Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2016

Μεταφορά και προσκύνηση Ιερών λειψάνων του αγίου Γεωργίου στον Γέρμα Καστοριάς. Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2016.

Η προσκυνηματική εικόνα
του αγίου Γεωργίου (έτ. 1775)
στον ενοριακό ναό του Γέρμα.
Η Αγία Εκκλησία μας εορτάζει την προσεχή Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2016 «Τα εγκαίνια του ναού του αγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του εν Λύδδη, ήτοι την κατάθεσιν του σώματος αυτού (: ανακομιδή λειψάνων του)». Στα πλαίσια της εν λόγω εορτής, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ θα μεταφέρει το απόγευμα της Τετάρτης 2 Νοεμβρίου 2016, ώρα 5η μ.μ., παραμονή της εορτής, ιερά λείψανα του αγίου Γεωργίου στον ενοριακό ναό του Αγίου Γεωργίου Γέρμα Καστοριάς, για προσκύνησή τους και αγιασμό των πιστών κατοίκων του χωριού. Ταυτόχρονα θα τελέσει εκεί Αρχιερατικό Εσπερινό.
Είναι βέβαιο, ότι πάμπολλοι ευσεβείς Γερμανιώτες θα προσέλθουν στον ενοριακό τους ιερό ναό κατά το απόγευμα της αναφερόμενης ημέρας (Τετάρτης 2 Νοεμβρίου 2016), για να υποδεχθούν, να προσκυνήσουν και να τιμήσουν τα ιερά οστά του Πολιούχου και προστάτη τους μεγαλομάρτυρος αγίου Γεωργίου και να λάβουν την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου τους κ.κ. Σεραφείμ.

Κοντάκιον της εορτής.
Του αγίου Γεωργίου. Ήχος πλ. δ΄.
Τη υπερμάχω και ταχεία αντιλήψει σου,
προσπεφευγότες οι πιστοί καθικετεύομεν,
λυτρωθήναι διά σου, Χριστού αθλοφόρε,
των σκανδάλων του εχθρού τους ανυμνούντάς σε,
και παντοίων εκ κινδύνων και κακώσεων,
ίνα κράζωμεν, Χαίροις μάρτυς Γεώργιε.

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Πριν λίγα χρόνια, όταν ήταν εφημέριος της ενορίας Γέρμα ο π. Αθανάσιος Στυλιάδης, η Εκκλησιαστική Επιτροπή του χωριού αγόρασε μία πολύτιμη λειψανοθήκη και την πρόσφερε στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ, με σκοπό να εναποτεθούν εντός της τα αναφερόμενα λείψανα του αγίου Γεωργίου, να μεταφερθούν στον ενοριακό ναό του Αγίου Γεωργίου Γέρμα και να παραμείνουν εκεί για πάντα, προς ευλογία και αγιασμό των πιστών. (Νικ. Αθ. Στυλιάδης).

Ο ενοριακός ναός του Αγίου Γεωργίου (έτ. 1882)
 στον Γέρμα Καστοριάς.

Η Παναγία Οδηγήτρια,
η εφέστια εικόνα του Γέρμα (έτ. 1775),

Ο Γέρμας στην αγκάλη της Παναγίας
(Σύνθεση Γ.Τ.Α.)


Η εικόνα του αγίου Γεωργίου
σε προσκυνητάρι  του ενοριακού ναού Γέρμα.

Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2016

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου Αυγής (18ος αιών)

Γράφει ο Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Ο ιερός ναός του Αγίου Δημητρίου Αυγής.
(18ος αι.)
.
Εισαγωγικά. Το χωριό Αυγή Καστοριάς.
Το χωριό Αυγή του Νομού Καστοριάς βρίσκεται κτισμένο σε μία κομβική περιοχή της Ορεστίδας, η οποία κατοικείται αδιάκοπα απ’ τους νεολιθικούς χρόνους. Σε απόσταση 500 μέτρων περίπου βορείως του σημερινού χωριού υπάρχουν τα κατάλοιπα ενός σημαντικού προϊστορικού οικισμού, που χρονολογείται στην 6η – 5η χιλιετία π. Χ. και που ανασκάπτεται κατά τα τελευταία 10 χρόνια. Πλησίον του εν λόγω προϊστορικού οικισμού, σε πολύ κοντινή απόσταση απ’ το σημερινό χωριό Αυγή, βρίσκονται τα ερείπια μιας πολύ σπουδαίας αρχαιοελληνικής πόλης, που ήκμασε κατά τους κλασικούς, ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους (5ος αιών π. Χ. – 4ος αιών μ. Χ., περίπου). Η πόλη αυτή, σύμφωνα με τα έως τώρα αρχαιολογικά ευρήματα, ήταν πιθανότατα το Άργος Ορεστικό, η ξακουστή πρωτεύουσα του αρχαίων Ορεστών.
Η "πυραμίδα" και ο ηγεμονικός Σταυρός
στο τέμπλο του ναού. (αρχές 19ου αιώνα).
Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους, ο τότε οικισμός της Αυγής ήταν αρκετά σημαντικός κι έφερε την ονομασία Βρεσθεναί, που σημαίνει «τόπος με τις φτελιές». Αργότερα, μετά την κατάληψη της Ορεστίδας από τους Μωαμεθανούς το έτος 1386, εγκαταστάθηκαν στην Αυγή αρκετοί Τούρκοι και κατέλαβαν όλα τα κτήματα του χωριού. Οι απόγονοι αυτών των Τούρκων παρέμειναν στο χωριό έως το έτος 1923, που, βάσει της συνθήκης της Λωζάνης, έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Τότε έφυγαν στην Ανατολή όλοι οι Μουσουλμάνοι της περιοχής και στη θέση τους ήλθαν οι Έλληνες του Πόντου και της Μικράς Ασίας.

Η ανέγερση και το ιστορικό του θεματικού ναού.
Οι Ελληνομακεδόνες κάτοικοι που κατοικούσαν στην Αυγή κατά τη βυζαντινή εποχή και τους μετέπειτα χρόνους της τουρκοκρατίας, ήταν στο σύνολό τους Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Ως προστάτη τους αναγνώριζαν τον Άγιο Δημήτριο, στον οποίο είχαν αφιερωμένον τον κεντρικό ναό του χωριού τους. Είχαν επίσης κι έναν δεύτερο ναό, τον Άγιο Κωνσταντίνο, που ήταν ο Κοιμητηριακός του οικισμού. Ο ναός αυτός είχε οικοδομηθεί στις αρχές του 18ου αιώνα, επάνω στα θεμέλια και με το δομικό υλικό μιας Παλαιοχριστιανικής κοιμητηριακής Βασιλικής.
Κτητορική επιγραφή έτ, 1850 εντοιχισμένη
στο ναό
.
Κατά το έτος 1743, μερικοί απ’ τους κατοίκους των Βρεσθενών δεν άντεξαν στις φοβερές πιέσεις των φανατικών Τούρκων της περιοχής και αλλαξοπίστησαν. Το γεγονός αυτό συντάραξε, όπως ήταν επόμενο, τους συγχωριανούς τους, που είχαν παραμείνει στην πίστη του Χριστού. Μάλιστα, ο τότε ιερέας της Αυγής και κάποιος κάτοικός της ονόματι Γιοβάνης, θέλοντας να εκφοβίσουν τους εξωμότες και ν’ ανακόψουν το ρεύμα του εξισλαμισμού, ανάρτησαν στο ναό του Αγίου Δημητρίου μία μεγάλη εικόνα του Χριστού ― Δίκαιου Κριτή, που σώζεται ως σήμερα.
Αρκετά χρόνια αργότερα, κατά τη χρονική περίοδο 1826 - 1831, στη διάρκεια της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης, επισκέφτηκε τις Βρεσθενές ο σημαντικότερος αγιογράφος της εποχής, ο Αργύρης Μιχάλης απ’ την Τσούκα Νεστορίου και φιλοτέχνησε στον κοιμητηριακό ναό του Αγίου Κωνσταντίνου τρεις αξιόλογες τοιχογραφίες και μερικές φορητές εικόνες, που σώζονται έως σήμερα. Η λαμπρότερη απ’ αυτές τις τοιχογραφίες του είναι των αγίων Κωνσταντίνου κι Ελένης, που βρίσκεται στη θέση όπου, κατά κανόνα, απεικονίζονται οι Πάτρωνες των ναών, γεγονός που μας επιτρέπει να υποστηρίξουμε, ότι τουλάχιστον έως το 1826 , έτος ιστόρησής της, ο υπόψη ναός ήταν αφιερωμένος σ’ αυτούς τους δύο αγίους.
Επιγραφή έτ. 1902, μνημονεύουσα
τον μακαριστό Μητροπολίτη
Γερμανό Καραβαγγέλη.
Απ’ το έτος 1743 κι εξής, οι Μουσουλμάνοι κάτοικοι των Βρεσθενών πλήθαιναν διαρκώς και γι’ αυτό, περί το 1850, ο Μπέης του χωριού γκρέμισε την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου και ανήγειρε στη θέση της ένα τζαμί. Κατόπιν τούτου, οι εναπομείναντες Χριστιανοί ανακαίνισαν κι επέκτειναν κατά μήκος τον μικρό κοιμητηριακό ναό του Αγίου Κωνσταντίνου, μετέφεραν σ’ αυτόν τις φορητές εικόνες του κατεδαφισμένου ενοριακού τους ναού, τον μεταφιέρωσαν στον Άγιο Δημήτριο, δηλαδή στον πάτρωνα άγιό τους, κι εκκλησιάζονταν πλέον μόνο σ’ αυτόν.
Πενήντα χρόνια αργότερα, το έτος 1902, όταν Μητροπολίτης Καστοριάς ήταν ο πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα Γερμανός Καραβαγγέλης, οι κάτοικοι των Βρεσθενών ανακαίνισαν τον εξεταζόμενο ναό και τοποθέτησαν εντός του έναν νέο Δεσποτικό Θρόνο, τον νυν υπάρχοντα, στην πλάτη του οποίου κατέγραψαν το σχετικό συμβάν.
Τέλος πριν μερικά χρόνια, το έτος 1965, οι κάτοικοι της Αυγής, γηγενείς και πρόσφυγες, έκτισαν εντός του οικισμού έναν καινούριο ενοριακό ναό, που τον αφιέρωσαν στον πρώτο προστάτη τους άγιο Κωνσταντίνο και στη μητέρα του αγία Ελένη. (…).


ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Το παρουσιαζόμενο κείμενο αποτελεί απόσπασμα μίας εκτενέστερης ομοθεματικής μελέτης, που δημοσιεύτηκε στην εφημ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ, αριθμ. φύλλ. 5.110/13-3-2010.

Αρχαιοελληνικό κιονόκρανο
εντοιχισμένο στο ναό της Αυγής.

Επιτύμβια λίθινη στήλη
παλαιοχριστιανικών χρόνων
στο ναό της Αυγής.

Η Παναγία Οδηγήτρια
με τον Χριστό να ευλογεί
και να κρατάει ειλητάριο.

Τοιχογραφία στο Άγιο Βήμα του ιερού ναού
της Αυγής.






Ο άγιος Δημήτριος,
πάτρωνας του ναού.







Δυτικότροπη εικόνα
Παναγίας παιδιοκρατούσας

Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2016

Ο ενταφιασμός του Παύλου Μελά στην Καστοριά τον Οκτώβριο του έτους 1904.

Η προτομή του ήρωα Παύλου Μελά
στο χωριό Μελάς Καστοριάς.
Κείμενο ομιλίας της κ. Θωμαής Δούμα, αφιέρωμα στη μνήμη τής γιαγιάς της Σταυρούλας Γκέρου (+1969).

«Κυρά Σταυρούλα έλα, σε θέλει ο Δεσπότης μας, κάμε και γρήγορα γιατί είναι πολύ στενοχωρημένος, και δεν κάνει να περιμένει άπραγος». Απορημένη η Σταυρούλα Γκέρου γειτόνισσα του Δεσπότη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη -η εθνική δράση του οποίου ήταν γνωστή πριν ακόμα έρθει ο Παύλος Μελάς στην Μακεδονία. Νέα σαν το κρύο νερό, λεβέντισσα και μέχρι το θάνατο της.
Πέθανε 94 χρονών —.τον Οκτώβριο του 1969.- έχοντας ως το τέλος σωστά τα λογικά της και την χαρούμενη διάθεση που την διέκρινε, και δεν την άφηνε ποτέ.
Ήταν δε το τελευταίο φέσι που η φούντα του ανέμιζε περήφανη στα γραφικά «Καλντερίμια» της Καστοριάς μας.
«Τι να με θέλει άραγε;» Σκέφτηκε.
Η ώρα ήταν περασμένη, δεν έβλεπε ψυχή στο δρόμο από τον φόβο των Τούρκων και Κομιτατζήδων.
Στο Δεσποτικό ήταν όλοι τους ανάστατοι και βουρκωμένοι.
« Έλα κυρά Σταυρούλα και ξέρω πως δεν θα πεις κουβέντα σε κανέναν, από όσα δεις και κάνεις»
Και τότε η Σταυρούλα Γκέρου, αντίκρισε στον καλό οντά, ξαπλωμένο πάνω στο μεντέρι με τις κόκκινες γιάμπουλες (φλοκάτες) ένα κορμί αντρίκειο καταματωμένο.
Αλλά τι φρίκη: έλειπε το κεφάλι του, δίπλα ένα παλικάρι να κλαίει σιωπηλά. « Τι γίνεται; ποιος είσαι;» τον ρώτησε.
Ο Μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης
ευλογεί τον μακεδονομάχο Παύλο Μελά.
Ψηφιδωτό στην ιερά Μητρόπολη Καστοριάς.
Είμαι ένας από τους δικούς του, και εγώ του έκοψα το κεφάλι γιατί ο ίδιος με παρακάλεσε να το κάνω για να μην πέσει στους εχθρούς, όταν πληγωμένος άφηνε την τελευταία του πνοή στην Στάτιστα - το χωριό της Καστοριάς που σήμερα λέγεται Μελάς.
« Άντε κυρά Σταυρούλα, νεκροστόλισε το κορμί του όπως αξίζει σε ήρωα που θυσιάστηκε για την Πατρίδα και την λευτεριά μας»
Η κυρά Σταυρούλα βουβή από τον πόνο για τον χαμό του παλικαριού και τις συνέπειες που θα. είχε ο αγώνας από τον πρόωρο θάνατο του, ξεσπάει σε μοιρολόι.
Τεσσάρων χρόνων νύφη η κυρά Σταυρούλα είχε στο σεντούκι τής προίκας της υφαντές πουκαμίσες - η ίδια τις ύφαινε στον αργαλειό - από βαμβάκι και μετάξι.
Συλλογίστηκε πως αυτό θα ήταν το μοναδικό του στολίδι, για αυτό διάλεξε εκείνη που είχε τις περισσότερες μπιμπίλες και τετραμάδες «πούλιες» Φωνάζει και την Μάκαινα - γειτόνισσα έμπιστη και αυτή - και μαζί πλένουν με κρασί και νερό την λαβωματιά που ήταν στην κοιλιά κοντά στη μέση. Τότε από την πληγή μαζί με το πηγμένο αίμα βγήκαν και κομματάκια από χρυσές λίρες.
Όταν ανέφεραν το γεγονός στο Δεσπότη, είπε πως ήταν από το κεμέρι (πουγκί) που είχε στη μέση του ζωσμένο, για τις ανάγκες των παλικαριών του. Μια από τις σφαίρες χτύπησε σε εκείνο το σημείο και τις θρυμμάτισε. Την νεκρική κάσα βιαστικά την έκανε ο Τσόλης Γκέρος και ο παππούς Ηλίας έψαλλε όταν αργά τη νύχτα, πριν καλά ξημερώσει, στα κρυφά, με τον Ρόρο και δύο τρεις άλλους θάψανε στο περιβόλι των Ταξιαρχών το κορμί του Ζέζα. Εκείνη την ώρα κανένας τους δεν ήξερε πως επρόκειτο για τον Παύλο Μελά. Επειδή όμως είχε πρωτοστατήσει ο Δεσπότης μαντεύανε πως κάποιος σημαίνων αγωνιστής θα ήταν. Όπως ήταν γνωστό για λόγους σκοπιμότητας δεν θέλανε να φανερωθεί ο θάνατος του Μελά.
Άποψη της Καστοριάς. Στο βάθος το Βίτσι.
Σήμερα τα οστά του, μαζί και το κρανίο, είναι τοποθετημένα σε ειδική κόγχη, μπαίνοντας στην εκκλησία των Ταξιαρχών αριστερά. Μέχρι το τέλος της ζωής της, η γιαγιά Σταυρούλα άναβε κάθε βράδυ το καντήλι του, με την ίδια ευλάβεια, χωρίς να το ξεχωρίζει από τον Ταξιάρχη και τους άλλους αγίους.
Σε κάθε επίσκεψη που έκανε η Ναταλία Μελά στην Καστοριά, ήξερε πως φεύγοντας, η κυρά Σταυρούλα θα φρόντιζε στη θέση τη δική της τον ήρωα που άφησε επάνω στα χώματα της φιλόξενης μακεδονικής γης. Έλεγε δε χαρακτηριστικά:
«Εσύ κυρά Σταυρούλα βλέπεις τον άντρα μου κάθε μέρα, και εγώ βλέπω την φωτογραφία σου πάνω στο τζάκι του σπιτιού μου όλη την ώρα.» Αυτά τα άκουσα από το στόμα της γιαγιάς μου πολλές φορές, μικρή σαν παραμύθι, και μεγάλη, σαν ιστορία των αγώνων της Μακεδονίας μας.
Σε σεμνή τελετή επί Δεσπότη Γρηγορίου του Α' τα οστά της Ναταλίας Μελά -ήταν επιθυμία της- τοποθετήθηκαν μαζί με του ήρωα συζύγου της, συνεχίζοντας αντάμα την πορεία τους μέσα στον χρόνο, τονίζοντας τη σημασία της θυσίας στο μακεδονικό αγώνα που συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας από όλους τους Έλληνες όπου και αν βρίσκονται σήμερα.
Σημειώσεις: 1)  Την ομιλία εκφώνησε η κ Θωμαή Δούμα στη Θεσσαλονίκη την 11η Νοεμβρίου 2004, κατά τις εκδηλώσεις που διοργάνωσε εκεί η Ομοσπονδία Δυτικομακεδονικών Σωματείων, στα πλαίσια του εορτασμού της εκατονταετηρίδας απ’ την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα.
2) Η αείμνηστη Σταυρούλα Γκέρου ήταν αδελφή του μακαριστού Αρχιμανδρίτη και Ηγουμένου της ιεράς μονής Ταξιαρχών Τσούκας Δαμιανού Γκέρου.

Το εκκλησάκι με το κενοτάφιο
του Παύλου Μελά στο χωριό Μελάς.
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
1)         Εις μνημόσυνον Σταυρούλας Γκέρου (1875 – 1969).
Τον Οκτώβριο του 1969 η Καστοριανή δέσποινα Σταυρούλα Γκέρου 94 χρόνων, πάντα με χαρούμενη διάθεση και πλήρη πνευματική διαύγεια, έφυγε για το μεγάλο ταξίδι χωρίς γυρισμό. Αυτή μόνο τη στιγμή αποχωρίστηκε το κόκκινο φεσάκι της με τη μαύρη φούντα. Μικρή αφιέρωση στη μνήμη της αποτελεί η αναδημοσίευση του παρακάτω κειμένου απ’ την εφημερίδα Νέα Καστοριά:
«Η αείμνηστος ήτο τύπος παλαιάς Καστοριανής, ανατραφείσης με τας εθνικάς και θρησκευτικάς παραδόσεις της Καστορίας. Με την εμφάνισίν της και μόνον, αλλά και με το καλοκάγαθον ήθος κατέκτα την κοινωνίαν μας και ήτο ζώσα ιστορία παλαιών καλών ημερών. Με συγκίνησιν και ειλικρινή θλίψιν διά την απώλειάν της φέρουν εις την μνήμην των την συμπαθή φυσιογνωμίαν όσοι εγνώρισαν και εξετίμησαν την άδολον ψυχήν της και την καλήν της καρδίαν».
Θωμαή Δούμα
Εφημ. Νέα Καστοριά
αριθ. φ. 714/31-10-1970


2)         Μικρή αφιέρωση στη μνήμη της Σταυρούλας Γκέρου (1875 - 1969)
Σαράντα χρόνια που έφυγες μακριά μου. Σαράντα χρόνια! και μένεις στην καρδιά μου. Όταν ρώτησα τη μητέρα μου: πώς σε φάνηκε μάνα που έζησες 96 χρόνια; μου απάντησε: - Σαν νάταν χθες κορίτσι μου. Έτσι και σε μένα η εικόνα της γιαγιάς μου Σταυρούλας, που φέτος συμπληρώνει τα σαράντα χρόνια της αποδημίας της, είναι χθεσινή, ολοζώντανη, γεμάτη αισιόδοξη διάθεση για τη ζωή, που αλλοίμονο χάνεται χωρίς να καταλάβουμε πως έρχεται μια μέρα, η στερνή μας ώρα ... Γιαγιά μου
Σήμερα που οι νεανικές μου αναμνήσεις είναι στενά συνυφασμένες με την αξέχαστη μορφή σου, ας είναι μικρό δείγμα της απέραντης αγάπης μου για σένα. Μακάρι να μπορούσα να σ' έμοιαζα σε όλα, και να κληρονομούσαν στα παιδιά μου, τις σπάνιες χάρες σου.


Θωμαή Δούμα                                                             Εφημ. Νέα Καστοριά,
27-3-2009.


Η προτομή και ο πρώτος τάφος
του Παύλου Μελά στην Καστοριά.
3)         Σαν παραμύθι.
«Γιαγιά μου! θα είσαι πάντα στην καρδιά μου, και στην σκέψη μου καθημερινά όσο μπορώ ακόμα να θυμάμαι, και να μη με εγκαταλείψει και η μνήμη.
Σαν σε παραμύθι λοιπόν, γυρίζω πίσω στα παιδικά μου χρόνια, όταν το 1940 στο πρώτο βομβαρδισμό από τους Ιταλούς μέσα στην πόλη, ισοπεδώθηκε το σπίτι της γιαγιάς Σταυρούλας, στην Μητρόπολη.
Τότε ο Δήμος τής παρεχώρησε ένα μικρό σπιτάκι απέναντι από την εκκλησία των Ταξιαρχών. Στις επιχειρήσεις του 1940 ο ελληνικός στρατός το χρησιμοποιούσε σαν μαγειρείο. Όταν κατέρρευσε το ελληνικό μέτωπο και μπήκαν οι Γερμανοί τον Απρίλιο του 1941, επανήλθε στο Δήμο. Αυτό το σπίτι λοιπόν δόθηκε στην γιαγιά σαν πολεμική αποζημίωση.
Στους άλλους Καστοριανούς δόθηκαν για τον ίδιο λόγο τα εβραϊκά οικόπεδα όσων δεν επέστρεψαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στην οδό Βαλαλά απέναντι από του Σιάνου.
Η γιαγιά με την νοικοκυροσύνη που την διέκρινε, το σουλούπωσε από μαγειρείο που ήταν, κατακαπνισμένο και ερείπιο σχεδόν, από το καζάνι με την φασολάδα που τροφοδότησε το μέτωπο και έβραζε με ξύλα, κάτω στο ισόγειο.
Όταν ελευθερωθήκαμε, γύρισε ο γιός της από τα ξένα. Επί Δημαρχίας Σωτήρη Ζήκου τελείωσε το κτίσιμο του σπιτιού στο βομβαρδισμένο οικόπεδο.
Την ίδια μέρα που μπήκε η γιαγιά στο διαμέρισμά της, πήγε στο Δήμαρχο το κλειδί και του είπε: Σωτηράκη, ορίστε το κλειδί από το σπίτι που μου δώσατε. «Μα αυτό κυρά Σταυρούλα σου ανήκει σαν πολεμική αποζημίωση. Είναι δικό σου».
Όχι κε Δήμαρχε αυτό είναι της πολιτείας, εμένα με αξίωσε ο θεός και έκτιζαν τα παιδιά μου στο δικό μου οικόπεδο...
Αρχόντισσα γιαγιά Σταυρούλα, όχι από αριστοκρατική καταγωγή ή από χρήματα και μόρφωση, αλλά γιατί σαν όλες τις Καστοριανές της εποχής σου, είχατε στην ψυχή σας την Καστοριανή αρχοντιά, καλοσύνη, πατριωτισμό και ανιδιοτέλεια.
Ξεπερασμένες αξίες σήμερα, που σίγουρα χλευάζονται, ευτυχώς όχι από όλους.
Πόσοι άραγε απέμειναν να σε θυμούνται;
Ώρα σου καλή εκεί που βρίσκεσαι γιαγιά μου».              
                                                                     
                                                                                                                                                                           
                                                         Θωμαή Δούμα
                                                         Εφημ. Νέα Καστοριά,
                                                          9–9–2010.


Ο βυζαντινός ναός των Ταξιαρχών, Καστοριάς,
όπου βρίσκεται ο τάφος του Παύλου Μελά,




                      


Ο ανδριάντας του μακεδονομάχου
Καπετάν-Κώττα στη Φλώρινα.

Ο ανδριάντας του Ανώνυμου
Μακεδονομάχου
στον Γέρμα Καστοριάς.

Ο ανδριάντας του Καπετάν-Βαγγέλη
στα Ασπρόγεια Αμυνταίου.

Εθνική εκδήλωση στο χωριό Μελάς.

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2016

Ο εορτασμός του Μακεδονικού Αγώνα στο χωριό Μελάς Καστοριάς και το προσκύνημα στους τάφους των εκεί πεσόντων στρατιωτών μας (+1949). Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2014.

 1) Ο εορτασμός του Μακεδονικού Αγώνα στο χωριό Μελάς Καστοριάς.
Η προτομή του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά
στο χωριό Μελάς Καστοριάς (16-10-2016).
Την Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2016 εορτάστηκε σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα η 112η επέτειος της έναρξης του Μακεδονικού Αγώνα (1904 – 1908). Στο Νομό Καστοριάς. επίκεντρο του εορτασμού ήταν, όπως πάντα, το χωριό Μελάς Κορεστείων, όπου στις 13 Οκτωβρίου 1904 έπεσε ηρωικά μαχόμενος για την ελευθερία της Μακεδονίας ο πρωτομάρτυρας του προαναφερόμενου Αγώνα Παύλος Μελάς.
Το πρωί της αναφερόμενης Κυριακής ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ τέλεσε στον ενοριακό ναό του Αγίου Ευσταθίου, Μελά, Αρχιερατική Θεία Λειτουργία κι εκφώνησε εμπνευσμένο κήρυγμα μεστού χριστιανικού κι εθνικού περιεχομένου που συνεπήρε το εκκλησίασμα. Ο ίδιος άξιος Μητροπολίτης τέλεσε επίσης, συνεπικουρούμενος από πλειάδα ιερέων και παρουσία των αξιωματούχων τής περιοχής και πλήθους κόσμου, το θρησκευτικό Μνημόσυνο του ήρωα Παύλου Μελά και όλων των πεσόντων Μακεδονομάχων.
Ο Μητροπολίτης Καστοριάς και λοιποί  αξιωματούχοι
προσέρχονται στο χώρο της εθνικής εκδήλωσης.
Ακολούθως, ο Αρχιερέας με τους κληρικούς, οι παρόντες πολιτικοί, στρατιωτικοί και λοιποί αξιωματούχοι και όλοι οι παρευρισκόμενοι πολίτες, συγκεντρώθηκαν εμπρός στην προτομή του Παύλου Μελά, όπου αναπέμφθηκε Επιμνημόσυνη Δέηση απ’ τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ, υπέρ όλων των πεσόντων Μακεδονομάχων. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση, ο Πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου «Η Ορεστίς» Άργους Ορεστικού κ. Κ. Αδάμ εκφώνησε τον καθιερωμένο επίκαιρο Πανηγυρικό λόγο. Ακολούθως κατέθεσαν στεφάνους στην προτομή του ήρωα Παύλου Μελά οι πολιτικοί, στρατιωτικοί, αστυνομικοί και δημοτικοί αξιωματούχοι και οι εκπρόσωποι πατριωτικών οργανώσεων και συλλόγων της περιοχής. Κατόπιν και με τη σειρά, η μεικτή χορωδία του Δήμου Καστοριάς έψαλε τρία συγκινητικά άσματα αναφερόμενα στον ήρωα Παύλο Μελά, όλοι τήρησαν ενός λεπτού σιγή και στο τέλος η στρατιωτική μπάντα και οι στρατιώτες τής εκεί υπάρχουσας Διμοιρίας απόδοσης τιμών έψαλαν τον εθνικό μας ύμνο.
Ο Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ αναπέμπει
Επιμνημόσυνη Δέηση για τον ήρωα Παύλο Μελά
και τους συμπολεμιστές του Μακεδονομάχους.
Η περιγραφόμενη πατριωτική εκδήλωση έκλεισε με την επίσκεψη του κόσμου στην οικία, όπου φονεύτηκε από Τούρκους στρατιώτες ο Παύλος Μελάς, υπήρξε δε, κατά γενική ομολογία, απόλυτα επιτυχής.
2) Το προσκύνημα στους τάφους των πεσόντων στρατιωτών μας στο χωριό Μελάς (+1949).
Μετά το τέλος του περιγραφόμενου επετειακού εορτασμού του Μακεδονικού Αγώνα, ο Καστοριανός δάσκαλος κ. Γιώργος Τ. Αλεξίου και αρκετοί άλλοι γενναιόφρονες Καστοριανοί μετέβησαν στο πλησιόχωρο Στρατιωτικό Νεκροταφείο Μελά, όπου είναι θαμμένοι 17 ήρωες στρατιώτες μας που έπεσαν μαχόμενοι για τη δημοκρατία και την ελευθερία της πατρίδος στα γύρω βουνά κατά την 11η και τη 12η Αυγούστου 1949, άναψαν μελισσοκέρι στους σεπτούς τάφους τους και προσευχήθηκαν για την ανάπαυση των αγνών ψυχών τους. Ως γνωστόν, οι στρατιώτες αυτοί, όπως βεβαίως και όλοι οι άνδρες του Εθνικού μας Στρατού περιόδου 1946 – 49, είναι άξιοι επίγονοι του ήρωα Παύλου Μελά, και ορθώς αναγνωρίζονται και τιμώνται και ως νεότεροι Μακεδονομάχοι, καθόσον με τους πολεμικούς αγώνες και την υπέρτατη θυσία τους νίκησαν τους τότε πλανηθέντες ερυθρούς αντάρτες και απότρεψαν έτσι την αποκοπή της Μακεδονίας μας από τον εθνικό κορμό και την οριστική ενσωμάτωσή της στο κράτος των Σκοπίων. Ας είναι ατελεύτητη η ευγνωμοσύνη του Έθνους μας προς αυτούς τους ήρωες και αιωνία η μνήμη τους.


Γιώργος Τ. Αλεξίου

Ο Διευθυντής του 2ου Δημ. Σχολείου Άργους Ορεστικού
κ. Νίκος Μπουτσιάδης και μαθητές του σχολείου.

Ο πολιτευτής της Χρυσής Αυγής κ. Στέργιος Τούφας
που κατέθεσε στεφάνι στην προτομή του Παύλου Μελά.

Κατάθεση στεφάνου από απογόνους
Μακεδονομάχων της Καστοριά
ς.



Ο Υποστράτηγος  ε.α. κ. Ηλίας Τζωρτζόποπουλος
καταθέτει στέφανον στην προτομή του Παύλου Μελά,




Το σεπτό Στρατιωτικό Νεκροταφείο Μελά,
 όπου οι τάφοι 17 ηρώων στρατιωτών μας, που έπεσαν
για την πατρίδα στις 11 και 12 Αυγούστου 1949.
Αιωνία η μνήμη των παλικαριών


Το λιτό Ηρώο του Στρατιωτικού Νεκροταφείου
και ο τάφος του ήρωα Επιλοχία Χρήστου Γιαννιού
απ' τον Χορτιάτη Θεσσαλονίκης.


Το εκκλησάκι όπου βρίσκεται το κενοτάφιο
του Παύλου Μελά στο χωριό Μελάς Καστοριάς.


Οι επιγραφές στο Κενοτάφιο του Παύλου Μελά.



Ο δάσκαλος Γιώργος Τ. Αλεξίου
εντός του Στρατιωτικού Νεκροταφείου Μελά,
ευγνώμων στους εκεί ταφέντες στρατιώτες.


Πλάγια άποψη του Στρατιωτικού Νεκροταφείου Μελά.