Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2015

Το εγκόλπιο Ημερολόγιο έτους 2016, της Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς

Το θεματικό Ημερολόγιο έτ. 2016
Η Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς τύπωσε και κυκλοφόρησε προσφάτως το εγκόλπιο Ημερολόγιό της έτους 2016, που είναι «αφιερωμένο στα 20 χρόνια από της εκδημίας του μακαριστού Μητροπολίτου Καστορίας κυρού Γρηγορίου του Γ΄ (Παπουτσόπουλου) (1965 – 1996». Το εν λόγω καλαίσθητο Ημερολόγιο τσέπης έχει τυπωμένη στο εμπροσθόφυλλό του μία σεπτή φωτογραφία του προαναφερόμενου μακαριστού Μητροπολίτου, στο δε οπισθόφυλλό του έχει επίσης μία φωτογραφία, στην οποία εικονίζεται ο ίδιος μακαριστός Μητροπολίτης κυρός Γρηγόριος ο Γ΄, την ημέρα της εκλογής του (1985), μαζί με τον διάδοχό του, τότε Διάκονο της ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, και νυν Μητροπολίτη Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ (Παπακώστα).
Στις εσωτερικές σελίδες του Ημερολογίου παρουσιάζονται με τη σειρά τα εξής:
1)         Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίου, επαινετικό της μεγάλης θεοσέβειας των Χριστιανών της εκκλησιαστικής επαρχίας Καστορίας, και κοινοποιητικό των διάπυρων ευχών του προς τον Θεόν υπέρ όλων αυτών (: των ευσεβών Καστοριανών).
2)         Εισοδικόν, ήτοι μεστός πρόλογος του Ημερολογίου απ’ τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ, που αναφέρεται στον μακαριστό προκάτοχό του Μητροπολίτη κυρό Γρηγόριο τον Γ΄,. Στο εν λόγω Εισοδικόν περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων σημαντικών αναφορών και η εξής:
Το περιοδικό της Μητρόπολης Καστοριάς,
επί αρχιερατείας του μακαριστού
Μητροπολίτου Γρηγορίου του Γ΄.
«Ο μακαριστός και άγιος προκάτοχός μου κυρός Γρηγόριος Παπουτσόπουλος ήταν ένας αληθινός Επίσκοπος, ένας άνθρωπος πραγματικά του Θεού, ο οποίος έζησε με αχώριστο σύντροφο στη ζωή του τόσο τον πόνο, όσο και θερμουργό προσευχή. Υπήρξε υπόδειγμα ταπεινού φρονήματος, πραότητος, ευγενείας, σεμνότητος, ανεξικακίας, ηθικής ακεραιότητος, και αφιλοχρηματίας. Γεμάτος από φόβο Θεού, ζωντανή πίστη και ελπίδα, αλλά και αγάπη στο πρόσωπο του ανθρώπου, εδόξασε με όλη του την ζωή το όνομα του Αγίου Τριαδικού Θεού και ετίμησε την Ορθόδοξη Εκκλησία μας»
3)         Αυτοβιογραφικά κείμενα και σχετικές φωτογραφίες του Μακαριστού Μητροπολίτου κυρού Γρηγορίου του Γ΄, καθώς και ημερολογιακές σημειώσεις του ιδίου.
4)         Οι ανάλογες ημερολογιακές σελίδες με το αντίστοιχο εορτολόγιο, γενικό και τοπικό, και με τα Αναγνώσματα των Κυριακών και μεγάλων εορτών.
5)         Ενημερωτικά κείμενα για τα Ιερά μυστήρια της Εκκλησίας μας και για τις διατεταγμένες νηστείες.
6)         Η διοικητική δομή της ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς.
7)         Οι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί της περιοχής.
8)  Η πνευματική και φιλανθρωπική Διακονία, καθώς και η πολύπλευρη δράση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ και των άλλων άξιων κληρικών της αναφερόμενης Ιεράς Μητρόπολης.
Ο νυν Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης
 Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.
9)         Διάφορες χρήσιμες πληροφορίες.
Κλείνοντας τη σύντομη παρουσίαση τού εξεταζόμενου Ημερολογίου της Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς σημειώνουμε συμπερασματικά, ότι πρόκειται για ένα καλαίσθητο εκκλησιαστικό εγκόλπιο, που θα ωφελήσει πολύ όλους τους ευσεβείς χριστιανούς, οι οποίοι πρόκειται να το αποκτήσουν, να το μελετούν και να το συμβουλεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια του προσεχούς σωτήριου έτους 2016.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Η Φήμη του νυν Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.

Σεραφείμ του σεβασμιωτάτου και θεοπροβλήτου Μητροπολίτου της αγιωτάτης Μητροπόλεως Καστορίας, υπερτίμου και εξάρχου Άνω Μακεδονίας, ημών δε πατρός και ιεράρχου πολλά τα έτη.

Η όμορφη πόλη Καστοριά.

Ο πρώην Μητροπολίτης Καστορίας Γρηγόριος ο Γ΄
και ο νυν Μητροπολίτης Σεβασμιώτατος Σεραφείμ.

Το  Αγιολόγιον έτ. 2016 της Μητρόπολης
Καστοριάς αφιερωμένο στον μακαριστό
Μητροπολίτη Γρηγόριον τον Γ'.

Εγκόλπια Ημερολόγια της Μητρόπολης
 Καστοριάς περασμένων ετών.

Το  συμβολικό δέντρο της ζωής,
που το κατατρώγουν η ημέρα και η νύχτα.
Τοιχογραφία σε ναό της Καστοριάς.



Βιβλιδάριο που κυκλοφόρησε
η Μητρόπολη  Καστοριάς μετά
 την εκδημία προς Κύριον
του μακαριστού Μητροπολίτου
Γρηγορίου του Γ΄.

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Γρηγόριος ο Γ΄
(δεξιά) παρακολουθών ομιλία του δασκάλου
Γιώργου Τ. Αλεξίου




Η Παναγία μας, που ιδιαιτέρως
τιμούσε ο μακαριστός Μητροπολίτης

Καστοριάς Γρηγόριος ο Γ.
Πίνακας του Γ.Τ.Α.

Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2015

“Το κρούιμα ηλιού” {: Η ανατολή του ήλιου}. Λαϊκό παραμύθι απ’ τον Γέρμα Καστοριάς.

Η Κοίμηση της Θεοτόκου,
εικόνα στον Γέρμα  (18ος αιών;)
Σύνθεση ηλιοτροπίου και εικόνας, απ' τον Γ.Τ.Α.
Εισαγωγικό σημείωμα.
Την παλιά εποχή, πριν το έτος 1940 περίπου, δεν υπήρχαν ισχυρά φάρμακα καταπολέμησης των σοβαρών ασθενειών και γι’ αυτό πάρα πολλοί άνθρωποι πέθαιναν τότε σε σχετικώς μικρή ηλικία. Στους ανθρώπους αυτούς περιλαμβάνονταν και πολλές νεαρές λεχώνες, που είχαν πεθάνει από επιπλοκές τοκετού. Αυτός είναι ο λόγος που υπήρχε εκείνη την εποχή μεγάλος αριθμός βρεφών, νηπίων και παιδιών που ήταν ορφανά από μητέρα και βίωναν έντονα τη στέρησή της. Στις περιπτώσεις που συνέβαινε αυτό, οι συγγενείς γυναίκες των ορφανών παιδιών διηγούνταν σε αυτά το εδώ παρουσιαζόμενο παραμύθι, για να απαλύνουν τον πόνο της ορφάνιας τους.

Το κείμενο του παραμυθιού.
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν σε κάποιο χωριό ένα ορφανό κορίτσι που πήγαινε κάθε πρωί στον τάφο της μητέρας του και θρηνούσε τον πρόωρο θάνατό της. Η νεκρή ένιωθε το πονεμένο κλάμα του μικρού παιδιού της επάνω στον τάφο της και στενοχωριόταν πολύ γι’ αυτό. Μάλιστα δε, επειδή ήθελε να είναι η λατρεμένη της κορούλα πάντα χαρούμενη και ποτέ λυπημένη, έστειλε μία “σαΐτα” (: ακίνδυνο είδος φιδιού) να τη διώξει απ’ το νεκροταφείο.
Καστοριανή μάνα με το παιδί της.
Γλυπτό σύμπλεγμα στην Καστοριά.
Πράγματι, η σαΐτα βγήκε απ’ τον τάφο και άρχισε να κυνηγάει το μικρό κορίτσι που έτρεχε τρομαγμένο για να σωθεί. Τότε ακούστηκε μέσα απ’ τον τάφο η αγωνιώδης φωνή της πεθαμένης μητέρας του που έλεγε, “κοίταξε κρούιμα ηλιού”, δηλαδή κοίταξε την ανατολή του ήλιου, και που σήμαινε, “τρέξε προς την μεριά που ανατέλλει ο ήλιος, για να τυφλωθεί το φίδι και να πάψει να σε κυνηγάει”. Ως γνωστόν, τα φίδια δεν έχουν στα μάτια τους βλέφαρα και γι’ αυτό, σύμφωνα  με την λαϊκή δοξασία, τυφλώνονται απ’ το λαμπερό φως του ήλιου όταν στρέφονται προς αυτόν.
Μόλις το κορίτσι άκουσε τα παραπάνω λόγια της μητέρας του έτρεξε προς την Ανατολή και αμέσως η σαΐτα έπαψε να τo καταδιώκει. Και από τότε έπαψε και το κορίτσι να πηγαίνει στο νεκροταφείο και να θρηνεί το θάνατο της μάνας του και ζούσε πλέον αυτό καλά κι εμείς καλύτερα.

Σημείωση. Στον Γέρμα παλαιότερα, έως το έτος 1960 περίπου, τοποθετούσαν συμβολικά επάνω στον τάφο γυναίκας που είχε πεθάνει κατά το διάστημα της λοχείας της ένα μικρό κιούπι (: πήλινο δοχείο) αναποδογυρισμένο, «για να τρέχει το γάλα της μέσα σ’ αυτό».  Στο νεκροταφείο του χωριού υπήρχαν τότε αρκετοί τάφοι με κιούπι επάνω τους.

Λεξιλόγιο του Γέρμα.
1)         Κρούω (παθητ. Κρούομαι) = χτυπώ, δέρνω, βγαίνω, ανθίζω, ανατέλλω απ’ το βουνό, εμφανίζομαι. Π.χ. Κρούει η καμπάνα. Αυτή κρούει το παιδί της. Κρούει ο ήλιος. Κλαίει, κρούεται και μαδιέται απ’ τον πόνο. “Δεν κρούονται τα τσεκούρια μας” (παροιμιακή φράση: δεν συμφωνούν, δεν ταιριάζουν οι γνώμες μας.)
2)         Κρούιμα (το) = χτύπημα, βάρεμα, εμφάνιση, ανατολή του ήλιου. Πχ. “Τα κριάρια μας παλεύουν και ακούγεται το κρούιμα απ’ τα κέρατά τους” (σ.σ. δεν λέγεται “των κεράτων τους”, διότι στο γλωσσικό ιδίωμα του Γέρμα, που ανήκει στα βόρεια Ελληνικά ιδιώματα, δεν υπάρχει η πτώση γενική πληθυντικού και η έννοιά της αποδίδεται περιφραστικά. Πχ. Η φράση «τα σακάκια των παιδιών» αποδίδεται ως «τα σακάκια απ΄ τα παιδιά».

Η φωτογραφία ελήφθη απ' το Διαδίκτυο.
(Το παραμύθι το κατέγραψε στον Γέρμα την 28η Σεπτεμβρίου 2015 ο δάσκαλος Γιώργος Τ. Αλεξίου)


Ο Γέρμας Καστοριάς.

"Φωνή εν Ραμά ηκούσθηθρήνος και κλαυθμός
 και οδυρμός πολύς" (Ματθ. β΄ 18).
Τοιχογραφία σε ναό της Κρεπενής Καστοριάς (18ος αι;)

Εικόνα σε ναό του Γέρμα, έτ. 1916.