Η πρωτότυπη εικόνιση της Αγίας Τριάδος στο ναό της Παναγίας Κουμπελίδικης Καστοριάς {13ος αι.}.

Η εξεταζόμενη παράσταση  της Αγίας
Τριάδος στην Παναγία Κουμπελίδικη
(13ος αι.)

Κείμενο του Γιώργου Τ. Αλεξίου

Μία λίαν πρωτότυπη και άκρως ενδιαφέρουσα παράσταση του Τριαδικού Θεού κοσμεί το ναό της Παναγίας Κουμπελίδικης στην Καστοριά. Η εν λόγω παράσταση βρίσκεται στην ημικυλινδρική καμάρα που καλύπτει το νάρθηκα του ναού (την καταλαμβάνει ολόκληρη), χρονολογείται στον 13ο αιώνα, και περιγράφεται ακολούθως:

Ο Χριστός με τη μορφή του Παλαιού των ημερών ηγεμονεύει στην όλη σύνθεση. Εικονίζεται σε υπερφυσικό μέγεθος και με γεροντικά χαρακτηριστικά, στη θέση και αντί του Θεού Πατρός Του, που είναι αδύνατο και ανεπίτρεπτο να παρασταθεί. Η αγία κεφαλή Του περιβάλλεται από σταυροφόρο φωτοστέφανο. Η όψη Του είναι επιβλητική, οι οφθαλμοί μεγάλοι και ειρηνικοί, η έκφραση Του επιεικής. Έχει μακριά και λευκά μαλλιά και γένια, φοράει λευκόχρωμο χιτώνα και ιώδες ιμάτιο, κάθεται πάνω σε τόξο και περιβάλλεται από ελλειψοειδή πρασινωπή “δόξα” (ουράνιο φως). Εκατέρωθεν του προσώπου Του υπάρχει αποτυπωμένη η επιγραφή που Τον ορίζει και Τον χαρακτηρίζει: I(ΗΣΟΥ)C Χ(ΡΙΣΤΟ)C Ο Θ(EO)C ΗΜΩΝ.

Ο βυζαντινός ναός της Παναγίας Κουμπελίδικης
(9ος αιών;). Η μορφή του αποτελεί το
 τοπόσημο της πόλης.

Ο εικονιζόμενος Χριστός - Παλαιός των ημερών, ο αντί του Θεού Πατρός παρουσιαζόμενος, κρατάει στην αγκαλιά Του το δεύτερο Πρόσωπο του Τριαδικού Θεού, δηλαδή το Χριστό (περίπτωση διπλοεικόνισης του Χριστού). Ο Υιός του Θεού παριστάνεται σε προτομή, ως ώριμος άνδρας, με μαύρη κόμη και κοντό γένι (ηλικία τού Παντοκράτορα). Φοράει ανοιχτόχρωμο χιτώνα και βαθυγάλαζο ιμάτιο. Η κεφαλή Του περιβάλλεται από σταυροφόρο φωτοστέφανο.

Στο στήθος του ο ηλιακά ώριμος Χριστός βαστάει με τα δυο Του χέρια έναν κυκλικό δίσκο, επάνω στον οποίον υπάρχει ζωγραφισμένη μία περιστερά, δηλαδή το σύμβολο του Αγίου Πνεύματος (του τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος). Τέλος, στα πλαίσια της όλης σύνθεσης, και συγκεκριμένα στο ύψος των ώμων του Παλαιού των ημερών αναγράφονται οι λέξεις που την πιστοποιούν (τη σύνθεση) και τη δηλώνουν: Ο Π(ΑΤΗ)Ρ Y(IO)C ΚΑΙ ΠΝ(ΕΥΜ)Α ΤΟ ΑΓΙΟΝ (: Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ).

Η θεματική εικόνιση της Αγίας Τριάδος.
Η φωτογραφία ελήφθη απ' το διαδίκτυο.

Το παρουσιαζόμενο ανακράτημα της συμβολικής παράστασης του Αγίου Πνεύματος αποκλειστικά απ' τον Χριστό - ώριμο άνδρα απασχόλησε αρκετούς βυζαντινολόγους, προκάλεσε πολλές επιστημονικές συζητήσεις και δέχτηκε ισάριθμες θεολογικές ερμηνείες. Ενδεικτικά αναφέρονται οι απόψεις των παρακάτω ερευνητών: Ο Π. Στεφάνου υποστηρίζει, ότι ο εμπνευστής - δημιουργός τής εν λόγω σύνθεσης εικόνισε τη συμβολική Περιστερά στα χέρια του Χριστού, και τον Χριστό στα χέρια του "Παλαιού των ημερών", για να δηλώσει την "εκ Πατρός διά του Υιού εκπόρευσιν του Αγίου Πνεύματος". 'Αλλοι θεωρούν, ότι ο συγκεκριμένος εικονογραφικός τύπος εκφράζει τις Δυτικές δογματικές απόψεις περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος και εκ του Υιού. Ο Στ. Πελεκανίδης όμως, καθώς και ο H.Gerstinger διατυπώνουν τη σωστή γνώμη, ότι η εν λόγω παράσταση είναι απλώς μια ορθόδοξη εικόνιση της Αγίας Τριάδος, όπως το αναφέρει άλλωστε και η επ' αυτής επιγραφή, και δεν αποτελεί έργο δηλωτικό της εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος σύμφωνα με το Δυτικό Δόγμα. Μάλιστα, κατά τον προμνημονευόμενο Gerstinger, ο τρόπος εικόνισης του τρίτου θεϊκού Προσώπου εντός του δευτέρου, και του δευτέρου εντός του πρώτου, εκφράζει το δόγμα της "Περιχώρησης", δηλαδή την ενοίκηση εν αλλήλοις και την ταύτιση της ουσίας των τριών προσώπων του Θεού (το ομοούσιον), παράλληλα δε και τη διαφοροποίησή τους ως προς τις υποστάσεις.

Σημείωση. Το παρόν κείμενο αποτελεί απόσπασμα εκτενέστερης θεολογικής μελέτης του Γιώργου Τ. Αλεξίου με τον τίτλο “Παραστάσεις της Αγίας Τριάδος σε βυζαντινούς ναούς της Καστοριάς”, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καστοριανή Εστία, Αριθ, φύλλ. 644 / 10 - 4 - 1998, και 645 / 16 – 4 – 1998. Φωτοαντίγραφα των σελίδων της εν λόγω δημοσίευσης παρουσιάζονται εδώ.

Παλαιά και ωραία φωτογραφία
της Παναγίας Κουμπελίδικης.

Η πανέμορφη Καστοριά.

Σχεδιαστική απόδοση της
θεματικής παράστασης (απ' τον Γ.Τ.Α.)

Μερική άποψη της Κουμπελίδικης.

Βαρυχειμωνιά στην Κουμπελίδικη.

Κουμπελίδικη.

Η 1η σελίδα της υπόψη δημοσίευσης.

Η 2η σελίδα.

Η 3η σελίδα.

Η 4η σελίδα

Η 5η σελίδα.

Το εξοχικό Προσκύνημα της “Παναγίας Αργούσας” στο Βογατσικό Καστοριάς.

Το εξοχικό Προσκύνημα της Παναγιάς Αργούσας
στο Βογατσικό Καστοριάς.

Το Βογατσικό είναι ένα απ' τα ιστορικότερα και ομορφότερα χωριά του Νομού Καστοριάς, και γενικότερα της Δυτικής Μακεδονίας. Οι κάτοικοί του διακρίνονται ανέκαθεν για την αρχοντιά κι ευγένεια του χαρακτήρα τους, την έντονη φιλοπατρία και τη μεγάλη θεοσέβειά τους. Ενδεικτικό αυτών των αρετών τους αποτελεί και η ύπαρξη στο Βογατσικό έξι αστικών ναών και δώδεκα άλλων περιαστικών και εξοχικών, καθώς και μίας ιεράς μονής, του Αγίου Κωνσταντίνου. Στους αναφερόμενους εξοχικούς ναούς περιλαμβάνεται και ο ευρισκόμενος στο εδώ παρουσιαζόμενο Προσκύνημα της “Παναγίας Αργούσας”.

Το εν λόγω εξοχικό Προσκύνημα βρίσκεται κοντά στον οικισμό του Βογατσικού, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου νοτίως αυτού, και πλησίον του οδικού κόμβου “Αγίου Κωνσταντίνου” της Εγνατίας οδού. Ο περιβάλλων χώρος του είναι πανέμορφος και κατάφυτος από βελανιδιές και άλλα φυλλοβόλα δέντρα, και από ανθοφόρους θάμνους και αγριολούλουδα.

Ο ιερός ναός του Προσκυνήματος
της Παναγιάς Αργούσας.

Συγκροτείται (το Προσκύνημα) από έναν σύγχρονό μας ναΐσκο της Παναγίας, και από ένα παλαιό εικονοστάσι της κι ένα παμπάλαιο πηγάδι. Η πρωτόφαντη ονομασία του “Παναγία Αργούσα” δηλώνει, σύμφωνα με τους ευσεβείς Βογατσιώτες, την άποψη και πεποίθησή τους, ότι η Θεοτόκος μερικές φορές “αργεί να κάνει ένα θαύμα - σε κάποιον που το ζητάει με πίστη από τη Χάρη της -, αλλ' όμως το κάνει”!

Το αναφερόμενο ιερό Προσκύνημα είναι πολύ αγαπητό στους κατοίκους του Βογατσικού και γι΄αυτό αρκετοί το επισκέπτονται πολλάκις κατά τη διάρκεια του έτους, προσεύχονται εκεί, ανάβουν το καντήλι του και θαυμάζουν την απερίγραπτη φυσική ομορφιά της περιοχής του. Ένας εξ αυτών είναι και ο τέως δάσκαλος του Δημοτικού σχολείου Βογατσικού Γιώργος Αλεξίου, που το επισκέπτεται τακτικώς από το έτος 1981 κι εξής, και προσεύχεται και διαλογίζεται αναλόγως εκεί.

Η τοιχογραφία της Παναγίας Πλατυτέρας των Ουρανών
στην κόγχη του Αγίου Βήματος, του προσκυνηματικού ναού.

Το εικονοστάσι της Παναγίας
στο Προσκύνημα.

Το πανέμορφο Βογατσικό Καστοριάς.

Πλάγια άποψη του Προσκυνήματος.

Το πηγάδι με το εύγευστο και ζωογόνο νερό
στο Προσκύνημα της Παναγίας.

Ο δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου
τακτικός επισκέπτης του Προσκυνήματος.

Ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής στο Μοναστήρι της Τσούκας Νεστορίου (έτ. 1923/1924)

Κείμενο Γιώργου Τ. Αλεξίου

Τηλεάποψη του ιερού ναού της Ζωοδόχου Πηγής
στο μοναστήρι Ταξιαρχών Τσούκας,

... Όλα τα οικοδομήματα που συγκροτούσαν έως το 1924 το μοναστήρι των Ταξιαρχών (ναός, κελιά, τράπεζα, ξενώνες κ.λ.π.) ήταν κτισμένα σε σειρά, το ένα μετά το άλλο, στο στενόμακρο διάζωμα που περιτρέχει την ανατολική και τη νότια όψη του τεράστιου κάθετου βράχου της Τσούκας (νυν Αγίας Άννας). Αυτή η ιδιότυπη θέση των μοναστηριακών κτισμάτων επί του αναφερόμενου διαζώματος δημιουργούσε, λόγω του μικρού του εύρους, αρκετά προβλήματα στους μοναχούς, καθώς και στους πολυπληθείς επισκέπτες - προσκυνητές της Μονής. Ειδικότερα, δυσχέραινε την αναγκαία συχνή μετάβασή τους στους διάφορους στεγασμένους χώρους, και δυσκόλευε την πρόσβασή τους στο ναό των Ταξιαρχών, που βρισκόταν στην καταληκτική άκρη της οικοδομικής σειράς. Για να ξεπεραστούν αυτές οι δυσκολίες, ο τελευταίος Ηγούμενος της Μονής Γερμανός Γκέρος, επιδίωξε και πέτυχε λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση της περιοχής, όταν πλέον εξέλιπε κάθε κίνδυνος από αλλοεθνείς ληστές, να κτίσει έναν νέο ευρύχωρο ναό έξω απ’ τον οχυρωμένο περίβολο της Μονής, στο μεγάλο πλάτωμα της κορυφής του βράχου. Συγκεκριμένα, περί το 1920 συγκέντρωσε αρκετά χρήματα, κυρίως από κατοίκους της γύρω περιοχής που είχαν μεταναστεύσει και προκόψει στην Αμερική, προσέλαβε άριστους οικοδόμους απ’ το Νεστόριο, και ανήγειρε με πελεκημένες πέτρες του φημισμένου λατομείου της Αγίας Άννας τον υπάρχοντα και σήμερα λαμπρό ναό της Ζωοδόχου Πηγής.

Εξωτερική άποψη της ανατολικής πλευράς
του ναού Ζωοδόχου Πηγής,
της ιεράς μονής Ταξιαρχών Τσούκας.

Το ιστορικό της ανέγερσης του αναφερόμενου ναού της Ζωοδόχου Πηγής και όλα όσα προηγήθησαν αυτής, περιλαμβάνονται εν συντομία σε πληροφοριακό κείμενο του Νεστορίτη Λουκά Χατζή, που δημοσιεύτηκε τότε στην αξιόλογη τοπική εφημερίδα «Καστοριά». Το κείμενο αυτό του αείμνηστου Χατζή έχει ως ακολούθως:

«(Η ιερά μονή Ταξιαρχών Τσιούκας)…, από της εποχής των αυτοκρατόρων Ανδρονίκου και Ειρήνης, εκοσμείτο και διά ναού Βυζαντινού ρυθμού ωραιωτάτου, τον οποίον αμαθείς κατέστρεψαν, ανεγερθέντος του ήδη υπάρχοντος, ούτινος όμως τα θεμέλια λόγω του ύδατος αγιασμού όπερ ρέει κάτωθεν του ναού υπεσκάφησαν, του οικοδομήματος καταστάντος ετοιμορρόπου. Επεβάλλετο η ανέγερσις ετέρου Ναού, τη δε ευγενεί προσπαθεία του Ηγουμένου κ. Γερμανού και των ελαχίστων χωρικών της περιφερείας κατορθώθη εν Αμερική, διά του κ. Παντελή Μητροπούλου εκ Τσιούκας, η συλλογή εράνου εκ δολλαρίων τινών δι ων και διά των γλίσχρων εισοδημάτων και τον οβολόν των ευσεβών ων τα αισθήματα επεκαλέσθη ο Ηγούμενος, επετεύχθη η αποπεράτωσις μόνον της οικοδομής, το δε έργον παραμένει ημιτελές Δεν υστερεί η Μονή αύτη και εις ιστορικότητα, της ιδρύσεώς της χρονολογουμένης ελλείψει πόρων. Παροτρύνομεν τους ευσεβείς χριστιανούς απάσης της επαρχίας Καστορίας ως και τους εν τω εξωτερικώ διαμένοντας, ίνα δώσωσι τον όβολόν των διά την αποπεράτωσιν της εκκλησίας ταύτης, δι ην απαιτούνται και όλαι σχεδόν αι εικόνες, εξαιρέσει ολίγων ας ευσεβείς Χριστιανοί εκ Καστορίας εδώρησαν. Ουδείς όστις θα διέλθη εκ της Μονής ταύτης θα αρνηθή να συνδράμη διά το έργον τούτο, συμπλήρωμα της όλης θρησκευτικής και εθνικής δράσεως της Ιεράς Μονής, ήτις κατά τον Μακεδονικόν Αγώνα ήτο το ορμητήριον των Ελληνικών ανταρτικών σωμάτων».

Η νότια πλευρά του ναού της Ζωοδόχου Πηγής
του μοναστηριού της Τσούκας.

Ο εν λόγω μοναστηριακός ναός της Ζωοδόχου Πηγής, που ως προαναφέρθηκε, κτίστηκε το έτος 1924 με πρωτοβουλία και κόπο του τότε Ηγουμένου της μονής, αείμνηστου Ιερομόναχου Γερμανού Γκέρου, είναι ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής, ξυλόστεγης και κεραμοσκέπαστης. Τα τρία κλίτη του ορίζονται από λιθόκτιστες πεσσόμορφες κολόνες τετράγωνης διατομής, που στηρίζουν γερά την οροφή του. Το Άγιο Βήμα του διαθέτει τρεις κόγχες (την Κεντρική, της Πρόθεσης και του Διακονικού), που φέρουν εντός τους τις ανάλογες τοιχογραφημένες εικονίσεις, οι οποίες είναι έργα  του Καστοριανού αγιογράφου Ναούμ Μιχ. Μαχαιρά. Το τέμπλο και τα δύο προσκυνητάρια του είναι απλά και κατασκευάστηκαν κατά τη μεταπολεμική εποχή, ενώ κατά το ίδιο χρονικό διάστημα φιλοτεχνήθηκαν και οι φορητές εικόνες που κοσμούν το εσωτερικό του ναού. Γενικώς, ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής στο μοναστήρι της Τσούκας είναι μία καλοκτισμένη, όμορφη κι επιβλητική εκκλησία, της 3^ης δεκαετίας του 20^ου αιώνα, που αποτελεί κόσμημα για την περιοχή του Νεστορίου και που δικαιολογημένα εμπνέει το σεβασμό στους επισκέπτες της και προκαλεί τον θαυμασμό τους.

(Αποσπασματικό κείμενο απ’ το βιβλίο του Γιώργου Τ. Αλεξίου, Η Ιερά μονή Ταξιαρχών Τσούκας Καστοριάς).

Σημείωση. Βλέπε για το μοναστήρι Ταξιαρχών Τσούκας:

https://fos-kastoria.blogspot.gr/2012/11/8.html

Εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής
στον ομώνυμο ναό της Τσούκας.

Το τέμπλο του ναού Ζωοδόχου Πηγής Τσούκας.
Μερική του άποψη.

Η αψίδα της κόγχης του Αγίου Βήματος,
στο ναό Ζωοδόχου Πηγής Τσούκας.

Το βιβλίο του Γ. Τ. Αλεξίου, απ' όπου
ελήφθη το εδώ παρουσιαζόμενο κείμενο

Μέλισσες. (Ποίημα N. Cocaro. Μετάφραση Β. Βιτσαξή).

Μέλισσα σε άνθος θράψου. Σύνθεση Γ. Αλεξίου.

Ωσάν αυτή τη μέλισσα,

χωρίς αναπαμό γυρεύω τα λουλούδια.

Χώνομαι στην ύπαρξή τους μέσα,

γλιστρώ μες απ’ του στεφανιού τους τον κατήφορο,

βουτώ στης γης τη ρίζα

την άπληστη βελονωτή μου προβοσκίδα.

…………………………………

Ωσάν τη μέλισσα μπαίνω στου ονείρου το βασίλειο,

και περπατώ ελεύθερος,

κι αρωματίζω την κερήθρα μου μ’ ότι μαζεύω,

με της ημέρας την υπομονή.

…………………………………

Κι όμως,

ο χρυσός που κουβαλάει στη ράχη της,

η εργατικότητά της, το μέλι το αυριανό, τη δικαιώνουν.

Και μ’ όλο που δεν μπορώ να ειπώ αν ξέρει κάτι απ’ τη ζωή,

είναι στιγμές που νιώθω,

πως την ξέρει απ’ τους ανθρώπους πιο καλά.

Μέλισσα και άνθος λάβδανου.
Σύνθεση του Γ. Τ. Αλεξίου.

Αγίου Διαδόχου Επισκόπου Φωτικής {+ 486} : «Η αδελφική αγάπη» {: η αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας}.

Ο άγιος Διάδοχος Επίσκοπος Φωτικής.
Η εικόνα ελήφθη απ' το διαδίκτυο.

Βιογραφικά στοιχεία του Αγίου Διαδόχου Επισκόπου Φωτικής.

Ο άγιος Διάδοχος ήταν Επίσκοπος στη σημαντική πόλη Φωτική, η οποία βρισκόταν δίπλα στη σημερινή κωμόπολη Παραμυθιά Θεσπρωτίας. Γεννήθηκε ο Άγιος κατά τις πρώτες δεκαετίες του 5^ου αιώνα κι εκοιμήθη εν Κυρίω περί το έτος 486. Επίσκοπος Φωτικής υπήρξε στην περίοδο των ετών 451 – 458.

Στην Ιστορία του Βίκτωρος Επισκόπου Βίτης, που χρονολογείται στα τέλη του 5^ου αιώνα, ο άγιος Διάδοχος αποκαλείται λόγιος και μακάριος ανήρ, «άξιος κάθε επαίνου, διότι τα έργα του, σαν άστρα λαμπρά, στολίζουν το καθολικόν δόγμα».

Οι συγγραφές του αγίου Διαδόχου είναι πολύ σημαντικές, «τον αποδεικνύουν δε εντριβή διδάσκαλο της μυστικής θεολογίας και κάτοχο της δογματικής της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Σχεδιαστική απεικόνιση του αγίου Διαδόχου
στο βιβλίο του "Τα εκατόν Γνωστικά Κεφάλαια".

«Η αδελφική αγάπη» (: η αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας).

Όταν αρχίσει κανείς να αισθάνεται έντονα στην ψυχή του την αγάπη του Θεού, τον ίδιο καιρό αρχίζει να αγαπά και τον πλησίον του με αίσθηση πνευματική. Και αυτή είναι η αγάπη για την οποία ομιλούν οι άγιες Γραφές. Η μη πνευματική φιλία, δηλαδή η σαρκική, διασπάται πολύ εύκολα, ακόμη και με μια μικρή αιτία, κι αυτό επειδή δεν είναι δεμένη με την πνευματική αίσθηση. Όμως με την πνευματική φιλία δεν συμβαίνει το ίδιο. Γιατί εάν συμβεί κάποιος παροξυσμός στην ψυχή εκείνου, που την ενεργεί (την ψυχή) το Άγιο Πνεύμα, ο δεσμός της αγάπης δεν λύνεται απ’ αυτήν. Αλλά η ψυχή που ψυχράνθηκε για λίγο καιρό, με τη θερμότητα της αγάπης του Θεού αναθερμαίνει τον εαυτό της και γρήγορα ξαναφέρνει μέσα της με πολύ χαρά την αγάπη προς τον πλησίον, έστω κι εάν αυτός την πρόσβαλε πολύ ή την ζημίωσε (την αγαπώσα ψυχή).

{Μετάφραση μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου. Παράφραση Γ.Τ.Α}.

Το βιβλίο του αγίου Διαδόχου
"Τα Εκατόν Γνωστικά Κεφάλαια".

Απολυτίκιο του αγίου Διαδόχου Φωτικής,

Την του Πνεύματος χάριν ουρανόθεν δεξάμενος, θείος Φωτικής Ποιμενάρχης ανεδείχθης Διάδοχε, και πράξει και σοφία αληθή, και θείων διδαγμάτων τω φωτί, προς ενθέους αναβάσεις των αρετών, ιθύνεις τους βοώντας σοι, δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τω σε σεφανώσαντι, δόξα τω χορηγούντι διά σου χάριν και έλεος.

Σημειώσεις.

1)        Βλέπε για τον άγιο Διάδοχο Φωτικής:

http://www.saint.gr/105/saint.aspx

2)        Βλέπε για τον πολιούχο της Παραμυθιάς άγιο Δονάτο:

http://fos-kastoria.blogspot.gr/2014/01/blog-post_21.html

Ενθύμηση στο βιβλίο του αγίου Διαδόχου
"Τα Εκατόν Γνωστικά Κεφάλαια".

Η Παραμυθιά Θεσπρωτίας, ευρισκόμενη
πλησίον της αρχαίας Φωτικής.
Η φωτογραφία ελήφθη απ' το διαδίκτυο

Ετέρα εικόνα του αγίου Διαδόχου.

Στο εικονοστάσι (ποίημα Ζωής Καρέλλη)

Σεμνὴ και αυστηρότατη, ως πρέπει

στη μέγιστη δόξα της,

ακόμα την αδεξιότητα κρατούσα παιδίσκης,

ενώ κάθεται στο θρονὶ

και στην αγκάλην έχει

Παιδίον νέον τον προ Αιώνων Θεόν,

μεγαλομάτα, η σιωπηλὴ Μητέρα

ακούει τους ύμνους και την ψαλμῳδία

της Μεγάλης προς Αυτὴν Παράκλησης.

Λόγια σπουδαία, δοξαστικά, πανίσχυρα,

της ασθενούς ανθρώπινης ικεσίας.

Τόση ομορφιά πώς να την αντέξεις;

Τόσο φως πώς να μη ζεις;

Ι.Β.

Μήτηρ Θεού η Πανύμνητος.
Υπέροχη τοιχογραφία στο βυζαντινό ναό
Αγίου Γεωργίου του Βουνού, Καστοριάς.
(14ος αιών).