Τρίτη 27 Φεβρουαρίου 2018

Ο ναός της “Παναγίας της Εβραΐδας” {: που κτίστηκε από μια Εβραία γυναίκα} στην Καστοριά {18ος αι.;}.

Εμπρόσθια μερική άποψη του ναού και
του κωδωνοστασίου της Παναγίας Εβραΐδας.

Ένας απ’ τους σημαντικότερους και πιο αγαπητούς μεταβυζαντινούς αστικούς ναούς της Καστοριάς είναι ο ναός της Παναγίας – Ζωοδόχου Πηγής, που είναι γνωστός στους κατοίκους τής πόλης με την ονομασία “Παναγία της Εβραΐδας”. Ο ναός αυτός φέρει το εν λόγω πρωτόφαντο προσωνύμιο “της Εβραΐδας”, επειδή σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ανεγέρθηκε από μια πλούσια Εβραία της Καστοριάς, κατόπιν οραματικής εμφάνισης τής Θεοτόκου σ’ αυτήν. Η εν λόγω ενδιαφέρουσα παράδοση έχει ως εξής:
Στην Καστοριά, πριν πολλά χρόνια, κάποια ημέρα εορτής της Παναγίας - Ζωοδόχου Πηγής (+ Παρασκευή της Διακαινησίμου), μια ομάδα 5-6 μικρών παιδιών, μεταξύ των οποίων ήταν κι ένα Εβραιόπουλο, εισήλθαν σε κάποια πανηγυρίζουσα εκκλησία της πόλης. Κατά την ώρα της Θείας Κοινωνίας, όλα τα Χριστιανόπαιδα, μαζί και το Εβραιόπουλο, που, σημειωτέον, ήταν άγνωστο στον ιερέα, πλησίασαν στην Ωραία Πύλη και κοινώνησαν των Αχράντων Μυστηρίων.
Ο ναός της Παναγίας της Εβραΐδας χιονισμένος.
Το μεσημέρι, το αναφερόμενο Εβραιόπουλο γύρισε στο σπίτι του και ομολόγησε στη μητέρα του, πως το πρωί είχε λάβει κατά λάθος απ’ τον Χριστιανό Ιερέα τη Θεία Κοινωνία. Όταν η άνομη Εβραία το άκουσε αυτό θύμωσε πολύ και χτύπησε άσχημα το άδολο παιδάκι της.
Το ίδιο βράδυ εμφανίστηκε στην Εβραία γυναίκα κατ’ όναρ η Παναγία και την επέπληξε με αυστηρότητα επειδή είχε χτυπήσει για τον αναφερόμενο λόγο το μικρό παιδί της. Συγκεκριμένα, η Θεοτόκος, σύμφωνα πάντα με την τοπική παράδοση, είπε στην Εβραία τα εξής λόγια: «Εγώ ευδόκησα κι επέτρεψα να λάβει το αγνό παιδάκι σου τη Θεία Κοινωνία. Πρέπει τώρα να μετανοήσεις διότι το χτύπησες και να δείξεις έμπρακτη μετάνοια για να εξιλεωθείς».
Εικόνα της Παναγίας-Ζωοδόχου Πηγής
ανθοστόλιστη εντός του εξεταζόμενου ναού.
Η Εβραία γυναίκα ξύπνησε αμέσως πολύ τρομαγμένη και συγκλονισμένη, αναλογίστηκε επί ώρες τα λόγια της Παναγίας, πίστεψε στο Χριστό και τις επόμενες ημέρες κατηχήθηκε απ’ τον Αρχιερέα της Καστοριάς και βαπτίστηκε μαζί με όλη την οικογένειά της. Κατόπιν ανήγειρε με χρήματά της στο κέντρο της Εβραϊκής συνοικίας τον αναφερόμενο ιερό ναό τής Ζωοδόχου Πηγής, που φέρει έκτοτε και είναι γνωστός τοις πάσι με τη δηλωτική επωνυμία “της Εβραϊδας”.
Ο εξεταζόμενος ναός της Παναγίας – Ζωοδόχου Πηγής έχει εντός του ένα λαμπρό ξυλόγλυπτο κι επιχρυσωμένο τέμπλο του 18ου αιώνα, καθώς και πολλές αξιόλογες φορητές εικόνες και τοιχογραφίες τής ίδιας εποχής. Απ’ τις αναφερόμενες εικόνες σημαντικότερη είναι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισας, που αποτελεί πιστό αντίγραφο τής ομώνυμής της εικόνας τής μονής Ιβήρων Αγίου Όρους. Η εικόνα αυτή βρίσκεται αναρτημένη σε ιδιαίτερο ωραίο προσκυνητάρι και φέρει την εξής αφιερωτική επιγραφή: «+ Αρχιερατεύοντος Αγίου Καστορίας Κυρίου Χρυσάνθου, διά συνδρομής του πανοσιωτάτου προηγουμένου Κυρίου Παϊσίου Ιβηρίτου, δαπάναις του εντιμοτάτου Αντιόχου. Η εικών αύτη γέγονε επί έτει 1753, Μαρτίου 25».
Απ’ τις άλλες εικονίσεις του ναού ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παραστάσεις των οίκων του Ακαθίστου Ύμνου, που είναι αγιογραφημένες στο ξύλινο στηθαίο του Γυναικωνίτη. Φωτογραφίες μερικών εξ αυτών των παραστάσεων συνοδεύουν το παρόν κείμενο.

(Γιώργος Τ. Αλεξίου)

Χαιρετισμοί Σωφρονίου Ιεροσολύμων (580 – 638 μ. Χ.)
Χαίροις, ώ χαράς της επουρανίου γεννήτρια
Χαίροις, ώ χαράς της υπερτάτης μαιεύτρια
Χαίροις, ώ χαράς της σωτηρίου μητρόπολις·
Χαίροις, ώ χαράς της αθανάτου παραίτιε
Χαίροις, ώ χαράς της αλήκτου μυστικόν καταγώγιον
Χαίροις, ώ χαράς της αρρήτου αξιάγαστος άρουρα
Χαίροις, ώ χαράς της αρρεύστου πηγή παμμακάριστος
Χαίροις, ώ χαράς της αϊδίου κειμήλιον
Χαίροις, ώ χαράς της ζωοπαρόχου φυτόν ευθαλέστατον·
Χαίροις, ώ Θεού Μήτερ ανύμφευτε
Χαίροις, ώ Παρθένε μετά τόκον ασύλητε.

Βλέπε για την Παναγία Πορταΐτισσα της μονής Ιβήρων Αγίου Όρους: http://www.dogma.gr/ellada/i-pio-polytimi-eikona-tou-agiou-orous-kai-i-apistefti-istoria-tis/3826/

Η Παναγία Οδηγήτρια. Τοιχογραφία
στο εξωτερικό υπέρθυρο της εισόδου στο ναό.




Η πρωτότυπη θαυματουργή εικόνα
της Παναγίας Πορταΐτισσας
στη μονή Ιβήρων Αγίου Όρους.

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας
Πορταΐτισσας εντός του θεματικού ναού.

Η κεντρική αγιόθυρα
στο τέμπλο του εξεταζόμενου ναού.

Ο Χριστός Ευλογών. Υπέροχη εικόνα
στο τέμπλο του ναού. 18ος αιών.

Ο ναός της Παναγίας της Εβραΐδας
πριν την αναπαλαίωσή του.

Η Παναγία Οδηγήτρια.
Εικόνα το τέμπλο του ναού.


Η Κοίμηση της Θεοτόκου σε λάβαρο
του ναού.

Ο άγιος Νικόλαος.
Εικόνα στο τέμπλο του ναού.

"Όλως ην εν τοις κάτω".
Ο 15ος Οίκος του Ακάθιστου Ύμνου.


"Ρήτορας πολυφθόγγους"
Ο 17ος Οίκος του Ακάθιστου Ύμνου.

"Σώσαι θέλων τον κόσμον"
Ο 18ος Οίκος του Ακάθιστου Ύμνου.



Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018

Προσευχή για τους ηλικιωμένους! Του μακαριστού Βλατσιώτη ιερομόναχου Ευσεβίου Βίττη (1927-2009).

Ιησούς Χριστός, ο παλαιός των ημερών (ως γέρων).
Αντίγραφο τοιχογραφίας του 12ου αιώνα,
απ' το ναό Αγίου Στεφάνου Καστοριάς.
Ελαιογραφία επί ξύλου του Γιώργου Τ. Αλεξίου.
«Κύριε, το γήρας περικράτησον» (Μέγας Βασίλειος).

Κύριε, το ξέρεις πως μπήκα ήδη στα γηρατειά.
Βοήθησε με να συνειδητοποιώ όλο και βαθύτερα αυτήν την πραγματικότητα, ώστε να μη γίνομαι τυραννικός ή βαρετός ή επαχθής ή ασυμπαθής και σιχαμερός στους γύρω μου και ιδιαίτερα στους τυχόν συνεργάτες μου.
Απάλλαξέ με από το να επιμένω στις παλαιωμένες ιδέες μου με πείσμα γεροντικό. Δεν σου ζητώ να βελτίωσης την κρίση ή τη μνήμη μου. Μου έδωσες τα ανεκτίμητα αυτά δώρα σ’ ένα βαθμό στη γόνιμη ηλικία μου. Σε ευχαριστώ για το πολύτιμο αυτό δώρο της αγαθοσύνης Σου. Τώρα πια καθώς υποβαθμίζεται η όλη μου βιολογι­κή, ψυχολογική και πνευματική ύπαρξη, συνακολουθεί νομοτελώς και της κρίσης και της μνήμης μου η υποβάθμιση. Συχνά αυτή η κατάσταση με μειώνει, με λυπεί, με ταπεινώνει αφάνταστα και όχι σπάνια με εξευτελίζει στα ίδια μου τα μάτια ανα­γκάζοντάς με να ζητώ ολοένα συγγνώμη για τις μικρές ή τις μεγάλες γκάφες μου. Δεν κατανοώ βέβαια πλήρως αυτήν την αλλοίωση. Όμως Εσύ, Κύριε, ξέρεις πόσο και η σμίκρυνση και συρρίκνωση μου και στο σημείο αυτό μου χρειάζεται. Την αποδέχομαι ταπεινά, γιατί Εσύ ξέρεις. Και αφού Εσύ ξέρεις, δεν χρειάζεται να ξέρω εγώ το βαθύτερο γιατί. Άλλωστε δεν μπορώ να την κατανοήσω. Γιατί λοιπόν να θλίβομαι και να πονώ και γι’ αυτό; Δεν πρέπει να αποδέχομαι ταπεινά τη φθαρτότητα της φύσης μου; Και δεν πρέπει να υποτάσσομαι κι εγώ ταπεινά στην τάξη, που Εσύ με τόση αγαθότητα για τα πλάσματα Σου, επομένως και για μένα, καθόρισες;
Ο μακαριστός πατήρ Ευσέβιος Βίττης
απ' το χωριό Βλάστη Κοζάνης.
Σφράγισε με απαραβίαστη σφραγίδα τα φλύαρα χείλη μου για να μην καταπονώ τους άλλους με βαρετές, ανούσιες και χωρίς κανένα ενδιαφέρον ή νόημα πια χιλιοειπωμένες διηγήσεις παρωχημένων γεγονότων κάποιων μακρινών και λη­σμονημένων χρόνων μιας ασήμαντης εποχής. Παράλληλα όμως απάλυνε τις αντιδράσεις και τις κρίσεις μου για την κρίση και τη μνήμη των άλλων. Και μην επιτρέψεις ποτέ να νιώσω νυγμούς ζήλειας για τη φρεσκάδα της μνήμης και τη δύναμη της κρίσης των άλλων. Κάνε, αντίθετα, να χαίρομαι γι’ αυτό και να Σε ευχαριστώ ολόψυχα για τα άνθη της νεότητος, όταν τυχαίνει να βρίσκομαι ανάμεσα τους και να οσφραίνομαι το άρωμα τους. Δίδαξε με τη σημασία των λόγων του Αποστόλου Σου: «Ει και ο έξω ημών άνθρωπος διαφθείρεται, αλλ’ ο έσωθεν ανακαινίζεται ημέρα και ημέρα» (Β΄ Κορ. δ' 16). Και να αγωνίζομαι να ζω αυτήν την πραγματικότητα.
Τέλος, στήριξε τα παραπαίοντα και ασταθή βήματά μου με τον «βραχίονα Σου τον υψηλόν», ώστε να μην κυλιέμαι πια στη γη και να φρονώ τα «γεώδη», αλλά αντίθετα να έχω στραμμένα τα βλέμματα μου στον ουρανό και να φρονώ τα ουράνια, έως ότου αναπαυθώ στη στοργική Σου Θεία αγκάλη.
Κύριε μου, Κύριε, Σε ευχαριστώ. Αμήν.

Ιησούς Χριστός, ο Καλός Ποιμήν.
Εικόνα ευρισκόμενη σε ναό
του χωριού Λακκώματα Καστοριάς.
Βλέπε βιογραφικά του μακαριστού Ευσεβίου Βίττη:
http://www.orthmad.gr/news/%CF%80-%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%AD%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%B2%CE%AF%CF%84%CF%84%CE%B7%CF%82


Η όμορφη και ηρωική Βλάστη Κοζάνης,
ιδιαίτερη πατρίδα του μακαριστού Ευσεβίου Βίττη.


Κοιμητηριακός ναός της Βλάστης Κοζάνης.
Γεροντική μορφή σε λιθανάγλυφο
εκκλησίας χωριού του Βοΐου Κοζάνης.

Σάββατο 10 Φεβρουαρίου 2018

Μνημόσυνο ηρώων στρατιωτών στην Καστοριά. Ψυχοσάββατο 10 Φεβρουαρίου 2018

Το Ηρώο του Στρατιωτικού Νεκροταφείου Καστοριάς
κατά το περιγραφόμενο Μνημόσυνο στρατιωτών μας.
Το Ψυχοσάββατο 10 Φεβρουαρίου 2018, ώρα 11.00 π.μ., πραγματοποιήθηκε στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο Καστοριάς το καθιερωμένο ετήσιο εθνικοθρησκευτικό Μνημόσυνο όλων των γενναίων στρατιωτών μας, που έπεσαν υπέρ πατρίδος στον Γράμμο και το Βίτσι, κατά τη χρονική περίοδο 1946 – 49. Το εν λόγω Μνημόσυνο οργάνωσε η Στρατιωτική Αρχή του Νομού Καστοριάς (15ο Σύνταγμα ΠΖ) και το τέλεσε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ, συνεπικουρούμενος από ετέρους δύο κληρικούς της ίδιας Μητρόπολης. Στο Μνημόσυνο παρευρέθηκαν και το παρακολούθησαν με έκδηλη συγκίνηση, η βουλευτίς Ν.Δ. Καστοριάς κ. Μαρία Αντωνίου, ο Αντιπεριφερειάρχης Καστοριάς κ. Σωτήριος Αδαμόπουλος, ο Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας κ. Παναγιώτης Κώττας, ο Αντιδήμαρχος Καστοριάς κ. Σωκράτης Λιάνος, ανώτεροι αξιωματικοί του Στρατού, της Ελληνικής Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής που υπηρετούν στην περιοχή Καστοριάς, ο Πρόεδρος του Παραρτήματος ΕΑΑΣ Νομού Καστοριάς Υποστράτηγος ε.α. κ. Ηλίας Τζωρτζόπουλος, πολλοί απόστρατοι αξιωματικοί, οι πρόεδροι εφεδροπολεμικών οργανώσεων της πόλης, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γερμανιωτών Καστοριάς κ. Νίκος Πρώιος, Μέλη του Συλλόγου Απογόνων Μακεδονομάχων Νομού Καστοριάς, ο δάσκαλος κ. Γιώργος Αλεξίου, αρκετοί άλλοι γενναιόφρονες κι ευγνώμονες δημότες της, και βεβαίως, πολλοί στρατιώτες μας.
Η μνημειακή πύλη του σεπτού
Στρατιωτικού Νεκροταφείου Καστοριάς.
Αμέσως μετά την τελετή του περιγραφόμενου εθνικοθρησκευτικού Μνημοσύνου, ο Αξιωματικός Διοικητής των Στρατιωτικών Δυνάμεων της περιοχής κατέθεσε στέφανο στο Ηρώο του Νεκροταφείου και ακολούθως έγινε το Προσκλητήριο των 112 αξιωματικών, 94 υπαξιωματικών και 5.718 οπλιτών του Στρατού μας, που έχυσαν το τίμιο αίμα τους στο Γράμμο και το Βίτσι για την ελευθερία και τη δημοκρατία, κατά τον επάρατο ανταρτοπόλεμο 1946 – 49, και που έκτοτε είναι, πολλοί εξ αυτών, θαμμένοι στο αναφερόμενο Στρατιωτικό Νεκροταφείο. Κατόπιν εψάλη ο Εθνικός μας Ύμνος, από παρούσα Διμοιρία Στρατού.
Ακολούθως, όλοι οι παρευρισκόμενοι και συμμετέχοντες στο εν λόγω μνημόσυνο, αξιωματούχοι, στρατιώτες και απλοί πολίτες, επισκέφτηκαν τον υπόγειο κοιμητηριακό ναό Αγίου Γεωργίου, του Νεκροταφείου, καθώς και την παρακείμενή του κρύπτη, όπου αναπαύονται τα τίμια οστά πολλών νεκρών ηρώων μας, προσκύνησαν δεόντως, τέλεσαν Τρισάγιο και άναψαν κερί στη μνήμη τους. Τέλος, έλαβαν όλοι τα παραδοσιακά κόλλυβα και αποχώρησαν απ’ το Νεκροταφείο έμπλεοι ψυχικής ανάτασης κι εθνικού παλμού.
 (Γιώργος Τ. Αλεξίου)
Ο Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ  και λοιποί
επίσημοι προσέρχονται στο χώρο τέλεσης του Μνημοσύνου.

Ο Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ
τελεί το  Αρχιερατικό μνημόσυνο των πεσόντων
ηρώων Στρατιωτών μας. Αιωνία η μνήμη τους.



Η Διμοιρία απόδοσης τιμών
προσέρχεται στο χώρο του Μνημοσύνου


Αξιωματούχοι του Νομού Καστοριάς
παρακολουθούν και συμμετέχουν στο μνημόσυνο.

Ο Πρόεδρος του ΕΑΑΣ Καστοριάς
Υποστράτηγος ε.α. κ. Ηλίας Τζωρτζόπουλος
παρών στο Μνημόσυνο.

Ο Πρόεδρος του Συλλόγου
Γερμανιωτών Καστοριάς
κ. Νίκος Αχ. Πρώιος.



Ο Διοικητής του 15ου Σ.ΠΖ.
καταθέτει στεφάνι στο Ηρώο του Νεκροταφείο.


Το Ηρώο του Στρατιωτικού Νεκροταφείου.


" Απόντες, έπεσαν υπέρ πατρίδος, πυρ"

Ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καστοριάς
κ.κ. Σεραφείμ στο χώρο του Νεκροταφείου.


Σεπτές οστεοθήκες πεσόντων στρατιωτών
μας στην κρύπτη του Νεκροταφείου.

Σπαρτιατική ασπίδα στην είσοδο του Νεκροταφείου.

Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου 2018

Αντίο στον γεροχωριάτη. Ποίημα Nicolas Cocaro

Κοιμάται κάτω από το χώμα της πεδιάδας
το κορμί του γέρου του χωριάτη,
κι έρχεται μαλακά σαν κύμα ανάερο, αλαφρύ, στο μνήμα του
το μουγκρητό των αγελάδων ν’ ακουμπίσει.
…………………………………………………..
Στα πανωκλάδια του κυπαρισσιού
ίδιο σαν πάντα της γαλιάντρας το τραγούδι
(κάπου και που του μουρμουρίζει),
πως του Θεού η αιωνιότητα δε βρίσκεται μακριά στα ύψη,
σαν φτάνει ως την καρδιά βαθιά ο θεϊκός σκοπός.
…………………………………………………………………………..
Και η γη, αυτή η γη που τόσες τον είχε ιδεί φορές
στου κόκορα το πρωινό τραγούδι στο πόδι,
με τις γελάδες του και τα καματερά,
γαλήνη ελπιδοφόρα του χαρίζει,
ως κείτεται μέσα στην κάσα το κορμί
κι ως ελαφροπετά η ψυχή ερωτευμένη.

(Μετάφραση Βασίλη Βιτσαξή)
"κι έρχεται μαλακά σαν κύμα ανάερο
το μουγκρητό των αγελάδων"



"του Θεού η αιωνιότητα
δε βρίσκεται μακριά στα ύψη"

"και η γη, αυτή η γη
γαλήνη ελπιδοφόρα του χαρίζει"


"κι ως ελαφροπετά η ψυχή ερωτευμένη".
Φωτ. Β. Τσιτσιμίδη.