Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2017

24 φεβρουαρίου. + Α΄και Β΄εύρεσις τιμίας κεφαλής Ιωάννου Προδρόμου. Η αποτομή της κεφαλής του Προδρόμου σε ξυλόγλυπτο τέμπλο ναού της Καστοριάς (18ος αιών;).

Η παρουσιαζόμενη ξυλόγλυπτη παράσταση
με την αποτομή της κεφαλής του Προδρόμου.
Στο μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Σπυρίδωνος που βρίσκεται στην πόλη της Καστοριάς (στο προαύλιο του 2ου Γυμνασίου) υπάρχει ένα θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο μικρών διαστάσεων, το οποίο προέρχεται από έτερο ναό που ήταν αφιερωμένος στον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή του Χριστού. Το τέμπλο αυτό κοσμείται από (με) πέντε αξιόλογες φορητές εικόνες και από (με) αρκετές ξυλόγλυπτες παραστάσεις υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας. Η πλέον εκφραστική και ενδιαφέρουσα απ’ τις εν λόγω παραστάσεις βρίσκεται στο μικρό ξυλόγλυπτο θωράκιο που είναι τοποθετημένο στο κάτω μέρος της εικόνας του Τιμίου Προδρόμου.
Η προαναφερόμενη λίαν εκφραστική παράσταση απτοποιεί κι αποδίδει αναλόγως το τραγικό γεγονός τής αποτομής τής τιμίας κεφαλής του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού. Συγκεκριμένα, εμφανίζει και προβάλλει ανάγλυφα στην επιφάνειά της τα εξής πρόσωπα και γεγονότα: Τον Ιωάννη τον Πρόδρομο με κομμένη την κεφαλή και δεμένα τα χέρια του. Τη Σαλώμη γονατιστή και ανακρατούσα πινάκιο με την αποτμηθείσα κεφαλή του Προδρόμου. Τον σκληρό δήμιο που απέκοψε την κεφαλή του Βαπτιστού να θέτει τη φοβερή μάχαιρά του στη θήκη της. Την παχύσαρκη Ηρωδιάδα να παρακολουθεί ξεγύμνωτη και γονατιστή τα τεκταινόμενα και να παίζει με έναν λύκο. Και τέλος, στον «ουρανό» της παράστασης, (εμφανίζει) τον Θεό Πατέρα με τη μορφή του «Παλαιού των Ημερών», να έχει υψωμένο το ένα χέρι Του, να κρατάει στο άλλο χέρι το «στέφανο της δόξης» που προόριζε για τον άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, και να συνοδεύεται (ο Θεός Πατέρας) από μία πτερωτή κεφαλή αγγέλου.
Η εξεταζόμενη ξυλόγλυπτη παράσταση
στη θέση της επί του τέμπλου.
Περαίνοντας την περιγραφή της εξεταζόμενης ξυλόγλυπτης παράστασης σημειώνουμε, ότι το δραματικό περιεχόμενο αυτής αποδίδεται εξαιρετικά και με (στο) παρακάτω Στιχηρό Ιδιόμελο του Εσπερινού της αναφερόμενης εορτής:

«Γενεθλίων τελουμένων, του αναιδεστάτου Ηρώδου, της ασελγούς ορχηστρίδος, επληρούτο η διάθεσις του όρκου, του γαρ Προδρόμου η κεφαλή αποτμηθείσα, ως οψώνιον εφέρετο, επί πίνακι τοις ανακειμένοις, Ώ συμποσίου μισητού, ανοσιουργήματος και μιαιοφονίας πλήρους! Αλλ’ ημείς τον Bαπτιστήν, ως εν γεννητοίς γυναικών μείζονα, επαξίως τιμώντες μακαρίζομεν».

Το αξιόλογο τέμπλο του Αγίου Σπυρίδωνος
Καστοριάς, όπου η θεματική παράσταση.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ.

1)      Υποστηρίζουμε την άποψη ότι το εξεταζόμενο τέμπλο του Αγίου Σπυρίδωνος ανήκε κατά το παρελθόν και προέρχεται από άγνωστό μας ιερό ναό του Τιμίου Προδρόμου, επειδή επάνω του δεν υπάρχει φορητή εικόνα του αγίου Σπυρίδωνος, πάτρωνος του ναού, η δε επ’ αυτού υπάρχουσα εικόνα του Προδρόμου είναι τοποθετημένη δίπλα στην εικόνα της Παναγίας, δηλαδή στη θέση του Πάτρωνα αγίου, και όχι παραπλεύρως της εικόνας του Δεσπότη Χριστού, όπου κανονικά έπρεπε να βρίσκεται.
2)      Κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας υπήρχε στην εκκλησιαστική επαρχία της Ιεράς  Μητρόπολης Καστοριάς ένα περίφημο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου. Τα ερείπια του εν λόγω μοναστηριού βρίσκονται στα ελληνοαλβανικά σύνορα, κοντά στο χωριό Τρίλοφος Νεστορίου.

Γιώργος Τ. Αλεξίου

Η επί του τέμπλου εικόνα
του Τιμίου Προδρόμου.



Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Αντίγραφο
τοιχογραφίας απ' τον Άγιο Νικόλαο Κρεπενής.
(Ελαιογραφία επί ξύλου Γιώργου Τ. Αλεξίου).


Ο ναός του Τιμίου Προδρόμου στο όρος Βίτσι.
Πανηγυρίζει την 29η Αυγούστου.

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2017

Μνημόσυνο ηρώων στρατιωτών στην Καστοριά. Ψυχοσάββατο 18 - 2 – 2017

 
Η μνημειακή πύλη του σεπτού
Στρατιωτικού Νεκροταφείου Καστοριάς
Το Ψυχοσάββατο 18 Φεβρουαρίου 2017, ώρα 11.00 π.μ., πραγματοποιήθηκε στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο Καστοριάς το καθιερωμένο ετήσιο εθνικοθρησκευτικό Μνημόσυνο όλων των γενναίων στρατιωτών μας, που έπεσαν υπέρ πίστεως και πατρίδος, κατά τους πολυαίμακτους αγώνες του Έθνους μας. Το εν λόγω Μνημόσυνο οργάνωσε το 15ο Σύνταγμα ΠΖ και το τέλεσαν, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ και τέσσερις άξιοι κληρικοί της ίδιας Μητρόπολης. Στο Μνημόσυνο παρευρέθηκαν και το παρακολούθησαν με έκδηλη συγκίνηση, η βουλευτής Ν. Δ. Καστοριάς κ. Μαρία Αντωνίου, ο Δήμαρχος Καστοριάς κ. Ανέστης Αγγελής, ο τ. βουλευτής Ν.Δ. κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας, ο Πρόεδρος της ΕΑΑΣ Καστοριάς και Υποστράτηγος ε.α. κ. Ηλίας Τζωρτζόπουλος, ο εκ Καστορίας αντιστράτηγος ε.α. κ. Νένος, ανώτεροι αξιωματικοί του Στρατού, της Ελληνικής Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής που υπηρετούν στην περιοχή Καστοριάς, οι πρόεδροι εφεδροπολεμικών οργανώσεων της πόλης, απόγονοι Μακεδονομάχων, αρκετοί γενναιόφρονες κι ευγνώμονες δημότες της, και βεβαίως, πολλοί στρατιώτες μας.
Μερική άποψη του Ηρώου,
του Στρατιωτικού Νεκροταφείου Καστοριάς.
Αμέσως μετά την τελετή του θρησκευτικού Μνημοσύνου, ο Διοικητής του 15ου Συντάγματος ΠΖ κατέθεσε στέφανο στο Ηρώο του Νεκροταφείου και ακολούθως έγινε το Προσκλητήριο των 112 αξιωματικών, 94 υπαξιωματικών και 5.718 οπλιτών του Στρατού μας, που έχυσαν το τίμιο αίμα τους στο Γράμμο και το Βίτσι για την ελευθερία και τη δημοκρατία, κατά τον επάρατο ανταρτοπόλεμο 1946 – 49, και που έκτοτε είναι, πολλοί εξ αυτών, θαμμένοι στο αναφερόμενο Στρατιωτικό Νεκροταφείο. Ακολούθως, η παρευρισκόμενη Διμοιρία Στρατού έψαλε τον Εθνικό μας Ύμνο κι έτσι περατώθηκε η εξεταζόμενη σεπτή εκδήλωση.
Ακολούθως, όλοι οι παρευρισκόμενοι και συμμετέχοντες στο εν λόγω μνημόσυνο, αξιωματούχοι, στρατιώτες και απλοί πολίτες, επισκέφτηκαν τον υπόγειο κοιμητηριακό ναό Αγίου Γεωργίου, του Νεκροταφείου, καθώς και την παρακείμενή του κρύπτη, όπου αναπαύονται τα τίμια οστά πολλών νεκρών ηρώων μας, προσκύνησαν δεόντως και άναψαν κερί στη μνήμη τους. Τέλος, έλαβαν όλοι τα παραδοσιακά κόλλυβα και αποχώρησαν απ’ το Νεκροταφείο έμπλεοι ψυχικής ανάτασης κι εθνικού παλμού.

Γιώργος Τ. Αλεξίου

Η είσοδος στον υπόγειο κοιμητηριακό ναό
Αγίου Γεωργίου, του Στρατιωτικού Νεκροταφείου 

Το εσωτερικό του Κοιμητηριακού ναού, η κόγχη του.

Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ
προσέρχεται ευλογών στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο.

Οι σεπτές οστεοθήκες με τα τίμια λείψανα
των ηρώων στρατιωτών μας
στην υπόγεια κρύπτη του Νεκροταφείου.

Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ
τελεί το μνημόσυνο των πεσόντων στρατιωτών μας
συνεπικουρούμενος από τετράδα ιερέων.

Ο αξιωματικός Διοικητής του 15ου Συντάγματος ΠΖ
κατεθέτει στέφανο δάφνης στο ηρώο του Νεκροταφείου.




Αξιωματούχοι και γενναιόφρονες πολίτες της Καστοριάς
παρακολουθούν με συγκίνηση το περιγραφόμενο
εθνικοθρησκευτικό μνημόσυνο.






Ο Δήμαρχος Καστοριάς κ. Ανέστης Αγγελής.

Ο Υποστράτηγος ε.α. κ. Ηλίας Τζωρτζόπουλος
μπροστά στο Ηρώο του Νεκροταφείου.

Επιγραφή στο επιβλητικό Ηρώο του Νεκροταφείου.

Ο Καστοριανός δάσκαλος Γιώργος Τ. Αλεξίου
μπροστά στο Ηρώο του Νεκροταφείου

Γενική άποψη του Ηρώου


Δύο απόγονοι Μακεδονομάχων και ο Πρόεδρος
του Συλλόγου Γερμανιωτών Καστοριάς
κ. Νίκος Αχ. Πρώιος.

Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2017

Ο «άγιος» φιλάργυρος {: Ο άπληστος Κληρικός, Μοναχός, Ιεροκήρυκας}. Κείμενο † Ηλία Μηνιάτη (1669 – 1714).

«Αχ κατηραμένη φιλαργυρία.
Φιλάργυρος μετράει τα χρήματα και δίπλα
η γυναίκα του διαβάζει την Αγία Γραφή (!).
Πίνακας Δυτικού ζωγράφου έτ. 1514.
Αλλά τούτος δεν είναι εκείνος ο καλός, και αγαθός άνθρωπος, οπού δεν επεθύμησε την γυναίκα κανενός; οπού δεν επήρε κανενός το πράγμα ή την τιμήν; οπού εφύλαξεν ακριβέστατα τον νόμον, οπού εις τον νόμον είναι άγιος; ναι. Μα τούτος ο άγιος είναι φιλάργυρος. Στοχασθήτε, όταν είναι λόγος περί χρημάτων, δεν είναι άλλο. Αχ κατηραμένη φιλαργυρία, και πόσον κυριεύεις τας ανθρωπίνας ψυχάς! οπού θέλει να ειπεί: αληθινά εκείνος ο καλός δούλος του Θεού έχει πολλάς και μεγάλας αρετάς. Αυτός να κλέψει; αυτός να ψευδομαρτυρήσει; μη γένοιτο. «Ταύτα πάντα (ημπορεί να ειπή) εφυλαξάμην εκ νεότητός μου». Αυτός φυλάττει σωφροσύνην, αυτός κάνει προσευχήν, αυτός κρατεί νηστείαν, αυτός είναι αληθινά εις τον Κόσμον, αλλά αρνήθη τον Κόσμον, αυτός εσφαλισμένος μέσα εις μίαν κέλλαν ή έξω εις μίαν έρημον, απεστράφη παντελώς και τας συνομιλίας των ανθρώπων, και τας ταραχάς της αγοράς, και του αιώνος τας ματαιότητας και ξεφάντωσες.
Εκείνος στέκει ενασχολούμενος εις έργα αρετής, μόνος μόνω Θεώ προσευχόμενος. Εις την όψιν, εις το σχήμα, εις τα φορέματα τα τρίχινα, εις όλον τον βίον, και πολιτείαν ένας ασκητής. Αλλά ωϊμέ! 

Ο θάνατος του φιλάργυρου.
     Εικόνα σε ναό της Λιθιάς.
Τούτος ο ασκητής είναι φιλάργυρος. Νηστευτής, μα φιλάργυρος. Θαυματουργός, μα φιλάργυρος έτι εν λείπει. Όλα τα καλά έχει, ένα πράγμα του λείπει δια να τον κανονίσωμεν δια τέλειον άγιον. Πώς αγαπά ο πτωχός τα αργύρια. Ό,τι άλλο θέλεις. Θέλεις να νηστεύσει; δεν τρώγει κρέας εις όλην του την ζωήν. Θέλεις να προσευχηθή; κάνει ολονυχτίας. Θέλεις να κάμει σκληραγωγίας; ευχαριστείται να περιπατή με τα πόδια γυμνά και φορτωμένος σίδηρα. Όλα μετά χαράς τα κάνει. μα μη του εγγίσεις το γλωσσόκομον, διατί τον χάνεις. Όλα τα άλλα κάνει μετά χαράς, τούτο μόνον τον λυπεί, τον πικραίνει, και απέρχεται λυπούμενος. Τόσον είναι αληθινόν, πως ένας κάποιος ημπορεί να φθάσει με πολλάς αρετάς να είναι άγιος, μα τούτος ο άγιος ημπορεί να είναι φιλάργυρος. Τόσον είναι αληθινόν, πως η φιλαργυρία κρατεί, και κυριεύει τας ψυχάς και εκείνων, οπού ημείς προσκυνούμεν ωσάν αγίους.
Αλλ εγώ ερωτώ: ένας τέτοιος άγιος φιλάργυρος, ημπορεί να είναι μαθητής και Απόστολος του Χριστού; Όχι. Ας το μαρτυρήσει ο σημερινός φιλάργυρος άνθρωπος του Ευαγγελίου. Όταν ο Χριστός του είπε πάντα όσα έχεις πώλησον, και διάδος πτωχοίς, οπού θέλει να ειπεί: Άφες ολότελα την φιλαργυρίαν και αποδέξου την φιλοπτωχίαν. Και δεύρο, ακολούθει μοι. Έλα να μου είσαι μαθητής και Απόστολος, αυτός εμίσευσε λυπούμενος. «Και απήλθε λυπούμενος».

ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Το παρόν κείμενο αποτελεί απόσπασμα σχετικής μελέτης του Γιώργου Τ. Αλεξίου, που είναι αναρτημένη στο διαδίκτυο:
https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxhZGViMTk1MnxneDo3ZTU5ZmYwNDNiNjBhMzVl


Δευτέρα Παρουσία. Ο Ζυγός της Δικαιοσύνης.
Τοιχογραφία στον Άγιο Νικόλαο Κρεπενής, έτ. 1650.



Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2017

Εσπερινός (ποίημα Αριστομένη Προβελέγγιου).

(Η εικόνα ελήφθη απ' το διαδίκτυο)
 Κατάκορφα το βράδυ βράδυ στα βουνά,
όταν ο ήλιος βασιλεύει δοξασμένος
με φωτοβόλα σύννεφα στεφανωμένος,
και πλέει ο κόσμος σε πελάγη φωτεινά.
………………………………………….
Το βράδυ βράδυ στ’ ουρανού την αγκαλιά,
σαν σε καθρέφτη ξάστερο ζωγραφισμένα,
στέκουν τα δένδρα του βουνού σκοτεινιασμένα,
ακίνητα στα ύψη των, στη σιγαλιά.
……………………………………………….
Μοιάζουν με μαύρους, ρασοφόρους καλογήρους,
που πέμπουνε την βραδυνή των προσευχὴ
απ’ την αγία, την ολόφωτη ψυχή,
ορθοί στους αναρίθμητους των χρόνων γύρους.

Ιερά μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος,
Δρυόβουνου Κοζάνης.