Κυριακή 27 Μαΐου 2012

Ένας ενδιαφέρων θρύλος για το ξύλο του Τίμιου Σταυρού.

Κείμενο Γεωργίου Τ. Αλεξίου
Ο Τίμιος Σταυρός και οι άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη.
Λιθανάγλυφο στο Σκλήθρο Φλώρινας, έτ. 1867.
Δίπλα στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, στην τοποθεσία «Κοιλάδα των Γιγάντων», βρίσκεται κτισμένη απ’ τον 6ο αιώνα μ. Χ. η ξακουστή ιερά μονή του Τιμίου Σταυρού. Την εν λόγω μονή επισκέπτονται κάθε χρόνο πάμπολλοι ευσεβείς Χριστιανοί, οι οποίοι ακούν απ΄ τους εκεί ασκούμενους Μοναχούς την εξής πολύ ενδιαφέρουσα και συγκινητική ιστορία:
Στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης, ο Τριαδικός Θεός, σύμφωνα με το βιβλίο της Γενέσεως (Γεν. ιη΄, 1 κ. εξ.), επισκέφθηκε με τη μορφή τριών αγγέλων τον πατριάρχη Αβραάμ, που καθόταν κοντά στη δρυ Μαμβρή. Αυτοί οι τρεις άγγελοι, που προετύπωναν - συμβόλιζαν αντιστοίχως τα τρία πρόσωπα του Πανάγιου Θεού, δηλαδή τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, φιλοξενήθηκαν από τον Αβραάμ κι όταν αναχώρησαν του χάρισαν τα ραβδιά τους, που ήταν κατασκευασμένα, αντίστοιχα, από κέδρο, πεύκο και κυπαρίσσι.
Οι Τρεις άγγελοι με τα ραβδιά τους,
φιλοξενούμενοι του Αβραάμ
Ύστερα από λίγο καιρό ο Λωτ, ο αγαπημένος ανεψιός του Αβραάμ, πήρε αυτά τα ραβδιά, τα έμπηξε στο μέρος που είναι κτισμένη η μονή του Τιμίου Σταυρού και τα πότιζε με νερό του Ιορδάνη για να φυτρώσουν και να συγχωρεθούν οι αμαρτίες του. Και όντως, τα ραβδιά φύτρωσαν κι έγιναν ένα δέντρο από τρισύνθετο ξύλο, κέδρου, πεύκου και κυπαρισσιού.
Μετά από πολλά χρόνια, όταν οι Εβραίοι  έκτιζαν το ναό του Σολομώντα, έκοψαν το αναφερόμενο τρισύνθετο δέντρο και θέλησαν να το χρησιμοποιήσουν ως ξυλεία της ναοδομής, επειδή όμως τα δοκάρια του δεν ταίριαζαν πουθενά, τα πέταξαν ως άχρηστα και καταραμένα. Τα υπόψη δοκάρια τα εντόπισε αργότερα, το έτος 33 μ. Χ., ο Εβραίος αρχιερέας Καϊάφας κι έδωσε εντολή να φτιάξουν με αυτά τον σταυρό, επί του οποίου σταύρωσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες τον Ιησού Χριστό.
Σήμερα, μέσα στο αναφερόμενο μοναστηριακό συγκρότημα του Τιμίου Σταυρού, στο ακριβές σημείο όπου, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν φυτεμένο το τρισύνθετο δέντρο, υπάρχει το παρεκκλήσι του «Δέντρου του Σταυρού», που το βλέπουν, το θαυμάζουν και το προσκυνούν οι πολυάριθμοι επισκέπτες του.
Ο Λωτ ποτίζει το τρισύνθετο δέντρο.
(Βλέπε ενδεικτικά: Σοφίας Ν. Σφυρόερα, Οδοιπορικό στους Αγίους Τόπους, εκδ. ΤΑ ΝΕΑ, Αθήνα 2010, σελ. 133-134).

Ο Χριστός στους ουρανούς
κρατώντας τον Τίμιο Σταυρό του.
Εικόνα στη Βασιλειάδα Καστοριάς, ετ. 1888.

Η μονή του Τίμιου Σταυρού Ιεροσολύμων.
Γενική της άποψη.

Το μοναστήρι του Τίμιου Σταυρού.


Εικόνα στο χωριό Οξυά Καστοριάς.
19ος αιών.

Η είσοδος στην ιερά  μονή του Τιμίου Σταυρού.

Καστοριανή τοιχογραφία έτ. 1651.
Αντίγραφο.

Βλαστόσχημος σταυρός (19ος αιών)
στον άνω Κρανιώνα Κορεστείων Καστοριάς

Ηγεμονικός Σταυρός τέμπλου, έτ. 1762,
στον Γέρμα Καστοριάς.

Η ιστορία του Δέντρου του Σταυρού σε (με) εικόνες.

Παρασκευή 18 Μαΐου 2012

Η ιερά μονή Αγίου Κωνσταντίνου Βογατσικού († 21 Μαΐου). Έτος ίδρυσης 1882.


Ο ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης,
της ομώνυμης ιεράς μονής Βογατσικού.
Η ιερά μονή Αγίου Κωνσταντίνου Βογατσικού είναι γνωστή σε όλη τη Δυτική Μακεδονία, κυρίως για τη θαυματουργή εικόνα του προστάτη αγίου της, που φυλάσσεται στο καθολικό της και που δέχεται την προσκύνηση μεγάλου πλήθους Χριστιανών, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Η εν λόγω σεβάσμια Μονή ιδρύθηκε το έτος 1882, στο μέρος που είναι και σήμερα, κατά θαυμαστό τρόπο. Συγκεκριμένα, παρουσιάστηκε τότε ο άγιος Κωνσταντίνος, κατ’ όναρ, στον ευσεβή κάτοικο του Βογατσικού Χρίστο Ζαμάνη και του υπέδειξε το ακριβές εδαφικό σημείο, όπου βρισκόταν θαμμένη η θαυματουργή εικόνα του. Ταυτόχρονα ο Άγιος, ζήτησε απ’ τον Ζαμάνη ν’ ανασύρει απ’ το χώμα την υπόψη εικόνα και με τη βοήθεια των συγχωριανών του, να κτίσει στο μέρος εκείνο ένα ναό προς τιμήν του ιδίου (: του αγίου Κωνσταντίνου) και της μητέρας του αγίας Ελένης, όπως κι έγινε.
Ο άγιος Κωνσταντίνος.
Έργο του Γιώργου Τ. Αλεξίου.
Η αναφερόμενη θαυματουργή και προσκυνηματική εικόνα των αγίων βασιλέων Κωνσταντίνου και Ελένης είναι μικρή σε διαστάσεις (15 Χ 25 εκατ., περίπου) και χρονολογείται στη βυζαντινή εποχή (;). Στην όψη της παρουσιάζονται οι δύο ισαπόστολοι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη να στέκονται όρθιοι, να φορούν βασιλικό στέμμα στην κεφαλή τους και να κρατούν ανάμεσά τους τον Τίμιο Σταυρό.
Στην εμπρόσθια επιφάνειά της η εξεταζόμενη εικόνα φέρει καλλιτεχνική αργυροεπένδυση, που αφήνει ακάλυπτα μόνον τα σεπτά πρόσωπα, με τα δυσδιάκριτα πλέον χαρακτηριστικά, των εικονιζόμενων δύο Αγίων.
Σήμερα, η εν λόγω εικόνα βρίσκεται τοποθετημένη μέσα σε βαρύτιμη πυξίδα (ασημένιο κιβωτίδιο), που φέρει στο κάλυμμά της ανάγλυφη ομοθεματική παράσταση.
Λειψανοθήκη της αγίας Ελένης
και η  θαυματουργή εικόνα της ιεράς Μονής.

Άποψη του πανέμορφου Βογατσικού.

Ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης κ.κ. Παύλος
τελεί το ιερό μνημόσυμο των κτητόρων της μονής.

Λιτάνευση της θαυματουργής εικόνας,
κατά την ημέρα πανήγυρης της ιεράς Μονής.



Κορίτσια του Βογατσικού στην είσοδο της Μονής.



Ο Γιώργος Αλεξίου στο προαύλιο του Μοναστηριού,
σε ημέρα πανήγυρής του (21 Μαΐου)

Πανηγυριστές στο προαύλιο της ιεράς μονής
(21η Μαΐου).

Δευτέρα 14 Μαΐου 2012

Ο Άγιος Αχίλλιος Λαρίσης και Πρεσπών.† 15 Μαΐου.

1)      Ο Βίος του αγίου Αχιλλίου.
Ο άγιος Αχίλλιος. Τοιχογραφία
των Πρεσπών, έτ. 1743.
«Ο άγιος Αχίλλιος εγεννήθη εν Καππαδοκία εκ γονέων ευσεβών και πλουσίων το έτος 270 μ. Χ. περίπου. Διανείμας την εκ κληρονομίας περιουσίαν του εις τους πτωχούς και περιοδεύσας εις τους Αγίους Τόπους έφθασεν εις Θεσσαλίαν. Ως Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης ειργάσθη τα μέγιστα και ανεδείχθη ούτω ισοστάσιος των μεγάλων Ιεραρχών και Αγίων ανδρών. Επολέμησε τας αναφανείσας αιρέσεις και μετέσχε της Α΄ εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου (325 μ. Χ.), ένθα διά της σοφίας του αλλά και διά των θαυμάτων του κατήσχυνε τον Άρειον. Μετά τεσσαρακονταετή αρχιερατείαν εκοιμήθη εν Κυρίω. Το Άγιον αυτού Λείψανον ευρίσκετο εν Λαρίση μέχρι της εισβολής των Σλαύων εις την Θεσσαλίαν (1000 μ. Χ.).Παρελήφθη υπ’ αυτών και μετεφέρθη εις νησίδα τινά της λίμνης Πρέσπας, ονομασθείσαν Αχίλ εκ του Αγίου, περιελθούσαν μετά ταύτα εις τους Βουλγάρους. Εν τον εν Λαρίση Μητροπολιτικώ ναώ φυλάσσεται το σεπτόν λείψανον του Αγίου (σ.σ. μεταφέρθηκε εκεί από το ναό των Πρεσπών πριν μερικά χρόνια)». {Ωρολόγιον το Μέγα}.

2)      Ο ναός του Αγίου Αχιλλίου στην Πρέσπα (π.  1000 μ. Χ.)
Ο ναός του Αγίου Αχιλλίου στις Πρέσπες. 1000 μ. Χ..
Ο ναός του Αγίου Αχιλλίου που βρίσκεται στο ομώνυμό του νησάκι της μικρής Πρέσπας, οικοδομήθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 10ου αιώνα, με έξοδα του Βούλγαρου Τσάρου Σαμουήλ, από Λαρισαίους μαΐστορες. Στη μεσοβυζαντινή εποχή ανακαινίστηκε και διακοσμήθηκε.Ο ναός ανήκε στον τύπο της τρίκλινης βασιλικής με νάρθηκα και είχε εξαιρετικά μεγάλες διαστάσεις. Τα κλίτη του χωρίζονταν με ψιλές πεσσοστοιχίες, που η κάθε μία είχε δύο σειρές τόξων. Επτά είσοδοι οδηγούσαν στον ναό, από τις οποίες πέντε στο Νάρθηκα και ανά μία στο βόρειο και νότιο κλίτος. Στην κόγχη του Ιερού σώζεται το σύνθρονο με τον επισκοπικό θρόνο στο κέντρο. Πάνω από το σύνθρονο, διατηρούνται δεκαοκτώ αψίδες ζωγραφισμένες με κόκκινο χρώμα, που φιλοτεχνήθηκαν γύρω στο έτος 1020. Ανάμεσά τους αναγράφονται οι έδρες των επισκόπων, που υπάγονταν στην Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας, την οποία ίδρυσε, μετά το 1018, ο βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ ο Μακεδών.
Ο άγιος Αχίλλιος μαζί με δύο άλλους Ιεράρχες.
 Τοιχογραφία στον Άγιο Γερμανό Πρεσπών, έτ. 1743.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, από πλευράς μορφολογικής και κατασκευαστικής, τα δυο παραβήματα. Από αυτά, η Πρόθεση διατηρεί όλο το ύφος της και τμήμα του τρούλου που τη σκέπαζε. Τέσσερα σφαιρικά τρίγωνα και τέσσερις καμάρες στήριζαν τον τρούλο. Το σύνολο είχε εξαιρετικά ψηλές και λεπτές αναλογίες. Το Ιερό χωριζόταν από τον υπόλοιπο ναό με μαρμάρινο τέμπλο.
Ο ναός θα πρέπει να στεγαζόταν με ξύλινη στέγη. Επρόκειτο για μια κατασκευή καλής ποιότητας, χωρίς ιδιαίτερες διακοσμητικές προθέσεις στην τοιχοποιία της. Εσωτερικά ο χώρος ήταν διακοσμημένος με τοιχογραφίες 11ου και 12ου αιώνα. Ελάχιστα τμήματα τοιχογραφιών διατηρούνται σήμερα επί τόπου, ενώ μερικές απ’ τις τοιχογραφίες του 12ου αιώνα, που διασώθηκαν και κινδύνευαν να καταστραφούν, αποκολλήθηκαν, συντηρήθηκαν και εκτίθενται στο Αρχαιολογικά Μουσείο της Φλώρινας.
Ο κενός τάφος του αγίου Αχιλλίου στο ναό των Πρεσπών.
Στα τέλη του 14ου, μετά την οθωμανική κατάκτηση, ο ναός καταστράφηκε, πιθανότατα από σεισμό, κι εγκαταλείφθηκε οριστικά.

Απολυτίκιον αγίου Αχιλλίου.
Χαίρει ἔχουσα ἡ Θεσσαλία, σέ ἀκοίμητον φρουρόν προστάτην,καί τῆς Λαρίσης ἡ πόλις ἀ­δάμαντα, ἡ ᾿Εκκλησία τήν εὔηχον σάλπιγγα τό τοῦ Υἱοῦ ὁμούσιον κηρύξασα. Πάτερ ἅγιε, ῾Ιε­ράρχα ᾿Αχίλλιε, Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
http://www.youtube.com/watch?v=VYW8gHRPj4c
Ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Αχιλλίου στις Πρέσπες.


Θεία Λειτουργία στο ναό Αγίου Αχιλλίου Πρεσπών.
15 Μαΐου 2017.


Μνημείο ήρωα αεροπόρου μας στις Πρέσπες.
Ο Γιώργος Αλεξίου
στην πλωτή γέφυρα της Μικρής Πρέσπας.

Ο ναός του Αγίου Αχιλλίου
στη Μικρή λίμνη των Πρεσπών.


























Πέμπτη 10 Μαΐου 2012

Τα γενέθλια, ήτοι τα Εγκαίνια της Κωνσταντινουπόλεως. 11 Μαΐου.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος προσφέρει την Κωνσταντινούπολη
στην Παναγία. Ψηφιδωτό του έτους 1000 μ.Χ.
Κατά το 328 έτος από Χριστού, τη 20 Νοεμβρίου, κατά την παράδοσιν, κατεβλήθησαν τα θεμέλια της βασιλίδος ταύτης των πόλεων. Τω δε 330 έτει, ινδικτιώνος Γ΄, Μαΐου μηνός 11, ημέρα β’ της εβδομάδος, εγένοντο τα εγκαίνια αυτής μετά πάσης της συγκλήτου, και αφιερωθείσα εις την προστασίαν τής Θεοτόκου επωνομάσθη Κωνσταντινούπολις, εκ του ονόματος του κτίσαντος αυτήν αυτοκράτορος Κωνσταντίνου του μεγάλου.
Απολυτίκιο.
Των Εγκαινίων. Ήχος δ'.
    Tης Θεοτόκου η Πόλις, τη θεοτόκω προσφόρως, την εαυτής ανατίθεται σύστασιν, εν αυτή γάρ εστήρικται διαμένειν, και δι’ αυτής περισώζεται και κραταιούται, βοώσα προς αυτήν. Χαίρε η ελπίς, πάντων των περάτων της γης.
                          Κοντάκιο.
Των Εγκαινίων. Ήχος β'. Τοις των αιμάτων σου.
Ως περιούσιος κλήρος η πόλις σου, προσανατίθεται Κόρη τη σκέπη σου,· ην σκέποις αμάχω ισχύϊ σου, σοι αφορώσαν Παρθένε και κράζουσαν, Συ ει του λαού σου ασφάλεια. (Ωρολόγιον το Μέγα).

Η Κωνσταντινούπολη.
Τοιχογραφία σε αρχοντικό της Καστοριάς. 18ος αιών.



Ο ναός της Αγίας Σοφίας χωρίς τους μιναρέδες.

Η Παναγία - Αγία Σκέπη,
προστάτις του Έθνους μας.


Η Παναγία υπέρμαχος στρατηγός μας.




Η Παναγία - Αγία Σκέπη.
Ρώσικη εικόνα.