Η μεγαλομάρτυς Βαρβάρα {+ 4 Δεκεμβρίου} είναι η μοναδική αγία γυναίκα που εικονίζεται με το Ποτήριον τής Θείας Κοινωνίας στο χέρι της. Ο σημαντικός λόγος αυτής της εικονιστικής ιδιοτυπίας.

 

    Οι άγιοι της Εκκλησίας μας που υπήρξαν κατά την επίγεια ζωή τους ιερωμένοι, εικονίζονται πολλάκις, μόνον αυτοί, να κρατούν στο χέρι τους ως τιμητική ένδειξη τής ιερατικής τους ιδιότητας το Άγιο Ποτήριο τής Θείας Κοινωνίας.  Αυτός ο βασικός κανόνας τής εικονογραφίας μας όμως περιλαμβάνει και μία εξαίρεση. Πρόκειται  για την απεικόνιση τής αγίας Βαρβάρας, η οποία, αν και είναι γυναίκα, παρουσιάζεται σε αρκετές εικόνες της με ένα Άγιο Ποτήριο ή με ένα Αρτοφόριο στο χέρι της. Ο σημαντικός λόγος που γίνεται αυτή η παρατυπία περιλαμβάνεται στο συναξάρι της κι έχει ως ακολούθως:

Όταν η μεγαλομάρτυς αγία Βαρβάρα οδηγείτο στον τόπο τού μαρτυρίου της κι επρόκειτο να αποκεφαλιστεί απ’ τον φανατικό ειδωλολάτρη πατέρα της, ζήτησε επιμόνως απ’ τον Θεό να ικανοποιήσει ένα φιλάνθρωπο αίτημά της. Τον θερμοπαρακάλεσε να ελεεί και να παρέχει σωτηρία και στις ψυχές των Χριστιανών που πεθαίνουν ξαφνικά και πριν προλάβουν, ένεκα τούτου, να εξομολογηθούν και να κοινωνήσουν επαξίως τα Άχραντα Μυστήρια. Και όντως, ο Πανάγαθος Θεός μας εισάκουσε το αίτημά της και την πληροφόρησε με μια ουράνια φωνή ότι το έκανε δεκτό.

Αυτήν ακριβώς την θερμή παράκληση τής αγίας Βαρβάρας που έγινε αποδεκτή απ' τον Θεό τη γνωρίζουν καλώς αρκετοί αγιογράφοι μας, τη λαμβάνουν υπόψη τους και την αποτυπώνουν επιτυχώς σε ιερές εικόνες της Μεγαλομάρτυρος, παρουσιάζοντάς την να κρατάει στο χέρι της ένα Άγιο Ποτήριο.

Σημειώσεις.

1) Και ο Τίμιος Πρόδρομος παρουσιάζεται σε πολλές εικόνες του να κρατάει στ' αριστερό του χέρι Άγιο Ποτήριο, αν και δεν υπήρξε ιερωμένος. Πρόκειται όμως για αγγελτήριο ανακράτημα τού Αγίου Ποτηρίου με τον Αμνόν του Θεού εντός του.

2) Το Αρτοφόριο είναι ένα μεταλλικό Σκεύος που βρίσκεται τοποθετημένο στο κέντρο της Αγίας Τραπέζης και δεν μετακινείτε. Εντός του φυλάσσεται για τις ανάγκες όλου του έτους, ο Άγιος Άρτος τής Μεγάλης Πέμπτης για να κοινωνούν οι πιστοί σε έκτακτες περιπτώσεις.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.