Πέμπτη 30 Αυγούστου 2012

Ο Καστοριανός Ιατροφιλόσοφος Θωμάς Μανδακάσης (1709 – 1796)

Οδός Μανδακάση στην Καστοριά
Ο Ιατροφιλόσοφος Θωμάς Μανδακάσης γεννήθηκε στην Καστοριά το έτος 1709. Ο πατέρας του ήταν πλούσιος γουνέμπορος. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στην Καστοριά και κατόπιν συνέχισε τις σπουδές του, κατά σειρά, α) στην Κοζάνη, όπου υπήρξε μαθητής του Ευγενίου Βούλγαρη, β) στη Ρωσία, στο Γυμνάσιο του Μοναστηριού της Αγίας Τριάδας και γ) στην Κωνσταντινούπολη, στο φιλοσοφικό τμήμα της Μεγάλης του Γένους Σχολής, που είχε ιδρύσει ο Μανωλάκης ο Καστοριανός, το έτος 1663. Τέλος, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Λειψία της Γερμανίας, όπου παρακολούθησε μαθήματα Ιατρικής και Φιλοσοφίας κι όπου αναγορεύτηκε διδάκτορας της Ιατρικής, το έτος 1757.
Η Καστοριά, γενέτειρα του Μανδακάση
Ο Μανδακάσης, από το 1757 και μέχρι το έτος 1796 που απέθανε, πρόσφερε τις ιατρικές του υπηρεσίες στους κατοίκους της Λειψίας. Ενδιάμεσα όμως και για ένα χρονικό διάστημα τριών ετών (1767 - 1770), εργάστηκε ως διδάσκαλος και μάλιστα σχολάρχης στην αγαπημένη γενέτειρά του, την Καστοριά.
Το συγγραφικό, το εκδοτικό και το μεταφραστικό έργο του Μανδακάση είναι πολύ σημαντικό. Από τα συγγράμματα του ξεχωρίζουν τα εξής:
1)    Περί των αοράτων δια των ορατών εννοουμένων πραγμάτων και περί των αΰλων δια των ενεργειών αυτών εις αίσθησιν πιπτόντων και γινωσκομένων πραγμάτων.
2)      Περί της εις ημάς του Θεού αγάπης.
3)      Δέησις μετ’ αινέσεως.
4)      Περί μαθήσεως.
5)      Νουθεσία και έπαινος προς τον εαυτού φίλον.
Απ’ το θεολογικό - φιλοσοφικό περιεχόμενο των εν λόγω συγγραμμάτων τού Μανδακάση φαίνεται, ότι ο Καστοριανός ιατροφιλόσοφος ήταν πιστός Χριστιανός, καταρτισμένος Θεολόγος και άριστος διδάσκαλος των ομοεθνών του. Όλες αυτές οι αρετές του είναι εντυπωμένες κι εμφανίζονται εναργέστατα στο προαναφερόμενο κύριο φιλοσοφικό του σύγγραμμα, που φέρει τον τίτλο «Περί των αοράτων δια των ορατών εννοουμένων πραγμάτων...» (Εκδ. Λειψίας 1760). Τα σημαντικότερα τμήματα - αποσπάσματα απ’ αυτό το  έργο του αναφέρονται, Α) Στη σχέση του Θεού με τον άνθρωπο, και Β) Στις υπάρχουσες τρεις κατηγορίες των ανθρώπων (κατά τον Μανδακάση). Ακολούθως σημειώνεται το θέμα ενός εκάστου απ’ τα υπόψη αποσπάσματα:
Α) Η σχέση του Θεού με τον άνθρωπο
a)      Οι ευεργεσίες του θεού προς τον άνθρωπο
b)      Το καθήκον του ανθρώπου προς τον ευεργέτη του Θεό
c)       Ο Χριστιανός υπόδειγμα στον κόσμο
Β) Οι τρεις Κατηγορίες (τάξεις) των ανθρώπων
a)      Φιλόσοφοι ολιγογράμματοι
b)      Φιλόσοφοι εγγράμματοι
c)       Εγγράμματοι ψευδοφιλόσοφοι.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:  Εισήγηση με θέμα τον ιατροφιλόσοφο Θωμά Μανδακάση θα παρουσιάσει ο γράφων Γιώργος Αλεξίου στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο, που διοργανώνει ο Δήμος Καστοριάς, με γενικό θέμα: «Καστοριά: Ιστορία, Μνημεία & Τέχνη, Πολιτισμός, 1385-1912», στο Εκθεσιακό Κέντρο ΕΔΗΚΑ, από τις 7 έως τις 10 Νοεμβρίου 2012.
Ο Ευγένιος Βούλγαρης,
διδάσκαλος του Μανδακάση

Η αφίσα του  Συνεδρίου της Καστοριάς

Αφιέρωση συγγράμματος του Μανδακάση

Η Καστοριά κατά το ηλιοβασίλεμα

Κυριακή 26 Αυγούστου 2012

Ο Συνεταιρισμός Γυναικών Κωσταραζίου Καστοριάς

Το ενημερωτικό Φυλλάδιο του Συνεταιρισμού
Το Κωσταράζι είναι ένα όμορφο και ιστορικό χωριό της Καστοριάς, που έχει περί τους 800 μόνιμους κατοίκους. Στο εν λόγω χωριό υπάρχει ένας πολύ δραστήριος Συνεταιρισμός Γυναικών, που ιδρύθηκε το έτος 2005. Κατά την ίδρυσή του, ο Συνεταιρισμός, έλαβε κρατική ενίσχυση από το πρόγραμμα «Ανάπτυξη γυναικείας απασχόλησης και επιχειρηματικότητας», που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και από το Ελληνικό Δημόσιο.
Σε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο του εν λόγω Συνεταιρισμού περιλαμβάνονται και τα κάτωθι περί αυτού:
Ο Συνεταιρισμός μας
Το 2005, δεκαοχτώ γυναίκες από το Νέο Κωσταράζι Καστοριάς, με ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα υγιεινής διατροφής, ίδρυσαν το συνεταιρισμό τους. Με πίστη στην ελληνική παραδοσιακή κουζίνα και στα οφέλη της αποφάσισαν να ασχοληθούν με την παραγωγή προϊόντων που πηγάζουν από τη γαστρονομική παράδοση του τόπου τους. Με αυθεντικές συνταγές από τις μεγαλύτερες γυναίκες του χωριού, με αγνές πρώτες ύλες και με επιλογή άριστων φρούτων παράγουν και γλυκαίνουν την περιοχή με λουκούμια, χαλβά, γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, παραδοσιακά ζυμαρικά και παραδοσιακό τυρί μπάτζιο.
Η κ. Βάια πουλάει προϊόντα του Συνεταιρισμού
Η Ιστορία του Κωσταραζίου
Το παλαιό Κωσταράζι δημιουργήθηκε από την ένωση τριών χωριών: της Αλαμάνας, της Αγίας Άννας και της Κρανιάς. Τα χωριά αυτά δεινοπαθούσαν από τους ληστές κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και γι’ αυτό διαλύθηκαν με παρέμβαση του αρματολού ΚΩΣΤΑ ΡΙΖΟΥ, ο οποίος, βλέποντας την κατάσταση να χειροτερεύει, κάλεσε τους δημογέροντες των τριών χωριών και τους έπεισε να συνενωθούν και να δημιουργήσουν ένα νέο οικισμό σε μεγάλο υψόμετρο. Κι αυτό έγινε, δημιουργήθηκε ο νέος οικισμός, που έλαβε το όνομα τού ιδρυτή του: ΤΟ (ΠΑΛΑΙΟ) ΚΩΣΤΑΡΑΖΙ.
Την περίοδο 1897 - 1902 το χωριό δέχτηκε αλλεπάλληλες επιδρομές κομιτατζήδων. Κατά το Μακεδονικό Αγώνα, το Παλαιό Κωσταράζι ήταν ορμητήριο των μεγάλων αγωνιστών Παύλου Μελά, Γεωργίου Τσόντου Βάρδα, Γεωργίου Κατεχάκη, Νικολάου Νταλίπη, καπετάν Χρήστου Κώττα και άλλων. Μαζί με αυτούς και οι Κωσταραζινοί έδωσαν αγώνες για την ελευθερία της Μακεδονίας μας. Το 1912 οι κάτοικοι του παλαιού Κωσταραζίου προσπάθησαν να ανακόψουν τη μεταφορά των τουρκικών δυνάμεων από τα καμπίσια χωράφια, στην περιοχή του σημερινού νέου Κωσταραζίου. Με τη σειρά τους οι Τούρκοι επιτέθηκαν από τρεις διαφορετικές μεριές κατά του χωριού. Ήταν η πρώτη φορά που πυρπολήθηκε το παλαιό Κωσταράζι και καταστράφηκε ολοσχερώς.
Τα ερείπια του Παλαιού Κωσταραζίου
Οι Κωσταραζινοί πρόγονοί μας επέστρεψαν στο χωριό τους με τη συνοδεία των ελληνικών εκστρατευτικών Σωμάτων και αναστήλωσαν το παλαιό Κωσταράζι από την αρχή. Το τελικό χτύπημα για το χωριό έγινε στις 13 Απριλίου 1944 από στρατεύματα Κατοχής. Στις 26 Μαρτίου 1950 θεμελιώθηκε το Νέο Κωσταράζι στη σημερινή του θέση.
Στο χωριό μας μπορείτε να επισκεφτείτε το γυναικείο μας συνεταιρισμό, ο οποίος ιδρύθηκε το 2005. Μπορείτε να κάνετε έναν περίπατο στην πηγή «Μπάνια» και στις κορυφές «Προφήτης Ηλίας» και «Άγιος Θωμάς» και θα ανταμειφθείτε με την εξαιρετική θέα όλης της περιοχής. Πολύ όμορφη διαδρομή είναι και αυτή στο εγκαταλελειμμένο και καταπράσινο παλιό χωριό.

Ο Εθνομάρτυρας Αρχιμανδρίτης Άνθιμος (+1905)
Το επιφανέστερο τέκνο του Κωσταραζίου.

Ο ναός της Παναγίας στο παλαιό Κωσταράζι


Το ερειπωμένο σχολείο στο παλαιό Κωσταράζι


Το Μνημείο πεσόντων, στο Νέο Κωσταράζι

Το Μνημείο Μακεδονομάχων Κωσταραζίου

Γραφικό εικονοστάσι στο Κωσταράζι

Σάββατο 25 Αυγούστου 2012

Μνημόσυνο πεσόντων Καταδρομέων στο Βίτσι. Σάββατο 25 Αυγούστου 2012.

Δύο ιερείς τελούν το μνημόσυνο των ηρώων Καταδρομέων
Το καθιερωμένο εθνικοθρησκευτικό μνημόσυνο των ηρώων Καταδρομέων μας (ΛΟΚατζήδων), που έπεσαν υπέρ πατρίδος στο αιματοβαμμένο Βίτσι, κατά την περίοδο του επάρατου Ανταρτοπολέμου 1946 – 49, τελέστηκε κι εφέτος το Σάββατο 25 Αυγούστου 2012, ώρα 11.30΄ πρωινή, στο καλλιμάρμαρο μνημείο τους, που βρίσκεται στη γέφυρα Βατοχωρίου – Κρυσταλλοπηγής Φλώρινας. Το εν λόγω μνημόσυνο τέλεσαν δύο άξιοι ιερείς της Εκκλησίας μας, και το παρακολούθησαν με έκδηλη συγκίνηση πολλοί έφεδροι Καταδρομείς, καθώς και αρκετοί γενναιόψυχοι Καστοριανοί. Μετά το πέρας της θρησκευτικής τελετής έγινε κατάθεση τιμητικών στεφάνων στο Μνημείο των ΛΟΚ κι εκφώνηση σύντομης πατριωτικής ομιλίας από παρόντα Στρατηγό ε.α..
Το λαμπρό μνημείο των ΛΟΚ
στη γέφυρα Βατοχωρίου - Κρυσταλλοπηγής
Το περιγραφόμενο σεπτό μνημόσυνο έληξε με την ανάκρουση του Εθνικού μας Ύμνου, που ως γνωστόν υμνεί την Ελευθερία, για την οποία θυσιάστηκαν και οι αναφερόμενοι Καταδρομείς μας. Αιωνία η μνήμη τους.





Κατάθεση στεφάνων





Ο Γιώργος Αλεξίου συγκινημένος στο Μνημόσυνο
των ηρώων μας, που έπεσαν για την ελευθερία και τη δημοκρατία

Ο ομιλητής Στρατηγός ε.α.

Αναμνηστική Φωτογραφία

Δευτέρα 20 Αυγούστου 2012

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός († 24 Αυγούστου 1779) στην Καστοριά

 Ο μαρτυρικός βίος και το θαυμαστό έργο του αγίου Κοσμά του Αιτωλού.

Ο άγιος Κοσμάς κηρύττων. Τοιχογραφία στο μοναστήρι
Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, Δρυόβουνου Κοζάνης.

Σ τ ί χ ο ι

Κοσμάς ο Κόσμου κόσμος, ηδ’ ωραιότης,

Κόσμον λιπών πρόσκαιρον αγήρω έχει.

Θάνεν διά βρόχου Κοσμάς εικάδι Τετάρτη.


Ο άγιος Κοσμάς γεννήθηκε το έτος 1714, από ευσεβείς γονείς, στο χωριό Μέγα Δένδρον της Αιτωλίας, όπου κι έμαθε τα πρώτα του γράμματα απ’ τον ιεροδιάκονον Ανανίαν Δερβισάνον. Το βαπτιστικό του όνομα  ήταν  Κώστας. Σε ηλικία 20 ετών πήγε για σπουδές στη φημισμένη σχολή της Ιεράς μονής Βατοπαιδίου Αγίου Όρους. Εκεί διδάχτηκε τα Γραμματικά απ’ τον Π. Παλαμά και τη Λογική απ’ τον Ν. Τζαντούλιο. Μετά την αποφοίτησή του απ’ τη σχολή Βατοπαιδίου ο νεαρός Κώστας χειροτονήθηκε ιερομόναχος στην Ιερά μονή Φιλοθέου Αγίου Όρους κι έλαβε το μοναχικό όνομα Κοσμάς.
Ο ναός του Αγίου Κοσμά στον Γέρμα Καστοριάς.
Στο βυζαντινό μοναστήρι του Φιλοθέου πρόσφερε ο ιερέας Κοσμάς τις πολύτιμες υπηρεσίες του επί 20 ολόκληρα έτη. Κατόπιν, σε ηλικία 45 ετών περίπου, πήρε τη μεγάλη απόφαση να βγεί και να κηρύξει στον κόσμο, για να βοηθήσει έτσι τους ομοεθνείς  και ομόπιστούς του, που κινδύνευαν να εξισλαμιστούν με τη βία και  ν’ αφελληνιστούν. Για την πραγμάτωση αυτού του ιερού σκοπού πήγε στην Κωνσταντινούπολη, παρουσιάστηκε στον τότε Οικουμενικό Πατριάρχη Σεραφείμ Β΄(1757-61) και του ανακοίνωσε τον ευσεβή πόθο του. Ο Πατριάρχης αναγνώρισε τη μεγάλη απόφαση – θυσία του ιερομόναχου Κοσμά, πρόβλεψε τ’ αγαθά αποτελέσματά της και γι’ αυτό έδωσε πρόθυμα τη συγκατάθεση κι ευλογία του στον αιτούντα και τον διόρισε μάλιστα ιεροκήρυκα του Γένους.
Μετά τον εν λόγω διορισμό του, ο άγιος Κοσμάς άρχισε την ιεραποστολική του δράση, οργώνοντας κυριολεκτικά επί 20 έτη την τότε υπόδουλη και δεινοπαθούσα Ελλάδα. Συγκεκριμένα, επισκέφτηκε τη Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρο, Θεσσαλία, Ρούμελη, Πελοπόννησο και πολλά νησιά του Αιγαίου και του Ιουνίου πελάγους. Συνολικά πραγματοποίησε τέσσερις μεγάλες περιοδείες στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, αντιμετωπίζοντας πολλούς και θανάσιμους κινδύνους, από Τούρκους κι Εβραίους. Κατά τις περιοδείες του αυτές κήρυξε αμέτρητες φορές τον Θείο λόγο, βάπτισε, εξομολόγησε και κοινώνησε χιλιάδες χριστιανούς, ίδρυσε περισσότερα από 210 ανώτερα (Ελληνικά) σχολεία και 1.100 κατώτερα, ανακοίνωσε καταπληκτικές προφητείες κι έκανε πάρα πολλά θαύματα.
Η πέτρα στον Γέρμα,
στην οποία πάτησε και κήρυξε ο Άγιος Κοσμάς.
Ο εθναπόστολος άγιος Κοσμάς πέρασε και από την μαρτυρική περιοχή τής Καστοριάς. Σύμφωνα με τις γραπτές πηγές και την τοπική προφορική παράδοση, επισκέφθηκε ιεραποστολικά την πόλη της Καστοριάς, καθώς και τα χωριά Γέρμας, Κωσταράζι, Δισπηλιό, Κλεισούρα, Ιεροπηγή κ. ά,. Κατά την επίσκεψή του στην πόλη Καστοριά κήρυξε στους ευσεβείς κατοίκους της κάτω από μια μουριά, η οποία βρισκόταν στο προαύλιο τού τότε ιερού ναού Αγίου Ανδρέα Ντολτσού και νυν Αγίου Ανδρέα και Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
Η είσοδος στον καστοριανό ναό
των Αγίων Ανδρέα και Κοσμά Αιτωλού
.
Τελικώς, ο άγιος Κοσμάς οδηγήθηκε στον δι’ αγχόνης μαρτυρικό θάνατο, στις 24 Αυγούστου 1779, στο χωριό Κολικόντασι της Βορείου Ηπείρου.
Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η θαυμαστή ζωή και η καταπληκτική δράση του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, του μεγάλου μάρτυρα της Εκκλησίας μας και του Έθνους, που τιμάται δεόντως κατά τα τελευταία έτη απ’ τους χριστιανούς όλης της Ελλάδος, και ιδιαίτερα απ’ τους θεοσεβείς Χριστιανούς της Καστοριάς.
(Κείμενο Γ. Τ. Αλεξίου)
Απολυτίκιον του αγίου Κοσμά
Θείας πίστεως διδασκαλία, κατεκόσμησας την Εκκλησίαν,
ζηλωτής των Αποστόλων γενόμενος.
Συ γαρ τη θεία αγάπη πτερούμενος, Ευαγγελίου τον λόγον
διέσπειρας. Κοσμά ένδοξε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε,
δωρήσασθε ημίν το μέγα έλεος.
Το πλακόστρωτο στον Άγιο Ανδρέα Καστοριάς,
όπου κήρυξε ο άγιος Κοσμάς.


Ο άγιος Κοσμάς κηρύττων
στους κατοίκους της Ιεροπηγής Καστοριάς.
Τοιχογραφία ναΐσκου, ευρισκόμενου στο μέρος που κήρυξε.



Ο μαρτυρικός θάνατος του αγίου Κοσμά.

Η κοίμηση του αγίου Κοσμά του Αιτωλού.

Τετάρτη 15 Αυγούστου 2012

Η μεταφορά της εικόνας «Η Παναγία Πορφύρα» στο μοναστήρι της Μαυριώτισσας. Τετάρτη 15 Αυγούστου 2012.

Η βυζαντινή εικόνα της Παναγιάς
Πορφύρας, 16ος αιών.
Το απόγευμα της Τετάρτης 15 Αυγούστου 2012, εορτή της Κοιμήσεως της υπεραγίας Θεοτόκου, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ τέλεσε στον πανηγυρίζοντα μητροπολιτικό ναό της πόλης Καστοριάς τον μεθεόρτιο Αρχιερατικό Εσπερινό. Ακολούθως, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης, πολλοί κληρικοί της περιοχής μας, ο Δήμαρχος Καστοριάς κ. Μανώλης Χατζησυμεωνίδης, ανώτεροι Αξιωματικοί του Στρατού και της Αστυνομίας, ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΚ κ Γεώργιος Πετκανάς και πλήθος κόσμου, μετέφεραν όλοι μαζί πεζή την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Πορφύρας, απ’ τον Μητροπολιτικό ναό, στην προβλήτα του Σταυρού της Ορεστιάδας λίμνης, και απ’ εκεί, με το καράβι Ολυμπία του Μαυροχωρίου, στο Μοναστήρι της Μαυριώτισσας.
Το μοναστήρι της Παναγίας Μαυριώτισσας,
10ος αιών.
Στην προβλήτα του εν λόγω Μοναστηριού ανέμεναν και υποδέχτηκαν την εικόνα της Παναγίας Πορφύρας με τιμές και ψαλμωδίες, αρκετοί ιερείς, μία μουσική μπάντα του Στρατού  και πάρα πολλοί ευσεβείς Καστοριανοί. Αμέσως μετά, η εικόνα μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε σε ξύλινο βάθρο, που ήταν στημένο έξω απ’ το Καθολικό της Μονής. Εκεί, ενώπιόν της, ο οικείος Μητροπολίτης και οι παρόντες Κληρικοί και Ιερομόναχοι έψαλαν τα συγκινητικά Επιτάφια Εγκώμια της Θεοτόκου, παρουσία πάμπολλων κατοίκων κι επισκεπτών της Καστοριάς.
Τοιχογραφία της Παναγίας Μαυριώτισσας
(η Οδηγήτρια και ο Αναπεσών) 13ος αιών.
Ακολούθως, η εν λόγω εικόνα της Θεομήτορος αναρτήθηκε μέσα στον ιερό ναό της Παναγίας Μαυριώτισσας, όπου και θα παραμείνει έως την 23η Αυγούστου, που η Εκκλησία μας εορτάζει την Απόδοση της Κοιμήσεως αυτής (της Θεοτόκου). Κατόπιν θα επιστρέψει στη μόνιμη θέση της, στον Μητροπολιτικό ναό της Καστοριάς.

Κλήρος και λαός αναμένουν το πλοιάριο
με την εικόνα της Πορφύρας.

Αρχιμανδρίτες μεταφέρουν την Παναγιά Πορφύρα


Ο λαός παρακολουθεί τη μεταφορά της εικόνας.



Ο Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ θυμιατίζων.



Αξιωματούχοι της Καστοριάς παρακολουθούν
την τελετή των επιτάφιων εγκωμίων της Θεοτόκου.

Κόσμος παρακολουθεί την τελετή των εγκωμίων.

Ο εορτασμός του 15αύγουστου στο μοναστήρι της Παναγίας Μαυριώτισσας. Τετάρτη 15 – 8 – 2012.

Προσκυνητές στο προαύλιο της Μαυριώτισσας
Η ιερά μονή της Παναγίας Μαυριώτισσας, που βρίσκεται σε ένα ωραιότατο παραλίμνιο τοπίο της Καστοριάς, είναι η αρχαιότερη (10ος αιών) και η περιφημότερη της Δυτικής Μακεδονίας. Το καθολικό (ο κεντρικός ναός) της είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και γι’ αυτό πανηγυρίζει κάθε χρόνο κατά την 15η Αυγούστου, ημερομηνία της εν λόγω θεομητορικής εορτής.
       Ο φετινός εορτασμός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο αναφερόμενο μοναστήρι έγινε την Τετάρτη 15 Αυγούστου 2012. Το πρωί της ημέρας αυτής τελέστηκε πανηγυρική Θεία Λειτουργία από έναν Καστοριανό Αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Θρόνου και από τον γνωστό ιερέα της Μονής π. Γαβριήλ. Την εν λόγω Θεία Λειτουργία παρακολούθησαν με τη δέουσα προσοχή και κατάνυξη αρκετές εκατοντάδες κάτοικοι της Καστοριάς, καθώς και πολλοί ξένοι εκδρομείς. Την παρακολούθησε επίσης και ο Γράφων Γιώργος Αλεξίου, που έλαβε και μερικές σχετικές φωτογραφίες, τις οποίες παρουσιάζει εδώ.



Το μνημείο του Στρατηγού Σουγαρίδη πλησίον της Μονής


Αυτοκίνητα των προσκυνητών έξω απ' το μοναστήρι.