα ο Πατέρας Πάβελ πήγε σε ένα κατάστημα και αγόρασε έναν συνηθισμένο χάρτη της Τουρκίας.

    - «Διαπίστωσα, ότι στην επαρχία Λυκία αυτής της μεγάλης χώρας υπήρχε σημειωμένη μόνο μία εκκλησία. Βλέπω σημειωμένον έναν όρθιο Σταυρό. Δεν μπορούσα να καταλάβω τι ναός ήταν! Γνωρίζω ότι υπάρχει Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη, υπάρχουν κάποιες ενορίες στην περιοχή της Λυκίας (Αττάλεια). Και ξαφνικά βλέπω σημειωμένη στο χάρτη την ονομασία Κολοσσαί. Άρχισα να ψάχνω, να μελετώ, και τελικά ήταν το μέρος τής πόλης Χώναι».

    

    Τότε ο πατέρας Pavel ταξίδεψε μέσα στην Τουρκία. Κάποτε αποφάσισε η συνοδεία του να παρακολουθήσει έναν χορό δερβίση, που υποτίθεται ότι θα διαρκούσε μισή μέρα. Αντ' αυτού, ο ιερέας αποφάσισε να πάρει ταξί και να πάει στις Χώναις. Βρήκε έναν ντόπιο Τούρκο, που οδηγούσε μαι σπασμένη "ροκπότ" και τον μετέφερε στο ναό. Όπως αποδείχθηκε, δεν υπήρχε μόνο ναός σε αυτόν τον τόπο, αλλά υπήρχε και φρουρός, ο οποίος αμοίβεται από τα κρατικά ταμεία για τη φύλαξη του τόπου.

    Το πιο ενδιαφέρον ήταν, ότι η περιοχή θύμισε αμέσως στον ιερέα Πάβελ το μέρος που περιγράφεται στην ιστορία του θαύματος για τον Αρχάγγελο Μιχαήλ και τον ιερέα Άρχιππο.

    - Εκεί, πράγματι, όπως στην περιγραφή του υπόψη θαύματος, υπάρχουν δύο μικρά ποτάμια δεξιά και αριστερά και στο μέσον τους μία μικρή χερσόνησος. Τα ποτάμια όμως δεν έχουν νερό. Και αριστερά αρχίζουν οι λόφοι των σπηλαίων - αυτή είναι η τοπική φύση, υπάρχουν παντού σπηλιές. Σε μια από αυτές τις σπηλιές θα μπορούσε να είχε ζήσει ο ιερέας Άρχιππος.

  

     Όπως έμαθε ο Πατήρ Παύλος, ο ναός χτίστηκε τον 4ο αιώνα και αποκαταστάθηκε τελευταία φορά τον 19ο αιώνα από φιλάνθρωπο μεγιστάνα. Η ίδια η εκκλησία είναι φτιαγμένη από μεγάλα πέτρινα μπλοκ. Εσωτερικά έχει σκαλιστό επιχρυσωμένο τέμπλο, αλλά χωρίς εικόνες. Οι τοίχοι μπαίνουν μέσα. Υπάρχουν ίχνη από μεγάλες, χοντρές πέτρινες κολώνες στο πάτωμα. Υπάρχει κι ένα μικρό αναλόγιο ιεροψαλτών. Στη δεξιά πλευρά υπάρχει μία τοιχογραφία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.

    Και το κυριότερο, στην είσοδο του Αγίου Βήματος βρίσκεται μία λευκή μαρμάρινη πλάκα - soleya, πλάτους περίπου 90 εκατοστών και μήκος 90 εκατοστών.

    - Πήρα την πέτρα, τη μετακίνησα - κοιτάζω, υπήρχε εκεί μια ρωγμή. Αυτό θα μπορούσε να είναι το μέρος όπου εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, χτύπησε την πέτρα και εμφανίστηκε μια βαθιά ρωγμή. Δηλαδή όλα μαρτυρούν ότι αυτός μπορεί, πράγματι, να είναι ο αναφερόμενος ναός.

    Όπως αφηγείται ο Πατέρας Πάβελ, στον εξωτερικό τοίχο του ναού υπήρχε μια αναμνηστική πλάκα του 1833, πάνω στην οποία υπάρχει επιγραφή με κεφαλαία γράμματα που αναγράφει ότι ο ναός αυτός χτίστηκε προς τιμήν του Αρχαγγέλου Μιχαήλ το 327 από την Αγία Ελένη. Πώς όμως θα μπορούσε να ανεγερθεί από την Αγία Ελένη αυτός ο ναός όπου έγινε το θαύμα, αφού το θαύμα συνέβη πριν από την επίσημη υιοθέτηση του Χριστιανισμού, στην οποία συνέβαλε η βασίλισσα αγία Ελένη;

    

    Ο Πατέρας Παύλος προτείνει, ότι ο ναός πιθανότατα τελείωσε αργότερα όταν έγινε γνωστό το μεγάλο θαύμα. Η πόλη των Κολοσσών βρίσκεται ακριβώς στον χερσαίο δρόμο προς την Ιερουσαλήμ. Προφανώς, η βασίλισσα αγία Ελένη, η οποία το 326 - 327 ανέγειρε παρόμοιους ναούς σε όλη τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, θα αποφάσισε να χτίσει κι εδώ έναν ναό. Έτσι, μετά την ανακατασκευή του ναού, η πέτρα με τη ρωγμή - οπή, που κάποτε ήταν έξω από τον ναό, βρίσκεται τώρα εμπρός στην Ωραία Πύλη του.

    Ο Αρχιερέας Παύλος επισκέφθηκε την εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ τη δεκαετία του 1990. Τώρα όμως αυτή η εκκλησία, που οι Τούρκοι αποκαλούν Εκκλησία της Αγίας Ελένης, έχει ήδη αποκατασταθεί. Μέχρι το 2009, το κτίριο βρισκόταν σε τόσο άθλια κατάσταση που βρισκόταν ακόμη και υπό την απειλή κατεδάφισης. Παράλληλα, οι βροχοπτώσεις ξεπέρασαν τις εποχικές νόρμες, κάτι που θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο και για τον ναό. Ως εκ τούτου, πάρθηκε η απόφαση να ξεκινήσει η αποκατάσταση. Τώρα η Εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ ανέκτησε την πρώην μαγευτική της εμφάνιση. Οι τοιχογραφίες στο μπροστινό μέρος του ναού έχουν αποκατασταθεί, και εικόνες έχουν τοποθετηθεί στο εικονοστάσι, ωστόσο, όχι παντού.

  

     Και, παρόλο που ο ναός είναι ακόμα ανενεργός, παραμένει, ωστόσο, η ανάμνηση ενός εξαιρετικού θαύματος - του θαύματος του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στις Χώναις.



Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2023

Η Καστοριά κατά την 28η Οκτωβρίου 1940.

 

Κείμενο Ιωάννου Μπακάλη στην Εφημ. “Ορεστιάς" έτ. 1956.

    Την 28η Οκτωβρίου 1940 κηρύσσεται ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας και αρχίζει η μεγάλη περιπέτεια της Καστορίας. Πρώτον πλήγμα κατ’ αυτής ήσαν οι γενόμενοι βομβαρδισμοί της πόλεως την 4ην και 11ην Νοεμβρίου 1940...

Κατά την αρχήν του πολέμου οι κάτοικοι της πόλεως είχον καταφύγει εις τα χωρία προς ασφάλειάν των, εις τας καλύβας των αμπελώνων των, εις την Μονήν Μαυριωτίσσης και τα παρ’ αυτήν σπήλαια Γκολομπίντσας κ.λ.π. Τους ούτω καταφυγόντας επεσκέφθη επανειλλημένως ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης και ενεθάρρυνεν αυτούς. Εν τω μεταξύ δε, ο Σεβασμιώτατος δεν παρέλειπεν να λειτουργεί εν καιρώ νυκτός εις τους ναούς της πόλεως κατά τας Κυριακάς και εορτασίμους ημέρας, διότι κατά την ημέραν υπήρχε ο κίνδυνος εμφανίσεως εχθρικών αεροπλάνων, ο δε κόσμος έπρεπε με την χαραυγήν να απομακρυνθή της πόλεως, κατά δε τας ούτω τελεσμένας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος δεν έπαυε να απευθύνη προς το εκκλησίασμα ενθαρρυντικά λόγια...

    Όταν το έτος 1940 ήρχισαν οι βομβαρδισμοί των Ιταλών κατά της Καστορίας, ο Σεβασμιώτατος έστειλε τον πιστόν του υπάλληλον Δ. Καραμανίδην να αναβή εις το ανώτατον σημείον του καμπαναριού της Μητροπόλεως και να θέση υπό την σκέπην του καμπαναριού τον θαυματουργόν Σταυρόν της Μονής του Αγίου Νικολάου Σλιβαίνης και να τον αφήση εκεί χωρίς να αναφέρη το γεγονός εις ουδένα μέχρι της λήξεως του πολέμου. Είχε δε την πεποίθησιν ο Σεβασμιώτατος, ότι ο Σταυρός θα φυλάξη την πόλιν και την περιφέρειαν από πολλάς καταστροφάς. Παραδόξως, την ιδίαν εσπέραν και μετά την πραγματοποίησιν της εντολής του, είδεν ο Σεβασμιώτατος εις τον ύπνον του το εξής όνειρον: Ευρέθη προς στιγμήν εις την πλατείαν του καμπαναριού της Μητροπόλεως και εξαφνικά βλέπει κατερχόμενον από τα βάθη του ουρανού εν υάλινον αεροπλάνον, μέσα εις το οποίον ίστατο όρθιος και φορών τα Αρχιερατικά του άμφια με τον Σταυρόν ανά χείρας υψωμένον ο Άγιος Νικόλαος, ο οποίος κατερχόμενος εστάθη επί του καμπαναριού. Το εκκλησίασμα, το οποίον ήκουσε μετά συγκινήσεως το όνειρον τούτο, εσχημάτισε την πεποίθησιν, ότι ο Άγιος Νικόλαος με τον Τίμιον Σταυρόν θα φυλάξη την πόλιν, και όντως την εφύλαξεν !










Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2023

Εξωαστικός δρόμος της Κορησού Καστοριάς απ' τους συναρπαστικότερους τής Δυτικής Μακεδονίας.

 

    Η Κορησός είναι ένα δυναμικό χωριό του Νομού Καστοριάς που έχει μακραίωνη ιστορία και πολλές φυσικές ομορφιές. Οι 1.500 κάτοικοί της διακρίνονται για τα έντονα πατριωτικά τους αισθήματα, τη μεγάλη ευσέβειά τους και την ευγένεια του χαρακτήρα τους.

Η Κορησός διαθέτει πολλά και σημαντικά αξιοθέατα, που ευλόγως κινούν το ενδιαφέρον των φιλίστορων, των φυσιολατρών και των επισκεπτών - προσκυνητών τών ιερών μονών τής Δυτικής Μακεδονίας. Στα εν λόγω αξιοθέατα πρωτεύουσα θέση κατέχει ο εξωαστικός λίαν ανηφορικός κι ελικοειδής δρόμος, που άρχεται από το εκκλησάκι τής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 200 μ. βορείως της Κορησού και καταλήγει στην περιοχή Κρέστα του βουνού που υπέρκειται του οικισμού της. Το συνολικό μήκος του αναφερόμενου δρόμου είναι σε ευθεία απόσταση 2.194 μ., η υψομετρική διαφορά των δύο άκρων του ξεπερνάει τα 382 μ., έχει 23 πολύ απότομες και κλειστές στροφές και μερικές πιο ανοιχτές, η δε κλίση του είναι 6 %.

    Ο εξεταζόμενος δρόμος διέρχεται καθ' όλο το μήκος του μέσα από πανέμορφα πυκνά δάση. Το πρώτο τμήμα του διασχίζει δάσος βελανιδιάς, το δεύτερο τμήμα του περνάει μέσα από δάσος δέντρων Γάβρου και το τρίτο διασχίζει πυκνό δάσος πεύκου.

Ο πορευόμενος στον εν λόγω δρόμο συναντάει κατά σειρά και από κάτω προς τα άνω τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία: α) Έναν ξύλινο σταυρό, που σηματοδοτεί την ύπαρξη πλησίον του τής ιεράς μονής Αγίου Νικολάου Τσιριλόβου, β) την οδική διακλάδωση προς την προαναφερόμενη ιερά μονή που απέχει απ' εκεί 200 μ. περίπου, γ) το εικονοστάσι τής Παναγίας επί τής εν λόγω διακλάδωσης, δ) το εκκλησάκι του Αγίου Καλλίστρατου που παράκειται αριστερά του δρόμου, ε) ένα απέριττο εικονοστάσι του Αγίου Νικολάου, στ) το στέκι αναψυχής με την λεγόμενη Σταυρόβρυση, και τέλος ζ) το διάσελο (υψ 1.091 μ.) που ενώνει – διαχωρίζει τα δύο ψηλά βουνά Μουρίκι (υψ. 1.703 μ.) και Σαρακίνα (υψ. 1.386 μ.), κι επί του οποίου βρίσκεται ένα ακόμη εικονοστάσι, καθώς και το κιόσκι με την πανοραμαρτική θέα προς τον κάμπο της Κορησού και τα χωριά του, προς το πανύψηλο όρος Βίτσι (υψ. 2.128 μ.), προς το βουνό Μαλιμάδι, και προς τη λίμνη της Καστοριάς και τα πανέμορφα παραλίμνια χωριά της.

    Περατούμενης τής σύντομης εξέτασης τού θεματικού δρόμου αναφέρονται και τα εξής. Οι άνθρωποι που διέρχονται απ' αυτόν ανυποψίαστοι για τα ενδιαφέροντα στοιχεία του δυσφορούν απ' την μεγάλη και απότομη ανηφοριά του και απ' τις πολλές στροφές του, ενώ αντιθέτως, όσοι τον ανεβοκατεβαίνουν εποχούμενοι ή και πεζή και γνωρίζουν τις απαράμιλλες φυσικές και λοιπές ομορφιές του στέκονται σε ορισμένα παράπλευρά του ξέφωτα, τις παρατηρούν με προσοχή, μαγεύονται απ' αυτές και τις απολαμβάνουν ολοψύχως.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

































Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 2023

Η μεγάλη πνευματική προσφορά τού δασκάλου και θεολόγου Δημητρίου Σ. Ζήση (+ 2-10-2023) στην τοπική Εκκλησία και γενικότερον στην κοινωνία της Καστοριάς.

 

    Ο αείμνηστος πλέον Καστοριανός δάσκαλος και θεολόγος Δημήτριος Σιδ. Ζήσης πρόσφερε επί 50 περίπου έτη ανεκτίμητες υπηρεσίες στην τοπική Εκκλησία και στον θεοφιλή λαό τής Καστοριάς. Οι υπηρεσίες του αυτές αναφέρονται επιγραμματικώς ακολούθως.

  • Ως θεοσεβής δάσκαλος δίδαξε και “μαρτύρησε τον Χριστό” σε πολλές εκατοντάδες μαθητών όλων τών Δημ. Σχολείων τής περιφέρειας Καστοριάς.

  • Ως Σχολικός Σύμβουλος μίλησε πολλάκις και με ζέση για τον Θεό σε πάμπολλους εκπαιδευτικούς.

  • Ως Θεολόγος, ως καλλίφωνος ιεροψάλτης και ως υποδειγματικός και κατανοητός Αναγνώστης γραπτού κηρύγματος πρόσφερε τις αντίστοιχες υπηρεσίες του επί μισόν αιώνα περίπου σε πολλούς ναούς τής πόλης και των χωριών της Καστοριάς.

    Ο αείμνηστος Δημήτρης είχε πολλές χριστιανικές αρετές. Ήταν απονήρευτος μέχρι παρεξηγήσεως, ανιδιοτελής, αφιλοχρήματος και αμνησίκακος. Δεν ήταν κρυψίνους, διπλοπρόσωπος, υστερόβουλος και οσφυοκάμπτης. Με δυό λόγια ήταν καλοκάγαθος με την ορθή σημασία τού όρου και με όλο το εύρος του. Βεβαίως, ως άνθρωπος είχε και αυτός ιδιορρυθμίες κι ελαττώματα, που ήταν όμως ελάχιστα και ασήμαντα ως προς τα προτερήματά του.

    Παρ' όλα τα προαναφερόμενα χριστιανικά και ανθρώπινα προσόντα τού αποθανόντος Δημήτρη και την αντίστοιχή τους μεγάλη προσφορά του στην Εκκλησία και την τοπική κοινωνία, οι “ταγοί” της Καστοριάς δυστυχώς κατά τα τελευταία έτη της ζωής του δεν τον αναγνώρισαν και δεν τον τίμησαν αναλόγως, αντιθέτως μάλιστα τον αγνόησαν επιδεικτικώς. Κατόπιν τούτου, ο ίδιος αποτραβήχτηκε στην ερημιά τής πτωχικής πατρικής του οικίας κι έζησε εκεί, κατά τα λεγόμενά του, ως κοσμοκαλόγερος κι ως ερημίτης.

    Ενώ όμως οι “επίσημοι” του Νομού Καστοριάς τον αγνόησαν παντελώς, ο παντεπόπτης και δίκαιος Θεός δεν τον ξέχασε κι ευδόκησε να είναι το τέλος του χριστιανικό. Τον πήρε μαζί Του μόλις συμπλήρωσε την προσδόκιμη ηλικία των 79 ετών, όρθιον και χωρίς να ταλαιπωρήσει κανέναν οικείον του. Ευδόκησε επίσης ο Κύριος να κηδευτεί όπως θα το ήθελε ο Δημήτρης, δηλαδή μόνον από τον ταπεινό ιερέα τού χωριού του και με την παρουσία των στενών συγγενών του, μερικών συναδέλφων και φίλων του και ολίγων συγχωριανών του.

    Ας κατατάξει ο Θεός την απονήρευτη ψυχή τού Δημητρίου Ζήση μετά των αγίων Του στον Παράδεισό Του και ας είναι αιώνια η μνήμη του.

Σημείωση. Ο Γράφων δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου θυμούμαι τώρα με πολύ συγκίνηση τον αείμνηστο Δημήτρη να υπηρετεί με μεγάλο ζήλο και προθυμία ως άμισθος ιεροψάλτης και ως Αναγνώστης γραπτού κηρύγματος σε μία ιερά Μονή της περιοχής μας. Θυμούμαι επίσης, ότι λυπήθηκα πολύ όταν αποχώρησε απ' αυτήν την υπηρεσία του χωρίς να το θέλει ο ίδιος και χωρίς να υπάρχει κάποιος προφανής λόγος.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.