Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2023

Ετυμολογία και σημασία τής ονομασίας “Βλάχος”. (Άποψη – πρόταση τού Γιώργου Τ. Αλεξίου).

 

    Βλάχος”: ο βροντόφωνος, ο ομιλών με δυνατή φωνή. Παρά το βάζω (: ομιλώ δυνατά), βάξω, βάχος και πλεονασμώ του -λ-, βλάχος, οι γαρ ποιμένες πλέον τη φωνή χρώνται.

....................

    Σημείωση. Η εδώ παρουσιαζόμενη - προτεινόμενη ετυμολόγηση τής ονομασίας “βλάχος” έγινε βάσει και κατ΄ αναλογίαν τής παρακάτω παρατιθέμενης ετυμολογίας τής “παραπλήσιας” ονομασία Βάκχος, όπως αυτή είναι καταχωρημένη στο “Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό” του Thomas Gaisford S.T.P.:

    Βάκχος”: Μαινόμενος. Παρά το βάζω, βάξω, βάχος, και πλεονασμώ του -κ-, βάκχος, ως ιαχή, ίαχος και ίακχος, οι γαρ μεθύοντες πλέον τη φωνή και ενθουσιώντες χρώνται.

Thomas Gaisford S.T.P. Etymologicon Magnum Lexicon,τόμ.. 2, σελ. 185.

Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2023

Το εγκόλπιο Ημερολόγιο έτους 2024 της Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς, αφιερωμένο στο “Φως των ναών της Καστοριάς”.

 

    Η Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς τύπωσε και κυκλοφόρησε προσφάτως το εγκόλπιο Ημερολόγιό της έτους 2024, που είναι αφιερωμένο στο πνευματικό “φως των ναών τής Καστοριάς.” Το εν λόγω καλαίσθητο Ημερολόγιο τσέπης έχει στο εμπροσθόφυλλό του τη φωτογραφία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Καλλινίκου να ιερουργεί σε έναν βυζαντινό ναό της πόλης Καστοριάς, συνεπικουρούμενος από τρείς σεβαστούς ιερείς, στο δε οπισθόφυλλό του έχει τα βυζαντινά συμπιλήματα τής ονομασίας “Ιερά Μητρόπολις Καστορίας”, και του επισκοπικού ονόματος “Καλλίνικος”.

    Υπεύθυνος έκδοσης του Ημερολογίου ήταν ο ελλόγιμος Θεολόγος κ. Κυριάκος Δημ. Μωυσίδης. Την επιμέλεια των κειμένων του είχε ο εκ Κορησού γνωστός και άριστος θεολόγος κ. Βασίλειος Στυλιάδης. Τους ζωγραφικούς πίνακές του με τους βυζαντινούς ναούς τής Καστοριάς τούς έχει ιστορήσει η Καστοριανή ταλαντούχος ζωγράφος Αννή Γκέρου.

Στις εσωτερικές σελίδες τού Ημερολογίου περιλαμβάνονται και παρουσιάζονται με τη σειρά τα εξής:

α). Η αφιέρωση του Ημερολογίου στο “Φως των ναών της Καστοριάς””.

β). Αρχιερατική φωτογραφία τού Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Καλλινίκου, συνοδευόμενη από ανάλογες επίκαιρες ευχές του.

γ). Μήνυμα ευλογίας κι ευχών τού Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίου.

    δ). Μήνυμα ευλογίας κι ευχών του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Σεραφείμ.

ε). Εισοδικόν, ήτοι εκτενής και μεστός πρόλογος του Ημερολογίου απ’ τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καστοριάς κ.κ. Καλλίνικο, όπου παρουσιάζεται αναλυτικά το πνευματικό φως που ενέχουν κι εκπέμπουν οι βυζαντινοί ναοί της Καστοριάς, και όπου αναφέρονται και τεκμηριώνονται οι λόγοι της αφιέρωσης του Ημερολογίου στο εν λόγω Φως.

στ). Οι ανάλογες ημερολογιακές σελίδες με το αντίστοιχο εορτολόγιο, γενικό και τοπικό, και με τα Αναγνώσματα των Κυριακών και των μεγάλων εορτών.

ζ). Η Διοίκηση (: διοικητική δομή) τής ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς και χρήσιμες λεπτομερείς πληροφορίες περί του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου αυτής κ.κ. Καλλινίκου.

η) Κατάλογος Ενοριών και Εφημερίων της ιεράς Μητροπόλεως Καστοριάς.

θ). Οι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί και οι ιερές μονές τής εκλησιαστικής επαρχίας Καστοριάς.

    ι) Η πνευματική και φιλανθρωπική Διακονία, καθώς και η πολύπλευρη δράση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστοριάς κ.κ. Καλλινίκου και των άλλων άξιων κληρικών τής αναφερόμενης Ιεράς Μητρόπολης.

κ) Η τοπική Αγιολογία.

λ) Οι ημέρες νηστειών. Οδηγίες για την τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος, την τέλεση τού Μυστηρίου τού Γάμου και την τέλεση των Μνημοσύνων.

μ) Ειδική αναφορά στο Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο της ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς.

Κλείνοντας τη σύντομη παρουσίαση τού εξεταζόμενου Ημερολογίου τής Ιεράς Μητροπόλεως Καστοριάς σημειώνουμε συμπερασματικώς, ότι πρόκειται για ένα καλαίσθητο εκκλησιαστικό εγκόλπιο, που θα ωφελήσει πολύ όλους τους ευσεβείς χριστιανούς, οι οποίοι πρόκειται να το αποκτήσουν, να το μελετούν και να το συμβουλεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια τού προσεχούς σωτηρίου έτους 2024.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Η Φήμη του Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Καλλινίκου.

Καλλινίκου του σεβασμιωτάτου και θεοπροβλήτου Μητροπολίτου τής αγιωτάτης Μητροπόλεως Καστορίας, υπερτίμου και εξάρχου Άνω Μακεδονίας, ημών δε πατρός και ιεράρχου πολλά τα έτη.

(Παρουσίαση: Γιώργος Τ. Αλεξίου).















Σάββατο 9 Δεκεμβρίου 2023

Ευθυμογράφημα έτους 1950 στο γλωσσικό ιδίωμα τής παλαιάς Καστοριάς (αναδημοσίευση).

 Θέμα: Οι Καστοριανοί νέοι πρέπει να ομιλούν πάντα και μόνο τα λεγόμενα “γκαρουφιάρικα” !

.....................................

Όλοι γε την Αμερική.

    Tι θα γένη μι ταυτό του κακό δεν ξέρω: Μπουλούκια — Μπουλούκια ξεσηκώνουνται τα Καστιουργιανά τά παιδιά και πααίνουν στη Σαλουνίκη γέ να τοίς τα φκιάκουν τάχατε τα χαρτιά και να παν στην Αμερική.

    Γέ να ειπούμε την ισιάδα, θεν τα παιδιά να παν, αλλά θεν και να ιδούν ψίτσκα Σαλουνίκη, τώρα που σεργιανούν οι τσιούπες ικεί γκόλιες γκιπί.

    Τους τηράς άμα κατέβουν απ' ταυτικίνητου ίσια κουσάτες γε βόλτα και καμπαρτίζουν όλοι τους γ' εμπόροι. Με λαιμουδέτηδες, σιδερουμένοι, γελισμένοι, σουστοί κόντηδες παρβατούν μ' αγέρα και κόφτουν έναν γκερεμέν ελληνικούρες, τάχατε είναι απ' την Αθήνα. Αφού φαντάξουν ουλίγο και τους βγεί του μεράκι, τότες συλλουγιούνται του αμερικάνικο του Προυξενείο και σεβαίνουν μέσα με την καρδιά που πάει παρδαλός !...

    Σ' όλνους του Προυξενείο τους ρωτάει τα ίδια: Παντρεμένος ή μπεκιάρης είσαι; όξου 'μ πόρτα !

    Με καμπόσα τέτοια παιδιά έντεσα στην Σαλουνίκη και άκουγα, μπέλκι μάθω τίπουτα και γε τι μένα. Μπέλκι βρεθή αργότερα κανάς τζιερές να μας σύρουν απ' τα πατσιάδια γε να πάψετε κ' ισείς να ακούτε γε τι μένα κι ιγώ να σταματήσω του λαγκαρτί.

    Τήρατε τι άκουσα, που ήλεγεν ένας δικός μας σε κάτι τσιούπες απ' τη Σαλουνίκη: Εγώ να σας πω, κορίτσια, είμαι γουνέμπορος και θέλω να φύγω για την Νέα Υόρκη. Αν είμαι παντρεμένος; Όχι, έχω μπαμπά, μαμά κι ένα γκαρτάσι στην Αμερική. Μου εύχεστε Καλό ταξίδι; Μερσί !

    Έφυγαν αυτές οι καμπόταπες και χίρισα ιγώ:

    Αμπρέ βρουκόλακα, απού πότε μ' έμαθες “μπαμπά;” “μαμά;” και “μερσί;” αμπρέ του μπαμπά σου που βάνει αντεριά κι είναι γκιμιτζής και δεν ξέρει ου άνθρουπους ελληνικούρες του βάφτισες.... “μπαμπά;”! Αν σε μάθη, πικρέ, η μάνα σου που την ήλεγες “μαμά” θα σε διώξει απ' του σπίτι. Τέτοια ζώγατα δεν θέμε ν' ακούμε.γιτί μας έρχετε αναγουλιά. Ουμίλα σαν εμένα να σ' ιδεί ου Θός. Να βγάνεις λόγια απ' του στόμα σου χουντρά γε να γιουμίζει του φτί αυτού που σ' ακούει.

    Τί να σας ειπώ έτσι κόπκαμι κι έτσι κόπκαν καμπόσοι. Αυτοί που αλλάζουν την ουμιλία τους θαρρούν κάτι φκιάνουν, αλλά στου στόμα μας οι ελληνικούρες δεν ταιριάζουν γιτί η γλώσσα μας θέλει λίγο με του ρινί γε να φταιναίνει. Δεν μπουρώ παραδείγματος χάρι ηγώ να σας είπω μερσί. Επίσης δυο λόγια που ουμιάζουν σαν σπίτσες. Δα μ' ακούσετε, ευχαριστώ το όμοιον !

    Κι' αυτοί που πααίνουν γε την Αμερική και κάθουνται ουλίγες μέρες στη Σαλονίκη και την Αθήνα να ουμιλούν αυτά που τους έμαθεν ου μπαμπάς τους κι η μάνα τους και να τ΄αφήκουν κατά μέρος τα μερσί, γιτί όπως σας τηρώ και με τηράτε, θα τους πάει αναπουδιά τέτοιο σμπόρισμα. Και ν' αφήκουν τις τσιούπες της Σαλουνίκης ήσυχες και να τηρούν να βγάλουν τα χαρτιά τους μόνε μπέλκι φύγουν και μπέλκι θυμηθούν κι ημάς απ' την Αμερική.

Ο Παληός.

Εφημ. “Φωνή της Καστοριάς”, αριθμ. φύλλ. 229 / 20-8-1950.

Σημείωση.Γκαρουφιάρικο, το” λέγεται κοροϊδευτικά το γλωσσικό ιδίωμα των “Γκαρουφάδων”, ή “Γκαρουφιάρηδων”, δηλαδή των κατοίκων της πόλης Καστοριάς, που ονομάζονται έτσι σκωπτικώς απ' τους κατοίκους των γειτονικών της χωριών, επειδή αγαπούν υπερβολικά ένα είδος ψαρόσουπας που γίνεται από γριβάδια τής λίμνης της και που λέγεται “η γκαρούφα”. Το γλωσσικό ιδίωμα της πόλης Καστοριάς ανήκει στα Ημιβόρεια ελληνικά ιδιώματα, ενώ των ελληνόφωνων χωριών τής περιοχής της στα Βόρεια τοιαύτα.







Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου 2023

Οι εθνικοθρησκευτικές εκδηλώσεις «Τα Υπερμάχεια» τής Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια (1950 – 1957;)

 

    Κατά την 15η Αυγούστου 1949, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο Εθνικός Στρατός μας κατέλαβε από τους ερυθρούς αντάρτες, μετά από σκληρές κι αιματηρές μάχες, την κορυφήν του όρους Βίτσι. Λίγες ημέρες αργότερα, την 29η Αυγούστου 1949, κατέλαβε και την κορυφήν τής οροσειράς του Γράμμου κι έτσι έληξε ο φοβερός Ανταρτοπόλεμος (1946 – 1949), που κόστισε αναρίθμητα δεινά στη φίλτατη πατρίδα μας Ελλάδα.

    Η κατάληψη του Βιτσίου κατά την ημέρα τής προαναφερόμενης μεγάλης θεομητορικής εορτής θεωρήθηκε ορθώς και αναγνωρίστηκε απ' όλους τους Έλληνες πατριώτες, ότι έγινε με τη βοήθεια τής Υπερμάχου Στρατηγού του έθνους μας, της Παναγίας. Βάσει αυτής της παραδοχής και αναγνώρισης, ο τότε Μητροπολίτης Καστοριάς Νικηφόρος Παπασιδέρης (1888 – 1958) οργάνωσε και καθιέρωσε να τελούνται κάθε χρόνο την 14η Αυγούστου στην κορυφή του Βιτσίου και στην πόλη της Καστοριάς σχετικές εθνικοθρησκευτικές εκδηλώσεις με την εύστοχη γενική ονομασία “Τα Υπερμάχεια”. Οι εκδηλώσεις αυτές περιελάμβαναν τα εξής: Μετακόμιση μίας μεγάλης βυζαντινής εικόνας τής Παναγίας του Μητροπολιτικού ναού Καστοριάς στην κορυφή του Βιτσίου απ' τον οικείο Μητροπολίτη, και με τη συνοδεία των πολιτικών και στρατιωτικών αξιωματούχων της Καστοριάς και πολλών κατοίκων τής περιοχής της. Τέλεση εκεί Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας, Δοξολογίας και Μνημοσύνου των πεσόντων στρατιωτών μας κατά τον Ανταρτοπόλεμο κι εκφώνηση πατριωτικών ομιλιών. Αφή τού ιερού - συμβολικού φωτός απ' τα δικηροτρίκερα της φορητής Αγίας Τραπέζης {: Αντιμηνσίου} σε τρίφωτη λυχνία και μεταφορά και κατάθεση του, μαζί με την προαναφερόμενη μεγάλη εικόνα της Παναγίας, στον Μητροπολιτικό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου πόλης Καστοριάς, πάντα με τη συνοδεία του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου και όλων των παρευρισκόμενων πιστών.

    Οι περιγραφόμενες αξιόλογες εκδηλώσεις των Υπερμάχειων πραγματοποιήθηκαν επί μερικά χρόνια στο όρος Βίτσι και στην πόλη της Καστοριάς. Όπως ήταν όμως φυσικό κι επόμενο, οι ανήκοντες στη νικήτρια πλευρά του εμφυλίου πολέμου (1946 - 49) τις επικρότησαν και τις υποστήριξαν, ενώ αντιθέτως, οι ανήκοντες στην ηττημένη πλευρά του τις κατέκριναν και τις λοιδόρησαν. Το γεγονός αυτό παρακίνησε τους επόμενους Μητροπολίτες τής Καστοριάς να τις μετατρέψουν από εθνικοθρησκευτικές σε καθαρά θρησκευτικές και να θεωρήσουν και αναγνωρίσουν ως συνέχεια και αναπλήρωσή τους τη μεταφορά τής εικόνας της Παναγίας Πορφύρας κατά το απόγευμα του 15αύγουστου από τον πανηγυρίζοντα Μητροπολιτικό ναό της Καστοριάς στην ιερά μονή της Παναγίας Μαυριώτισσας, αυτό δηλαδή που γίνεται μέχρι σήμερα και που σίγουρα θα εξακολουθήσει να γίνεται και στο μέλλον.

    Επισήμανση. Αρκετοί κάτοικοι της Καστοριάς, στους οποίους περιλαμβάνεται και ο γράφων Γιώργος Τ. Αλεξίου, υποστηρίζουν, ότι μονόπλευρες εκδηλώσεις για τον εμφύλιο σπαραγμό τού Ανταρτοπολέμου (1946 – 1949), εάν κι  εφόσον πρέπει να οργανωθούν και να γίνουν, να οργανώνονται και να γίνονται μόνο από Ενώσεις ιδιωτών και από ανάλογους Συλλόγους και όχι από την Πολιτεία, πολλώ δε μάλλον από την Εκκλησία, διότι θυμίζουν οικεία κακά, “ξύνουν παλιές πληγές”, διατηρούν χρόνιες αντιπαλότητες και γενικώς είναι διχαστικές. Ειδικώς δε στο νομό Καστοριάς, το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για τις εκδηλώσεις που αναφέρονται στον Μακεδονικό Αγώνα τής περιοχής του (1904 - 1908), καθότι ήταν ένας ιδιότυπος “εμφύλιος πόλεμος” μεταξύ συμπατριωτών Ορθοδόξων Χριστιανών.

Σημείωση. Σε σχόλιο της παρούσας ανάρτησης παρατίθεται η λεπτομερής περιγραφή της 1ης εθνικοθρησκευτικής εκδήλωσης “Τα Υπερμάχεια”, όπως είναι δημοσιευμένη στην Εφημερίδα “Φωνή της Καστοριάς”, αριθμ. φύλλ. 229 / 20-8-1950.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.







Τρίτη 5 Δεκεμβρίου 2023

Η εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας ομολογεί και κοινοποιεί το μέγα θαύμα που εποίησε η Θεοτόκος στον άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό.

 

    Η Παναγία Τριχερούσα (: η Παναγία με τα τρία χέρια) είναι μια δημοφιλής εικόνα της Παναγίας η οποία βρίσκεται στη σερβική Μονή Χιλανδαρίου στο Άγιον Όρος. Απεικονίζει την Παναγία με τον μικρό Ιησού Χριστό στον εικονογραφικό τύπο της Οδηγήτριας, και είναι σκεπασμένη με άμφια. Είναι η σημαντικότερη εικόνα της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στην πίσω όψη της εικόνας είναι μια εικόνα του Αγίου Νικολάου.

    Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα ήταν κτήμα του Ιωάννη Δαμασκηνού στις αρχές του 8ου αιώνα και είναι συνυφασμένη με το θαύμα της θεραπείας του, περίπου το 717. Σύμφωνα με την παράδοση, ενώ ο Ιωάννης υπηρετούσε ως Βεζίρης στο Χαλιφάτο του Ουαλίντ Α', κατηγορήθηκε λανθασμένα για προδοσία και του κόψανε το χέρι. Η κατηγορία φέρεται ότι έγινε από τον Βυζαντινό εικονομάχο αυτοκράτορα Λέων τον Ίσαυρο που ήταν πράγματι μεγάλος αντίπαλος του Αγίου Ιωάννη, και φίλος του Ουαλίντ Α'. Ενώ ο Ιωάννης Δαμασκηνός προσευχόταν μπροστά σε μια εικόνα της Παναγίας, φέρεται ότι το κομμένο χέρι του ως εκ θαύματος αποκαταστάθηκε. Την ημέρα των ευχαριστιών, προσέθεσε ένα ασημί αντίγραφο του χεριού του στην εικόνα.Μετά από αυτό, η εικόνα έγινε γνωστή ως η "Τριχερούσα", επειδή είχε τρία χέρια: τα δύο της Παναγίας και το πρόσθετο αντίγραφο, του θαύματος.

Σημείώσεις. 1) Το προπαρατιθέν κείμενο ελήφθη από τη Βικιπαίδεια. Βλέπε περισσότερα: 1) https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CE%A4%CF%81%CE%B9%CF%87%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%B

2) Η Σύναξη της Παναγίας τριχερούσας εορτάζεται στο Άγιον Όρος την 12 Ιουλίου.

    3) Βλέπε για την έλευση και τη λαμπρή υποδοχή στις 30 Μαϊου 2009 του υπέροχου πιστού αντιγράφου τής θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Τριχερούσης στο ναό Αγίου Νικάνορος Χλόης Καστοριάς: https://fos-kastoria.blogspot.com/2023/05/14-29-30-2009.html

    4) Ανάλογη εικόνιση με την εδώ παρουσιαζόμενη πρωτότυπη παράσταση του θαύματος τής αποκατάστασης τού χεριού του αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού θα ήταν ευλογία να υπάρχει και στο ναό Αγίου Νικάνορος Χλόης Καστοριάς.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.












Τρίτη 28 Νοεμβρίου 2023

Μεγάλη Επιτυχία: 400.000 {!} οι απευθείας αναγνώστες των κειμένων του Ιστολογίου “Φως της Καστοριάς” έως την 28η Νοεμβρίου 2023.

 

    Το παρόν Ιστολόγιο (blog), που φέρει την ονομασία “Φως της Καστοριάς” (Δ/νση: http://fos-kastoria.blogspot.gr/) και που έχει ως χαρακτηριστικό του σήμα τον Δικέφαλο και σταφυλοφόρο αετό, είναι μία ηλεκτρονική πολιτιστική επιθεώρηση, που δημιουργήθηκε και “ανέβηκε” στο Διαδίκτυο από τον Καστοριανό δάσκαλο Γιώργο Τ. Αλεξίου, την 1η Αυγούστου 2011. Από την ημερομηνία αυτή κι έως την 28η Νοεμβρίου 2023, αναρτήθηκαν στον πίνακα καταχωρήσεων τού εν λόγω Ιστολογίου 660 (!) σύντομα κείμενα θρησκευτικού, εθνικού, λαογραφικού, φυσιολατρικού και λοιπού ποικίλου περιεχομένου, μαζί με τις συνοδευτικές τους εικόνες και φωτογραφίες που υπερβαίνουν τις 4.000. Τα κείμενα αυτά τα ανέγνωσαν έως την 28η Νοεμβρίου 2023 τετρακόσιες χιλιάδες (400.000) “επισκέπτες” του υπόψη Ιστολογίου, καθώς και πολύ μεγάλος αριθμός άλλων ατόμων που τα είδαν αναδημοσιευμένα σε έτερα Ιστολόγια.

    Το εξεταζόμενο Ιστολόγιο διαδέχτηκε επιτυχώς την ομώνυμη και ομόσημή του ηλεκτρονική τηλεφημερίδα, η οποία “έτρεξε” στο διαδίκτυο από τον Μάιο του έτους 2009 έως και τον Ιούλιο του 2011. Η ονομασία του “Φως της Καστοριάς” δηλώνει την επιθυμία, πρόθεση, επιδίωξη και διαρκή προσπάθεια τού δημιουργού του και βασικού συντάκτη των κειμένων του να καταστεί αυτό (το Ιστολόγιο) με τα εκλεκτά κείμενά του ένας μικρός πνευματικός φανός τής Καστοριάς και της ευρύτερης περιοχής της.

Σημειωτέον, ότι ο επιλεγμένος Δικέφαλος και βοτρυοφόρος αετός τού σήματος τού αναφερόμενου Ιστολογίου αποτελεί αντιγραφή και σχεδιαστική απόδοση των ομότυπων ξυλόγλυπτων αετών, που διακοσμούν το επιχρυσωμένο τέμπλο (17ος-18ος αιών) του βυζαντινού ναού Αγίου Νικολάου της Αρχόντισσας Θεολογίνας, Καστοριάς. Η επιλογή αυτή έγινε διότι, ο μεν Δικέφαλος αετός εκφράζει παραστατικά τη βυζαντινή πολιτιστική κληρονομιά τής πόλης Καστοριάς και της περιοχής της, οι δε βότρυές του (: τσαμπιά σταφυλής) παραπέμπουν συμβολικώς στον Χριστό με την ιδιότητά Του τής πνευματικής Αμπέλου (“ Εγώ ειμι η Άμπελος...”), καθώς και στην Παναγία με την ίδια ιδιότητα “.... άμπελος αληθινή, τον βότρυν τον πέπειρον, η γεωργήσασα"). Σηματοδοτούν δηλαδή και παρουσιάζουν από κοινού, ο υπόψη δικέφαλος αετός και οι ανακρατούμενοι βότρυές του τα σημαντικά θέματα που πραγματεύεται στα πλείστα των κειμένων του το Ιστολόγιο “Φως της Καστοριάς”.

ΕΠΙΜΕΤΡΟΝ

Κείμενα υψηλόπνοα, ανάλογα τής ονομασίας τού Ιστολογίου “Φως της Καστοριάς” και του εκφραστικού σήματός του.

1α). Ο Ιησούς Χριστός είναι το Φως του Κόσμου.

Κοντάκιον . Ήχος δ΄. (Κανών Ικετήριος εις τον κύριον ημών Ιησούν Χριστόν).

Ιησού γλυκύτατε, το φως του Κόσμου, της ψυχής μου φώτισον, τους οφθαλμούς, Υιέ Θεού, τη θεαυγεί σου λαμπρότητι, ίνα υμνώ σε το φως το ανέσπερον.

1β). Η Παναγία είναι η τεκούσα το Φως του κόσμου.

Τροπάριον. Ωδή ζ΄.

(Ακολουθία του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον).

Φως η τεκούσα, Θεοτόκε, σκοτισθέντα με νυκτί αμαρτημάτων, φωταγώγησον συ, φωτός ούσα δοχείον, το καθαρόν και άμωμον, ίνα πόθω σε δοξάζω.


1γ).
Οι Χριστιανοί είναι - πρέπει να είναι το φως για τον κόσμο.

Στίχος του Ευαγγελίου (Ματθ. ε΄, 14).

Είπεν ο Κύριος τοις εαυτού Μαθηταίς· Υμείς εστε το φως του κόσμου·

Απόδοση στη Νεοελληνική.

Είπε ο Κύριος στους μαθητές Του, εσείς είστε - πρέπει να είστε το φως για τον κόσμο.

2α) Ο Ιησούς Χριστός είναι η άμπελος η αληθινή.

Ευαγγελικό εδάφιο (Ιωάνν. ιε΄, 5).

Εγώ ειμί η άμπελος, υμείς τα κλήματα. ο μένων εν εμοὶ κἀγὼ εν αυτώ ούτος φέρει καρπόν πολύν, ότι χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν.

Η νεοελληνική παράφραση του εδαφίου.

Eγώ (ο Ιησούς Χριστός) είμαι η άμπελος, εσείς (οι Χριστιανοί) είστε τα κλήματά·μου. Εκείνος που μένει ενωμένος μαζί μου κι εγώ μένω μαζί του, αυτός φέρνει πολύ καρπό, επειδή χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε.


2β) Η Παναγία είναι επίσης «Αληθινή Άμπελος».

Ζ΄ Ωδή του Ακαθίστου Ύμνου.

Κείμενο.

«Ανυμνούμεν σε, βοώντες·Χαίρε όχημα, Ηλίου του νοητού·άμπελος αληθινή, τον βότρυν τον πέπειρον, η γεωργήσασα, οίνον στάζοντα, τον τας ψυχάς ευφραίνοντα, των πιστώς σε δοξαζόντων».

Παράφρασή του κειμένου στη Νεοελληνική

«Σε ανυμνούμε και σε φωνάζουμε δυνατά. Χαίρε όχημα Ηλίου του νοητού·αληθινή άμπελος, η οποία καρποφόρησε το ώριμο σταφύλι που αποστάζει ζωή και γλυκαίνει τις ψυχές εκείνων που με πίστη σε δοξάζουν».

  1. Περί της λέξεως Φως, οι δύο σημασίες της.

Φως: Αρσενικώς, ο άνθρωπος, παρά το φω, το λέγω, μόνος γαρ ο άνθρωπος λογικόν ζώον, ή ο μόνος τα της διανοίας φωτίζων τω λόγω. Και ο Θεολόγος, φως γαρ τον άνθρωπον ονομάζουσι διά την του εν ημίν λόγου δύναμιν.

Φως δε ουδετέρως, το φωτίζον και λάμπον, ό και κατά πλεονασμόν του ο λέγεται φόως. Γίνεται παρά το φω, το φαίνω και λάμπω, φάος, και καθ' υπέρθεσιν φόας, και κατά συναίρεσιν φως.

Thomas Gaisford S.T.P / Etymologicon Magnum Lexikon Τόμος 5, Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό. Σελ. 804.