Οι όψεις των ανθρώπων και οι προσόψεις των αντικειμένων στους ιερούς ναούς πρέπει να είναι στραμμένες προς την ανατολή.

   

     Όλοι οι χριστιανικοί ναοί έχουν, ως γνωστόν, στην ανατολική τους πλευρά το λεγόμενο Άγιο Βήμα ή Ιερό, εντός του οποίου βρίσκεται η Αγία Τράπεζα, επί της οποίας τελείται το μέγιστο ιερό Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Εκ του λόγου τούτου, το Άγιο Βήμα είναι και λογίζεται ως το ιερότερο μέρος ολόκληρου του ναού, και γι' αυτό όλα τα καθίσματά του στον εσωτερικό χώρο του τοποθετούνται έχοντας στραμμένο το εμπρόσθιο μέρος τους προς το Άγιο Βήμα. Ειδικώς, ο Δεσποτικός Θρόνος και τα στασίδια τών πιστών, τοποθετούνταιν εξ ανάγκης εγκαρσίως ως προς τον άξονα του πλάτους τού Αγίου Βήματος, που και έτσι όμως η πρόσοψη τους είναι μερικώς στραμμένη προς αυτό.

    Εξ αιτίας τής αναφερόμενης μεγάλης ιερότητας τού Αγίου Βήματος, οι εκκλησιαζόμενοι, όταν μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας εξέρχονται απ' το ναό, βαδίζουν κατά το δυνατόν πλαγίως, μόλις δε φτάσουν στην πύλη εξόδου στρέφουν με σεβασμό το πρόσωπό τους προς αυτό (το Άγιο Βήμα), σταυροκοπιούνται και ζητούν μυστικώς συγχώρηση από τον Θεό, αφενός για την επιβεβλημένη αποχώρησή τους από τον οίκο Του και αφετέρου για την πιθανή και ακούσια μερική στροφή τής πλάτης τους προς αυτό (το Άγιο Βήμα).

Η εν λόγω ιερότητα τού Αγίου Βήματος και γενικότερον και κατ΄ ακολουθίαν ολόκληρου του ναού, ισχύει και για τον εξωτερικό χώρο του, αυτόν δηλαδή που βρίσκεται έμπροσθέν του. Εκ του λόγου τούτου, οι τυχόν προτομές επιφανών κληρικών που αποφασίζεται μερικές φορές να τοποθετηθούν εκεί, στήνονται πάντα με το πρόσωπό τους στραμμένο προς το ναό και ποτέ με την πλάτη τους προς αυτόν (το ναό). Επίσης, για τον ίδιο σπουδαίο λόγο δεν τοποθετούνται στην πρόσοψη τού ναού σταθερά καθίσματα και παγκάκια που να έχουν την πλάτη τους κολλημένη στον τοίχο της. Εξυπακούεται, ότι αν από σχετική άγνοια έχουν τοποθετηθεί παγκάκια και καθίσματα κατ' αυτόν τον τρόπο στην πρόσοψη κάποιου ναού επιβάλλεται να απομακρυθούν το συντομότερο, διότι δεικνύουν ασέβεια, τόσο αυτών που τα τοποθέτησαν, όσο και των λοιπών χριστιανών που τα βλέπουν και τα ανέχονται εκεί.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Ο επιτάφιος Σταυρός των κεκοιμημένων Χριστιανών αποτελεί σύμβολο νίκης τής Ζωής επί του Θανάτου !

 

“Χαίρε, Σταυρέ, ανάστασις τεθνεώτων,

χαίρε, παράκλησις των πενθούντων”.

{Χαιρετισμοί ΤιμίουΣταυρού}.

Οι τίμιοι τάφοι όλων των κεκοιμημένων Χριστιανών που βρίσκονται στα σεπτά Κοιμητήρια τής Ορθόδοξης πατρίδας μας έχουν στην κορυφή τους κι ακριβώς επάνω από την κεφαλή τού εκεί θαμμένου ανθρώπου έναν Σταυρόν, που είναι, είτε τοποθετημένος όρθια, είτε χαραγμένος σε μαρμάρινη επιτάφια πλάκα.

Παλαιότερα, όλοι οι επιτάφιοι Σταυροί ήταν ευμεγέθεις, μαρμάρινοι, ξύλινοι, ή σιδερένιοι, και στέκονταν ολόρθοι επάνω στούς τάφους των κοιμητηρίων, ενώ τώρα δυστυχώς υπάρχουν πάρα πολλοί Σταυροί που είναι “δειλά” χαραγμένοι στην όψη τής επιτάφιας μαρμάρινης πλάκας, έχουν μικρό μέγεθος και είναι δυσδιάκριτοι. Λόγω αυτής της τωρινής αδικαιολόγητης κατάστασης, πολλά από τα σημερινά Κοιμητήριά μας φαίνονται εκ πρώτης όψεως στον επισκέπτη τους ως μη χριστιανικά, ομοιάζουν δηλαδή με νεκροταφεία αθέων ή αλλόθρησκων ανθρώπων. Αυτή η θλιβερή διαπίστωση μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι ένας τάφος που έχει στην κεφαλή του έναν δυσδιάκριτο Σταυρό δεν περιποιεί τιμή στον χριστιανό που είναι θαμμένος σ' αυτόν, αλλά ούτε και στους συγγενείς του, που ένεκα σχετικής άγνοιας τον επέλεξαν.

Έχοντας υπόψη όλα τα προαναφερόμενα μπορούμε βασίμως να καταθέσουμε και να υποστηρίξουμε την άποψη, ότι οι συγγενείς των κεκοιμημένων χριστιανών πρέπει οπωσδήποτε να τοποθετούν με παρρησία επάνω στους τάφους αυτών ευμεγέθεις κι ευδιάκριτους μαρμάρινους σταυρούς, που θα πιστοποιούν και θα κοινοποιούν όσο υπάρχουν τη χριστιανική πίστη των εκεί ενταφιασμένων και την προσδοκία τους στην Ανάσταση των νεκρών που θα γίνει κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, όταν θα έλθει κρατώντας στο χέρι Του το Σταυρό τού μαρτυρίου Του, το κατ΄ εξοχήν σύμβολο της νίκης Του επί του θανάτου.

Γιώργος Τ. Αλεξίου

Σημειώσεις.

1) Οι ιερείς των ενοριών μας πρέπει, κατά την άποψη του γράφοντος Γιώργου Τ. Αλεξίου, να διαφωτίσουν τους ενορίτες τους σχετικώς με την πνευματική σημασία τών μαρμάρινων επιτάφιων Σταυρών και να τους προτρέψουν να ζητούν για τους ίδιους καθώς και για τους αποθανόντες συγγενείς τους ανάλογους τάφους.

2) Σημαντικοί τάφοι δεν είναι αυτοί που έχουν κατασκευαστεί με πολύτιμα μάρμαρα και που φέρουν στην κεφαλή τους επιτάφια πλάκα με χαραγμένον σε μία γωνία της έναν μικροσκοπικόν Σταυρό, αλλά είναι οι απλοί και απέριττοι που έχουν στην κεφαλή τους έναν ευμεγέθη και όρθιον μαρμάρινον Σταυρό.

Τρεις εξοχικοί ναοί τού Γέρμα Καστοριάς που δεν έχουν εγκαινιαστεί έως τώρα.

 

    Το χωριό “Ο Γέρμας Καστοριάς” είναι γνωστό σε όλη την γύρω του περιοχή για την ακλόνητη πίστη των κατοίκων του στον Θεό και για τη μεγάλη ευσέβειά τους. Απόδειξη αυτών των αρετών που έχουν οι Γερμανιώτες αποτελούν οι οκτώ ιεροί ναοί και τα πολλά εικονοστάσια - προσκυνητάρια που υπάρχουν εντός και πέριξ τού οικισμού Γέρμα. Απ' τους εν λόγω οκτώ ναούς, οι τέσσερις ανεγέρθηκαν κατά την τελευταία 50ετία, απ' αυτούς όμως, εξ όσων γνωρίζει ο Γράφων, μόνον ο ένας, τού Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, έχει εγκαινιαστεί και καθαγιαστεί η Αγία Τράπεζά του. Στους λοιπούς τρεις ναούς τελείται η Θεία Λειτουργία εξ ανάγκης επάνω σε ιερό Αντιμήνσιο, που απλώνεται επάνω στην μη καθαγιασμένη Αγία Τράπεζά τους. Το ιερό αντιμήνσιο, ως γνωστόν, αντικαθιστά την καθαγιασμένη Αγία Τράπεζα.

    Οι ευσεβείς κάτοικοι του Γέρμα ευελπιστούν και προσμένουν με λαχτάρα να εγκαινιαστούν – καθαγιαστούν και οι υπόλοιποι τρεις ναοί, που είναι α) της Αναστάσεως του Κυρίου {+ 13 Σεπτεμβρίου}, β) του Αγίου Κωνσταντίνου {+ 21 Μαΐου} και γ) Των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης {+ Τρίτη Διακαινησίμου}.

Σημειώσεις:

"Εγκαίνια ενός ναού είναι η τελετή με την οποία καθιερώνεται και καθαγιάζεται αυτός και από απλό κτίσμα μεταβάλλεται σε οίκο λατρείας και προσευχής και η τράπεζά του σε ιερό θυσιαστήριο και αγία τράπεζα. Άλλωστε, η ίδια η λέξη "εγκαίνια” φανερώνει πως ένα πράγμα από παλαιό γίνεται καινούργιο και από μη ιερό, άγιο. Η καινούργια αυτή διάσταση όσον αφορά το ναό είναι ολοκάθαρη σ’ όλες τις ευχές και τα τροπάρια της ακολουθίας. Χωρίς εγκαίνια δεν είναι δυνατή η τέλεση κανενός μυστηρίου παρά μόνο με τη χρήση του ιερού Αντιμηνσίου, λινού δηλ. υφάσματος, που μπορεί να αντικαταστήσει την αγία Τράπεζα μέχρι να γίνουν κανονικά τα εγκαίνια, αφού σ’ αυτό υπάρχουν τμήματα λειψάνων αγίων".

2) Βλέπε για το ιερό Αντιμήνσιο: https://el.orthodoxwiki.org/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CE%BD%CF%83%CE%B9%CE%BF 

Δύο σημαντικά εκκλησιαστικά τροπάρια με τα παρηγορητικά κι ενισχυτικά λόγια που θεωρούμε ότι απηύθυνε ο Ιησούς Χριστός στη βαρυπενθούσα μητέρα Του Παναγία κατά την ημέρα τής Σταύρωσης και τής ταφής Του. Η εικονιστική έκφραση τού περιεχομένου τους με την ονομασία “Μη εποδύρου μου, Μήτερ”.

 

    Η αγία Εκκλησία μας κοινοποιεί ψαλμοδικώς, τακτικώς κι επικαίρως στο εκκλησίασμα των ναών της τα θεματικά δύο τροπάρια, έχοντας τη βεβαιότητα, ότι τα εικαζόμενα παρηγορητικά λόγια τού Κυρίου που περιλαμβάνονται σ' αυτά και που απευθύνονται στη βαρυπενθούσα μητέρα Του Παναγία, αφορούν επίσης και απευθύνονται και σε όλες τις πονεμένες χριστιανές μητέρες όλων των αιώνων που απώλεσαν κάποιο λατρεμένο παιδί τους. Τα εν λόγω δύο τροπάρια παρατίθενται και σχολιάζονται ακολούθως:

1. Το Πρώτο Τροπάριο.

   Περιλαμβάνει και κοινοποιεί στους πιστούς τα παρηγορητικά λόγια, που θεωρούμε ότι “είπε” κι έπεμψε ο Χριστός μας με το σπαρακτικό βλέμμα Του στη μητέρα Του Παναγία, που στεκόταν κι έκλαιγε δίπλα Του σιωπηλά και με σπαραγμό ψυχής, όταν βρισκόταν καρφωμένος στον Σταυρό τού μαρτυρίου Του, είναι δε το ακόλουθο:

Θεοτοκίον. Ήχος δ'.

    Μη εποδύρου μου, Μήτερ καθορώσα, εν ξύλω κρεμάμενον, τον σον Υιόν και Θεόν, τον εφ' υδάτων κρεμάσαντα, την γην ασχέτως, και πάσαν κτίσιν δημιουργήσαντα, και γαρ αναστήσομαι, και δοξασθήσομαι, και τα του Άδου βασίλεια, συντρίψω σθένει, και αφανίσω τούτου την δύναμιν, και τους δεσμίους εκλυτρώσομαι, της αυτού κακουργίας ως εύσπλαγχνος, και Πατρί τω ιδίω, προσαγάγω ως φιλάνθρωπος.

Η νεοελληνική παράφρασή του 1ου τροπαρίου.

    Μη κλαις Μητέρα μου επειδή βλέπεις καρφωμένον στον Σταυρό εμένα τον Υιόν σου και Θεόν, εμένα που στερέωσα την ξηρά επάνω στα ύδατα της θάλασσας και που δημιούργησα όλην την κτίση, διότι θα αναστηθώ και θα δοξασθώ, και θα συντρίψω με τη δύναμή Μου τα βασίλεια του Άδη και θα αφανίσω τη δύναμή του και ως εύσπλαγχνος που είμαι θα ελευθερώσω απ' την κακουργία του αυτούς που είναι εκεί δεμένοι, και θα τους οδηγήσω και παραδώσω στον Θεό Πατέρα Μου επειδή είμαι φιλάνθρωπος.

2. Το δεύτερο Τροπάριο.

   

   Εμπεριέχει τα παρηγορητικά κι ενθαρρυντικά λόγια, που πιστεύουμε ότι είπε ο Κύριος νοερώς και μυστικώς στην λατρεμένη Του Μητέρα Παναγία που ολοφυρόταν δίπλα Του, όταν βρισκόταν νεκρός στον τάφο Του, είναι δε το εξής:

Κανόνας του Μεγάλου Σαββάτου, Ωδή θ', ο Ειρμός, ήχος πλ. β'.

Μη εποδύρου μου, Μήτερ, καθορώσα εν τάφω ον εν γαστρί άνευ σποράς συνέλαβες Υιόν· αναστήσομαι γαρ και δοξασθήσομαι, και υψώσω εν δόξη απαύστως ως Θεός τούς εν πίστει και πόθω σε μεγαλύνοντας.

Η νεοελληνική παράφραση τού 2ου τροπαρίου.

Μην κλαις για μένα, Μητέρα, βλέποντας στον τάφο νεκρόν εμένα που με συνέλαβες στη μήτρα σου χωρίς σπορά ανδρική, γιατί θ’ αναστηθώ και θα δοξαστώ και, ως Θεός, θ’ ανυψώσω σε άπαυστη δόξα όλους εκείνους που με πίστη και πόθο σε δοξάζουν.

    Το νοηματικό περιεχόμενο των εξεταζόμενων δύο σημαντικών τροπαρίων εκφράζεται και αποδίδεται πολύ καλά και εικαστικώς με την εικόνιση που έχει ως ονομασία της την πρώτη φράση των εν λόγω τροπαρίων “Μη εποδύρου μου, Μήτερ”, και που αγιογραφείται συνήθως εντός του Ιερού Βήματος των ναών μας, στην κόγχη της Πρόθεσής τους. Η αναφερόμενη εικόνιση αποτελεί βασική παραλλαγή τής δραματικής παράστασης που φέρει τον τίτλο “Η Αποκαθήλωσις” ή “Η Άκρα Ταπείνωσις”. Για την εικόνιση “Μη εποδύρου μου, Μήτερ” βλέπε τη σύντομη μελέτη του Γιώργου Τ. Αλεξίου στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση:

https://fos-kastoria.blogspot.com/2022/03/blog-post.html

Γιώργος Τ. Αλεξίου

Ο ιερός ναός τής Παναγίας στην περιοχή Κεράσοβο του Γέρμα Καστοριάς. Αρχές 20ου αιώνα.

        Κείμενο Θωμά Ε. Ζήκου. Δρ. Θεολογίας.

Σύντομη περιγραφή του ναού.

    Ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκεται στην τοποθεσία «Κεράσοβο», τρία χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από το χωριό Γέρμα της Καστοριάς.

Το όμορφο χωριό Γέρμας βρίσκεται στις δυτικές υπώρειες της οροσειράς του Μουρικίου. Παλαιότερα ονομαζόταν Λόσνιτσα. Μετονομάσθηκε Γέρμας, μετά τον ηρωικό θάνατο στη περιοχή του Έλληνα αξιωματικού και Μακεδονομάχου Τσοτάκου Νικόλαου (16 Ιουλίου 1907), ο οποίος καταγόταν από το χωριό Γέρμα της Λακωνίας και χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Γέρμας. Στο χωριό υπάρχουν οκτώ ναοί: Ο ενοριακός του Αγίου Γεωργίου, ο κοιμητηριακός του Αγίου Αθανασίου, ο σπηλαιώδης της Αγίας Τριάδος, και οι ναοί Αγίου Κωνσταντίνου, Αναστάσεως του Κυρίου, Αγίου Κοσμά, Αγίας Ειρήνης και ο παρουσιαζόμενος της Παναγίας Κερασόβου. Σύμφωνα με την παράδοση, στο μεσαιωνικό οικισμό της τοποθεσίας Κερασόβου Γέρμα βρισκόταν η έδρα της Μητρόπολης Σισανίου μέχρι τον 9ο (;) αιώνα, οπότε και μεταφέρθηκε στο όμορό του Σισάνιο, όπου παρέμεινε έως το έτος 1699. Τότε έγινε η μετεγκατάστασή της από τον αρχιεπίσκοπο Πρεσπών και Αχριδών Ζωσιμά, στη γενέτειρά του Σιάτιστα.

    Ο σημερινός ναός κτίστηκε πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού, ο οποίος κάηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Σύμφωνα με μαρτυρία, ο ναός έχει χτιστεί στον περίβολο παλαιότερου βυζαντινού ναού. Παλαιότερα μάλιστα σώζονταν ολόγυρα ερειπωμένα οικήματα του βυζαντινού οικισμού. Στην περιοχή είχε κτιστεί ένας μεγάλος ναός ρυθμού βασιλικής, στα χρόνια του αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου, δηλαδή τον 4ο αιώνα. Ο ναός αυτός είχε διαστάσεις 30 Χ 20 μ. περίπου και καταστράφηκε πιθανότατα στα τέλη του 4ου – αρχές 5ου αιώνα από τον Αλάριχο.

Κοντά στο ναό έχει βρεθεί θολωτός χριστιανικός τάφος, παρόμοιος με αντίστοιχους της Θεσσαλονίκης. Στην περιοχή έχουν εντοπιστεί ερείπια αρχαίου οικισμού, που παρουσίασε μακρά διάρκεια ζωής (από την ελληνιστική μέχρι τη βυζαντινή εποχή). Στη θέση του οικισμού είχαν βρεθεί παλιότερα νομίσματα (ελληνιστικά, ρωμαϊκά και βυζαντινά) καθώς και κιβωτιόσχημοι τάφοι. Κοντά στην εκκλησία, σύμφωνα με μαρτυρία, διατηρούνταν θεμέλια μεγάλου ορθογώνιου αρχαίου κτηρίου (ίσως ιερού), ενώ όλος ο χώρος ήταν κατάσπαρτος από οικοδομικό υλικό, από θραύσματα κεραμίδων ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων και από τεμάχια μεγάλων αποθηκευτικών πιθαριών.

    Σχετικά με την ετυμολογία του τοπωνυμίου «Κεράσοβο» έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Οπωσδήποτε η κατάληξη " – οβο" θα πρέπει να δεχθούμε ότι είναι σλαβική. Σύμφωνα με τον Γεώργιο Αλεξίου, η ετυμολογία της λέξης προέρχεται είτε από τη λέξη κέρας (= κέρατο), είτε από τη λέξη κέρασος (= κερασιά). Επίσης δεν μπορεί να αποκλεισθεί και η ετυμολογία από τη λέξη κερασοβήτης, που σημαίνει το φρουρό ή το χωροφύλακα στη μαστόρικη (κουδαρίτικη) διάλεκτο. Ως επικρατέστερη μπορούμε να δεχθούμε την πρώτη άποψη, σύμφωνα με την οποία η λέξη κεράσοβο (κέρας + οβο) σημαίνει τον χώρο νομής κερασφόρων ζώων, δηλαδή βοδιών. Σήμερα στην περιοχή υπάρχουν μονάδες εκτροφής βοοειδών.

    Στο εσωτερικό του ναού δεν παρατηρείται εντοίχια διακόσμηση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι οκτώ δεσποτικές εικόνες του τέμπλου, το συρόμενο καταπέτασμα της Ωραίας Πύλης καθώς και ένας ξύλινος σταυρός λιτανείας. Ο ναός καθιερώθηκε να γιορτάζει κατά την εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, δηλαδή την Παρασκευή της Διακαινησίμου, καθώς και στις 8 Σεπτεμβρίου.

(Απόσπασμα εκτενέστερης ομοθεματικής μελέτης).

Η απονομή εκκλησιαστικών παρασήμων και τιμητικών μεταλλίων εκ μέρους Κληρικών τής Εκκλησίας μας σε διακριθέντα μέλη της. Ύψιστο παράσημο για όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς αποτελεί η άξια συμμετοχή τους στη Θεία Μετάληψη !

 

    Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ένας κοινωνικός θεσμός που μετέχει ενεργώς και πρωταγωνιστικώς στην πολιτιστική ζωή της πατρίδας μας και ως εκ τούτου απαιτείται ενίοτε να βραβεύει και να απονέμει τιμητικά παράσημα, μετάλλια και πολύτιμους σταυρούς σε ορισμένα διακριθέντα μέλη της.

    Η αναφερόμενη απονομή εκκλησιαστικών παρασήμων, τιμητικών σταυρών και μεταλλίων σε λαϊκούς χριστιανούς είναι σοβαρή υπόθεση και υπεύθυνη πράξη και γι' αυτό γίνεται - ή πρέπει να γίνεται -, με μεγάλη προσοχή και περίσκεψη εκ μέρους των ταγών της εκκλησίας μας. Κατά κανόνα, πραγματώνεται “λίγες φορές σε λίγους χριστιανούς και όχι πολλές φορές σε πολλούς”, καθότι η απονομή πληθώρας τιμητικών μεταλλίων και παρασήμων μειώνει την ουσιαστική αξία τους, υποβαθμίζει σχετικώς την όλη διαδικασία, και πλήττει το υψηλό κύρος τού θεσμού τής αγίας Εκκλησίας μας, εκ μέρους της οποίας απονέμονται αυτά. Η όποια βράβευση των λαϊκών μπορεί κάλλιστα να γίνει με την προσφορά ενός χρήσιμου βιβλίου ή κάποιου άλλου συμβολικού δώρου.

    

    Εξ όσων γνωρίζει ο γράφων Γιώργος Τ. Αλεξίου, για να γίνουν βραβεύσεις με εκκλησιαστικά μετάλλια κ.λ.π. Απαιτείται να υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις, όπως αυτές που καταγράφονται ακολούθως.

1. Βραβεύονται μόνον οι άνθρωποι που διακρίθηκαν σε κάποιον τομέα τής ζωής και που είναι οπωσδήποτε ευσεβείς χριστιανοί, διότι εάν δεν είναι προκαλείται και θίγεται το θρησκευτικό συναίσθημα των πιστών.

2. Δεν βραβεύονται επιφανείς πολίτες απλώς και μόνο επειδή κατέχουν κάποιο πολιτειακό αξίωμα, ή επειδή είναι εύποροι, ή επειδή εξυπηρέτησαν κάποτε κάποιον.

3. Δεν βραβεύονται ισχυροί αξιωματούχοι, με την προοπτική και προσδοκία εκμαίευσης εκ μέρους τους κάποιας σημαντικής ανταπόδωσης, ή απλώς για κολακεία προς αυτούς και με τη λανθασμένη άποψη, ότι μαζί με τον βραβευόμενο τιμάται και ο βραβεύων.

4. Δεν βραβεύονται οι πολιτικοί που επιζητούν τη βράβευσή τους από την Εκκλησία για να προβληθούν αναλόγως στους ψηφοφόρους τους.

5. Δεν βραβεύονται άτομα απλώς και μόνο για να βραβευτούν, χωρίς δηλαδή να υπάρχει ένας σημαντικός λόγος βράβευσής τους.

    

    Οι ανώτεροι κληρικοί που λαμβάνουν την απόφαση και πραγματοποιούν κάποια βράβευση πολιτών με εκκλησιαστικά μετάλλια είναι υπεύθυνοι για την ορθή ή μη ορθή επιλογή των εν λόγω πολιτών, καθώς και για τον καθορισμό των σημαντικών λόγων για τους οποίους πρόκειται να γίνει αυτή η βράβευση. Παραλλήλως, οι πολίτες που αποδέχονται τα υπόψη βραβεία έχουν ορισμένες υποχρεώσεις απέναντι στην Εκκλησία και στον ανώτερο κληρικό που τους βράβευσε, ως ήτοι:

1. Ο βίος τους μετά τη βράβευσή τους πρέπει να είναι, κατά το δυνατόν, ηθικώς αψεγάδιαστος και χριστιανικός.

2. Να μην εμφανίζονται δημοσίως κι επιδεικτικώς με τα εκκλησιαστικά μετάλλια στο στήθος τους, διότι θυμίζουν στους ταπεινούς πιστούς τον κατακριτέο φαρισαίο τής γνωστής παραβολής “Τελώνου και Φαρισαίου”, τους σκανδαλίζουν σχετικώς και σχολιάζονται αναλόγως.

3. Εάν τύχει στο μέλλον και υποπέσουν σε κάποιο βαρύ παράπτωμα, να μην χρησιμοποιήσουν στο δικαστήριο το εκκλησιαστικό μετάλλιο ως απόδειξη τού πρότερου έντιμου βίου τους και να μην καλέσουν τον Κληρικό που τους βράβευσε ως μάρτυρα υπεράσπισής τους, στον οποίον πιθανόν και να είναι εντελώς άγνωστοι (περίπτωση σκανδάλου Βαβύλη).

4. Να μη ζητήσουν να τελεστεί μετά το θάνατό τους η κηδεία τους πολιτική και να μη ορίσουν να γίνει η αντιχριστιανική αποτέφρωση του σώματός τους.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Η αγιοποίηση {: η ανακήρυξη κάποιου χριστιανού σε άγιο} και οι προϋποθέσεις της στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι αναγνωρίσεις δύο μεγάλων αγίων πρωτίστως απ' τον πιστό λαό της Καστοριάς.

 

    Ο πανάγαθος Τριαδικός Θεός παραγγέλνει στους Χριστιανούς όλων των αιώνων τα εξής: «άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιός ειμί“ (Α’ Πετρ. 1,16), δηλαδή, να γίνεσθε σε όλη σας τη ζωή άγιοι, διότι εγώ ο Θεός και Πατέρας σας είμαι άγιος. Και πράγματι, αναρίθμητοι χριστιανοί, από την εποχή της αρχαίας Εκκλησίας και μέχρι σήμερα, ακολούθησαν (και) ακολουθούν αυτήν την εντολή Του, εφάρμοσαν - εφαρμόζουν τις επιταγές του νόμου Του κι έγιναν - γίνονται άγιοι.

    Όλοι οι υπάρχοντες απειράριθμοι άγιοι τής πίστεώς μας είναι γνωστοί στο Θεό, πάμπολλοι δε εξ αυτών είναι γνωστοί και στην Εκκλησία μας και τιμώνται αναλόγως και δεόντως απ' το ευσεβές πλήρωμά της. Φυσικά, και στις ημέρες μας αναδεικνύονται νέοι άγιοι, που αναγνωρίζονται επίσημα απ' την Εκκλησία μας και κατατάσσονται στο Αγιολογιό της.

    Η προαναφερόμενη αγιοαναγνώριση ενός κεκοιμημένου Χριστιανού και η συνακόλουθη κατάταξή του στο χορό των αγίων τού Θεού είναι πολύ σημαντική, σοβαρή και υπεύθυνη πράξη και γι αυτό η Ορθόδοξη Εκκλησία την εκτελεί με πολύ μεγάλη προσοχή και σύμφωνα με ορισμένες αρχές. Οι εν λόγω αρχές αναφέρονται και καταγράφονται ως εξής, από τον εκ Βογατσικού Καστοριάς καταγόμενον γνωστό Αρχιμανδρίτη και άριστο Θεολόγο π. Μελέτιο Βατραχάνη:

"1) Εξέλεγξις στοιχείων αγιότητος υπό Συνόδου. (Αύτη περιττεύει περί προσώπων ήδη αναγνωρισμένων ως αγίων).

2) Κατά την ανακήρυξιν γίνεται σχετική εκκλησιαστική πράξη.

3) Η πράξις της ανακηρύξεως υπογράφεται πανηγυρικώς εν τω ναώ, γενομένης και της προσηκούσης εκκλησιαστικής τελετής ως εξής· Κατερχομένης δηλαδή απάσης της Συνόδου εις τον ναόν και τιθεμένου εν τω μέσω του ευαγγελίου, ψάλλονται τα τροπάρια «Ευλογητός εί Χριστέ ο Θεός ημών…», «΄Οτε καταβάς τας γλώσσας συνέχεε…» κ.τ.λ.. Είτα αναγιγνώσκεται και υπογράφεται υπό πάντων των της γενικής Συνόδου μελών, άτινα παρίστανται, η πράξις της αγιοποιήσεως κ.λ.π..

4) Επί των αξιολογοτέρων αγίων συντάσσεται και ιδιαιτέρα ακολουθία.

5) Αναγκαία εστί η ανακομιδή των λειψάνων αν σώζονται....

    ... η αναγνώριση «των υπό του Θεού δεδοξασμένων προσώπων των ευαρεστούντων Αυτώ και της κατατάξεως αυτών εις τον χορόν των Αγίων εγίνετο, γίνεται και οφείλει να γίνεται κατά αδιάκοπον και εν τούτω παράδοσιν τής Ορθοδόξου Εκκλησίας υπό της γενικής εκκλησιαστικής συνειδήσεως ποιμένων τε και ποιμενομένων άνευ άλλης ετέρας πρωτοβουλίας και επισήμου επεμβάσεως τής εκκλησιαστικής αρχής». Βεβαίως η εκκλησιαστική αρχή δύναται και πρέπει δι’ ειδικής πράξεως να καθορίζει μερικές λεπτομέρειες που ακολουθούν την αγιοποίηση κάποιου, μάλιστα τελετουργικής φύσεως (ως η διάταξη εορτής αγίου)· επ’ ουδενί όμως λόγω η εκκλησιαστική αρχή δύναται να προβαίνει εξ αποκλειστικής της πρωτοβουλίας εις την ανακήρυξη αγίου, διότι αυτό δεν είναι έργο αποκλειστικά αυτής, αλλά της εν γένει συνειδήσεως της Εκκλησίας. ".

Αρχιμανδρίτης Μελέτιος Βαδραχάνης.

{Βλέπε: https://www.dogma.gr/diafora/poies-einai-oi-proypotheseis-gia-na-ginei-kapoios-agios/109923/}

    Στην Καστοριά, εξ όσων έχει υπόψη του ο γράφων Γεώργιος Τ. Αλεξίου, οι δύο πρώτες απ' τις  αναγνωρίσεις αγίων που πραγματοποιήθηκαν κατά τα τελευταία 650 έτη έγιναν αρχικώς από τον πιστό λαό τής τοπικής Εκκλησίας κι επιβεβαιώθηκαν - επικυρώθηκαν κατόπιν  από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, κι αυτές είναι, του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (+ 1360) και του αγίου Κοσμά του Αιτωλού (+1779). Οι λοιπές αγιοαναγνωρίσεις και αγιοκατατάξεις έγιναν πριν από μερικά έτη με αποκλειστική πρωτοβουλία των τοπικών εκκλησιαστικών αρχών και με την  εξής σειρά: Το έτος 2012 έγινε η αγιοκατάταξη τής ασκήτριας Σοφίας της Κλεισούρας Καστοριάς και τον Φεβρουάριο του 2020 των ακολούθως αναγραφόμενων επτά νεομαρτύρων τής περιοχής: α) Μάρκου Πέτρου Μαρκούλη εκ Κλεισούρας, β) Ιωάννη – Νούλτζου εκ Καστορίας, και των συν αυτώ αθλησάντων, γ) Γεωργίου τού εκ Καστορίας, δ) ιερέως Βασιλείου Καλαπαλίκη, εφημερίου Χιλιοδέντρου Καστορίας και ε) Αρχιμανδρίτου Πλάτωνος Αϊβαζίδη.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.