Τετάρτη 27 Μαρτίου 2019

Ο εξοχικός ναός του Αγίου Νικολάου στο Άργος Ορεστικό.

Ο εξοχικός ναός του Αγίου Νικολάου
στο Άργος Ορεστικό Καστοριάς.

Στην κορυφή ενός μικρού λόφου, που βρίσκεται πλησίον του οικισμού Άργους Ορεστικού και πολύ κοντά στο δυτικό άκρο της άνω γέφυρας του ποταμού Αλιάκμονα, υπάρχει ένας πανέμορφος εξοχικός ναός που είναι αφιερωμένος στον άγιο Νικόλαο. Ο ναός αυτός οικοδομήθηκε περί το έτος 1968 στη θέση ενός παλαιότερου ναΐσκου, που είχε “καταπονηθεί” από τον πανδαμάτορα χρόνο.
Η τοποθεσία του ναού αυτού είναι ωραιότατη και αγναντερή. Απ' εκεί υπάρχει καταπληκτική θέα προς το δυτικό οροπέδιο της Ορεστίδας και τα ψηλά βουνά που το περιβάλλουν, καθώς και προς το μαιανδρική κοίτη του Αλιάκμονα και την κατάφυτη κοιλάδα του. Εκ του λόγου τούτου, οι φιλόκαλοι κι ευσεβείς κάτοικοι του Άργους Ορεστικού επισκέπτονται συχνά τον εξεταζόμενο ναό, προσεύχονται εντός του και παρατηρούν και απολαμβάνουν τη φυσική ομορφιά της περιοχής του.
Η νότια όψη του ναού  Αγίου Νικολάου.
 Στον περιβάλλοντα χώρο του αναφερόμενου εξοχικού ναού, και πιο συγκεκριμένα στη μεσημβρινή πλευρά του, υπήρχαν έως τη δεκαετία του 1970 αρκετά ερείπια κτισμάτων. Τα κτίσματα αυτά, σύμφωνα με τα λεγόμενα παλαιών κατοίκων του Άργους, ήταν κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή εποχή τα κελιά μιας μικρής μονής που είχε ως καθολικό της τον εκεί προϋπάρχοντα ναό του Αγίου Νικολάου. Σήμερα, απ΄ τα εν λόγω ερείπια έχουν μείνει ελάχιστα στο νότιο άκρο του χώρου τους.
Κλείνοντας τη σύντομη εξέταση και παρουσίαση του θεματικού ναού σημειώνουμε επιλογικά και τα εξής. Περί το τέλος της δεκαετίας του 1960, ο μακαριστός πλέον Αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Λέτσος απ' την Νεστάνη Αρκαδίας, που διηύθυνε τότε επιτυχώς το Εκκλησιαστικό Οικοτροφείο “Ο Μέγας Βασίλειος” του Άργους Ορεστικού, τελούσε συχνά τον Εσπερινό εκεί, σ΄αυτόν τον εξωαστικό ναό, μαζί με τους μαθητές – τρόφιμους του υπόψη Οικοτροφείου. Ας είναι αιωνία η μνήμη του.

Απολυτίκιον αγίου Νικολάου. Ήχος δ’.
Κανόνα πίστεως, και εικόνα πραότητος, εγκρατείας διδάσκαλον, ανέδειξε σε τη ποίμνη σου, η των πραγμάτων αλήθεια δια τούτο εκτήσω τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια. Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Ερμηνεία του Απολυτίκιου.
Άγιε Νικόλαε, ήσουν στ’ αλήθεια πρότυπο ανθρώπου πίστεως, υπόδειγμα πραότητος, διδάσκαλος εγκράτειας. (Ως τέτοιον) σε ανέδειξαν στο ποίμνιό σου οι ορθές πράξεις και η σωστή συμπεριφορά σου. Κατ' αυτόν τον τρόπο απέκτησες με την ταπείνωσή σου τα υψηλά, με τη θεληματική σου φτώχεια τα πλούσια. Σε παρακαλούμε, λοιπόν, κι εμείς, Πατέρα μας Άγιε Ιεράρχη Νικόλαε, να δέεσαι στον Χριστόν να σωθούν οι ψυχές μας.
(Γιώργος Τ. Αλεξίου)

Ο Γιώργος Τ. Αλεξίου, τέως δάσκαλος σχολείων
Άργους Ορεστικού, στο ναό του Αγίου Νικολάου.
26 Μαρτίου 2019.









Η κρήνη στο προαύλιο του ναού.

Το φρέαρ (πηγάδι) του εξεταζόμενου ναού.
Στο βάθος διακρίνονται οικίες του Άργους Ορεστικού.

Η Παιδική Χαρά
στον περιβάλλοντα χώρο του Άι-Νικόλα.




Ερείπια κελιών μονής (;)
έξω απ' το ναό  του αγίου Νικολάου.





Δευτέρα 11 Μαρτίου 2019

Ο “Ομφαλός της γης” στον πανίερο ναό της Αναστάσεως του Κυρίου, Ιεροσολύμων.


Ο Τίμιος Σταυρός στημένος και
υψωμένος στον "Ομφαλό της Γης".
Λεπτομέρεια εικόνας Αγίας Τριάδος.
 “Ο Θεός ...ειργάσατο σωτηρίαν εν μέσω της γης” (Ψαλμ 74, 12).


Η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει (Ιεζ. 38, 12) και η Αγία Εκκλησία μας παραδέχεται και αναγνωρίζει, ότι ο πανίερος ναός της Αναστάσεως του Κυρίου που βρίσκεται στα Ιεροσόλυμα αποτελεί τον νοητό “Ομφαλόν της γης”, ότι είναι δηλαδή (ο ναός της Αναστάσεως) το πνευματικό κέντρο ολόκληρου του Χριστιανικού κόσμου και γενικότερον όλης της Οικουμένης. Αυτός ο νοητός “Ομφαλός της γης” απτοποιείται και σηματοδοτείται από (με) μία μαρμάρινη σφαίρα, που είναι τοποθετημένη σε ιδιαίτερη βάση, εντός του υπόψη ναού της Αναστάσεως κι εμπρός στον Πανάγιο Τάφο του Χριστού.
Ο εν λόγω συμβολικός “Ομφαλός της γης” του ναού της Αναστάσεως Ιεροσολύμων, που ονομάζεται επίσης και “Ζάθεον Μεσόμφαλον”, και “Ομφάλιον”, είναι ως προς τη σημασία του μοναδικός στον κόσμο. Υπάρχουν όμως και αντίστοιχά του και σχετικώς ανάλογά του Μεσόμφαλα στους περισσότερους χριστιανικούς ναούς. Τα Ομφάλια αυτά αποτελούνται συνήθως από μαρμάρινες πλάκες, κυκλικές ή τετράγωνες, που σχηματίζουν διάφορες συμβολικές παραστάσεις και βρίσκονται συνήθως στον Σολέα ή κάτω απ' τον τρούλο των ναών, στο κέντρο του δαπέδου τους. Κατά την κοινή αντίληψη και παραδοχή των Χριστιανών, το καθένα απ' τα εν λόγω Ομφάλια εξασφαλίζει την αόρατη και ζωογόνο επικοινωνία των Ουρανίων Δυνάμεων με το ίδιο (το Ομφάλιο) και με το ναό που το εμπεριέχει. Βάσει αυτής της άποψης και παραδοχής, το ομφάλιο ενός ναού αποτελεί το πνευματικό κέντρο του συγκεκριμένου ναού, αλλά και ολόκληρης της εκκλησιαστικής περιφέρειας που, τυχόν, αυτός (ο ναός) “ηγεμονεύει”, αντιπροσωπεύει και ονοματοδοτεί. Έτσι λοιπόν, το Ομφάλιο ενός Μητροπολιτικού ναού αποτελεί και Ομφάλιο τής αντίστοιχης εκκλησιαστικής περιφέρειας, το δε Ομφάλιο μιας ενοριακής εκκλησίας είναι και Ομφάλιο ολόκληρης τής ενορίας αυτής.
Ο ναός της Αναστάσεως και του Παναγίου Τάφου
στα Ιεροσόλυμα, όπου ο "Ομφαλός της Γης".
 Το σημαντικότερο και γνωστότερο απ' τα αναφερόμενα Ομφάλια βρισκόταν - και βρίσκεται ακόμη - στον περίφημο ναό της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, στη Ν.Δ. πλευρά του δαπέδου του, και αποτελούσε το πνευματικό κέντρο ολόκληρης της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η χρήση του ήταν λειτουργική, αλλά και τελετουργική. Επάνω του γινόταν η στέψη του Αυτοκράτορα κι εκεί στεκόταν αυτός (ο Αυτοκράτορας) στη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας και στις επίσημες βασιλικές τελετές.
Ένα δεύτερο σημαντικό μαρμάρινο Ομφάλιο, χρονολογούμενο στον 13ο αιώνα, υπήρχε στο ναό της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας. Το Ομφάλιο αυτό, επί του οποίου εικονίζεται σε ανάγλυφο ένας αετός να αρπάζει λαγό, μεταφέρθηκε το 1924 από Έλληνες Ποντίους πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη και βρίσκεται τώρα στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της πόλης.
Το τέμπλο του Ναού της Αναστάσεως Ιεροσολύμων,
όπου βρίσκεται ο συμβολικός  "Ομφαλός της Γης".
Το τρίτο απ΄ τα γνωστότερα Ομφάλια των ναών της Ορθοδοξίας βρίσκεται στο δάπεδο της Μητρόπολης του Μυστρά, τον Άγιο Δημήτριο, κι ακριβώς κάτω από τον κεντρικό τρούλο του ναού. Το ομφάλιο αυτό είναι μαρμάρινο, έχει μία ανάγλυφη παράσταση δικέφαλου αετού και χρονολογείται στον 15ο αιώνα. Επάνω του, σύμφωνα με την παράδοση, γονάτισε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, όταν εστέφθη Αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης, το έτος 1449.
Το παρόν κείμενο, που αναφέρεται εν συντομία στον “Ομφαλό της γης” του ναού Αναστάσεως του Κυρίου, Ιεροσολύμων, καθώς και στα “Ομφάλια” άλλων ναών της Χριστιανοσύνης, θα κλείσει με την παράθεση ενός Τροπαρίου, που επαναλαμβάνει, διερμηνεύει κι επεξηγεί τον παρατιθέμενο στην αρχή αυτού (του κειμένου) 12ο στίχο του 74ου προφητικού Ψαλμού. Το Τροπάριο αυτό περιλαμβάνεται στο λειτουργικό βιβλίο “Πεντακοστάριον” κι έχει ως ακολούθως:

Δοξαστικό Έκτης Ώρας Μ. Παρασκευής, ήχος β’.
«Σωτηρίαν ειργάσω εν μέσω της γης, Χριστέ ο Θεός,
επί σταυρού τους αχράντους σου χείρας εξέτεινας,
επισυνάγων πάντα τα έθνη κράζοντα,
Κύριε, δόξα σοι».

(= Χριστέ και Θεέ, πραγμάτωσες στο μέσον της γης το έργο της σωτηρίας,
άπλωσες επάνω στο Σταυρό τα άχραντα χέρια Σου,
συγκεντρώνοντας στο ίδιο μέρος όλα τα έθνη που Σου κράζουν:
Κύριε, δόξα σ΄ Εσένα).

Γιώργος Τ. Αλεξίου.


Ο συμβολικός "Ομφαλός της Γής"  στο βάθρο του.
Βρίσκεται στο ναό Αναστάσεως του Κυρίου,
στα Ιεροσόλυμα


Παλαιά φωτογραφία του ναού της Αναστάσεως
 του Κυρίου, Ιεροσολύμων. Το κίτρινο βέλος δείχνει
τον "Ομφαλό της Γης" επί της βάσεώς του.




Εικόνα της Αγίας Τριάδος.
Στο μέσον της σύνθεσης, ο Σταυρός
 στημένος στον "Ομφαλόν" της γης.

Ιερή τελετή στο ναό Αναστάσεως του Κυρίου,
 Ιεροσολύμων. Αριστερά εντός των κύκλων
 διακρίνεται ο "Ομφαλός της Γης".




Το υπέροχο μαρμάρινο και ανεικονικό "Ομφάλιο"
στο ναό Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως.
Αποτελούσε το συμβολικό πνευματικό κέντρο
ολόκληρης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.





































Το καταπληκτικό "Ομφάλιον" του
ιερού ναού Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας.
13ος αιών.

Ο ναός της Αναστάσεως του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα.

Το "Ομφάλιο" στο βυζαντινό μητροπολιτικό ναό
 Αγίου Δημητρίου Μυστρά. Επάνω του εστέφθη
 Αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος,
 κατά το έτος 1449. 


Ο Χριστός κρατάει στο χέρι του
τη σφαίρα της γης..
Εικόνα στο χωριό Αμπελόκηποι
Καστοριάς (19ος αιών.).


Ο Χριστός Παντοκράτωρ στηρίζει με το χέρι του
τη σφαίρα της Γης. Τοιχογραφία του 1815,
στο χωριό  Χάλαρα  Καστοριάς.

Σάββατο 2 Μαρτίου 2019

Το μνημόσυνο ηρώων στρατιωτών μας στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο Καστοριάς. Ψυχοσάββατο 2 Μαρτίου 2019.


Γράφει ο Γιώργος Τ. Αλεξίου
Έφ. Υπολοχαγός (ΠΒ)

Ένας λεβέντης στρατιώτης μας
και ο κ. Κώστας Μαυρομάτης απόγονος
Μακεδονομάχου
 στο Ηρώο του Νεκροταφείου.
Το πρωί της 2ας Μαρτίου 2019, ημέρα του Ψυχοσάββατου, το 15ο Σύνταγμα ΠΖ τέλεσε στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο της Καστοριάς, που αποτελεί ένα απ΄τα σημαντικότερα και σεπτότερα Μνημεία του νεότερου Ελληνισμού, το καθιερωμένο εθνικοθρησκευτικό μνημόσυνο των έξι χιλιάδων (6.000) ηρώων ανδρών των Ενόπλων μας Δυνάμεων, που έπεσαν για την Πατρίδα στα βουνά της περιοχής μας κατά τον επάρατο Ανταρτοπόλεμο (έτη 1946 - 1949). Την εν λόγω σεπτή εκδήλωση, που έλαβε χώρα μπροστά στο εκεί ευρισκόμενο επιβλητικό Ηρώο, και δίπλα στους τάφους των πεσόντων γενναίων στρατιωτών μας, παρακολούθησαν με θρησκευτική κατάνυξη, εθνικό παλμό κι έκδηλη συγκίνηση, οι στρατιωτικοί, πολιτικοί και λοιποί αξιωματούχοι του νομού Καστοριάς, καθώς και πολλοί στρατιώτες και αρκετοί έντιμοι κάτοικοι της περιοχής. Όλοι αυτοί οι άξιοι συμπολίτες μας προσήλθαν στο αναφερόμενο Στρατιωτικό Νεκροταφείο, για ν’ αποτίσουν ελάχιστο φόρο τιμής στα γενναία παλικάρια μας, που έπεσαν στην ακριτική Ορεστίδα για την ελευθερία και τη δημοκρατία, πολεμώντας τους ερυθρούς αντάρτες και τους λοιπούς θιασώτες της καθολικώς απαξιωμένης πλέον «Δικτατορίας του Προλεταριάτου».
Η μνημειακή πύλη
του Στρατιωτικού Νεκροταφείου Καστοριάς.
Το Πρόγραμμα της υπόψη Εκδήλωσης υλοποιήθηκε ως εξής: Περί ώρα 11.00΄ προσήλθαν στο υπόψη Στρατιωτικό Νεκροταφείο, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ και οι προαναφερόμενοι φιλελεύθεροι Πολιτικοί, άξιοι Στρατιωτικοί και γενναιόψυχοι Καστοριανοί. Κατόπιν άρχισε, εν μέσω μεγάλης συγκίνησης κι εθνικής ανάτασης, το θρησκευτικό μνημόσυνο των πεσόντων ανδρών του Στρατού μας. Το Μνημόσυνο τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ, συνεπικουρούμενος από τρεις ιερείς της Ιεράς Μητρόπολής του. Μετά τη θρησκευτική τελετή, ο Στρατιωτικός Διοικητής της περιοχής κατέθεσε δάφνινο στεφάνι στο Ηρώο του Νεκροταφείου και κατόπιν ακούστηκε ένα πένθιμο εμβατήριο κι έγινε το Προσκλητήριο των έξι χιλιάδων Στρατιωτών, Αεροπόρων και Χωροφυλάκων, που έπεσαν πολεμώντας τους άφρονες αντάρτες, οι οποίοι (αντάρτες) επεδίωκαν την εγκαθίδρυση καταστροφικού κομουνιστικού καθεστώτος στην Πατρίδα μας, παρόμοιου με αυτό της γειτονικής μας Αλβανίας περιόδου Εμβέρ Χότζα. Η όλη εθνικοθρησκευτική Τελετή περατώθηκε με την ανάκρουση του Εθνικού μας Ύμνου.
Επιγραφή στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο.
Ακολούθως, όλοι οι συμμετέχοντες στο Μνημόσυνο επισκέφθηκαν τον υπόγειο Κοιμητηριακό ναό του Νεκροταφείου και την παραπλήσιά του κρύπτη με τα τίμια οστά των Γενναίων μας και άναψαν ένα μελισσοκέρι ευγνωμοσύνης στη μνήμη τους. Ταυτόχρονα, υποσχέθηκαν ενδόμυχα, ότι δεν θα ξεχάσουν ποτέ και θα τιμούν εσαεί τους ήρωες πεσόντες Στρατιώτες περιόδου 1946 - 1949, στους οποίους η Πατρίδα μας, και ιδιαίτερα η Μακεδονία, οφείλει τη σωτηρία της απ’ τα νύχια του Κομουνισμού, και στους οποίους χρωστούμε όλοι οι ΄Έλληνες, Δεξιοί, Κεντρώοι και Αριστεροί, τη μεταπολεμική πρόοδο κι ευημερία μας.
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Στο Προσκλητήριο των Πεσόντων Στρατιωτών μας, που συνοδεύτηκε από ριπές πολυβόλων όπλων, αναφέρθηκε ο παρακάτω αριθμός αυτών:
  1. Πεσόντες Αξιωματικοί και οπλίτες των Εθνικών μας Δυνάμεων στις μάχες Βιτσίου και Γράμμου κατά την τετραετία 1946 – 1949, που βρίσκονται θαμμένοι στο στρατιωτικό Νεκροταφείο Καστοριάς.
Αξιωματικοί Στρατού ξηράς:..........112
Υπαξιωματικοί:.................................94
Στρατιώτες:..................................5.718
Συνολο:........................................5.924

  1. Πεσόντες άνδρες των Εθνικών μας Δυνάμεων καθ’ όλη την περίοδο του Συμμοριτοπολέμου:
Αξιωματικοί Στρατού:............................1.198
Οπλίτες Στρατού:.................................14. 871
Αξιωματικοί Αεροπορίας:............................38
Οπλίτες Αεροπορίας:..................................... 6
Αξιωματικοί Χωροφυλακής:......................125
Οπλίτες Χωροφυλακής:...........................1.500
Σύνολο πεσόντων:..................................17.738
Ας είναι αιωνία η μνήμη όλων των πεσόντων γενναίων Στρατιωτών μας κατά τον καταστροφικό ανταρτοπόλεμο κι ελαφρύ το χώμα που τους σκεπάζει.



Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστοριάς
κ.κ. Σεραφείμ προσέρχεται στο Νεκροταφείο

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστοριάς
  κ.κ. Σεραφείμ τελεί το ιερό μνημόσυνο των πεσόντων
 ηρώων στρατιωτών μας.

Οστεοθήκες πεσόντων στρατιωτών μας
στην κρύπτη του Νεκροταφείου.

Το επιβλητικό Ηρώο του νεκροταφείου.


Ο Υποστράτηγος ε.α. κ. Ηλίας Τζωρτζόπουλος.


Ο ιατρός κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας,
τ. Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας
και νυν πολιτευτής της.

Ο δάσκαλος κ. Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Ο στρατιώτης Χρηστος Κ. Σκανδάλης
εκ Βογατσικού.

Συνέντευξη.