Η ρωσική ορθόδοξη εικόνιση “Παναγία η Επτάσπαθη", η απαλλάσσουσα τους Χριστιανούς από τους πόνους και τα βάσανα. {Εικόνα της Υπαπαντής και της Μεγάλης Εβδομάδας}.

 

    Κατά τον 17ο αιώνα { ; }, στη μικρή επαρχιακή πόλη Βόλογκντα τής ομόδοξής μας Ρωσίας, που είναι κτισμένη στις όχθες του ποταμού Τόσιν, ένας ευσεβής χριστιανός ονόματι Καντίνωφ, που ήταν σοβαρά ασθενής και θερμοπαρακαλούσε τον Θεό να τον θεραπεύσει, έλαβε οραματικώς την εντολή να αναζητήσει κι εντοπίσει μία εικόνα τής Παναγίας που ήταν παρατημένη και ξεχασμένη σε αίθουσα του κωδωνοστασίου τού εκεί ευρισκόμενου ενοριακού ναού. Πράγματι ο εν λόγω Ρώσος Ορθόδοξος Χριστιανός έψαξε στο αναφερόμενο κωδονοστάσιο, βρήκε την ασυνήθιστη εικόνα της Παναγίας Επτάσπαθης, κι αμέσως ιάθηκε. Η εικόνα αυτή, που είναι η αρχική και πρωτότυπη όλων των ομοθεματικών και ομώνυμών της ιερών εικόνων τής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αποδίδει εικαστικώς την προφητεία που ανακοίνωσε ο άγιος Συμεών ο Θεοδόχος κατά την ημέρα της Υπαπαντής, και που καταγράφει ο ευαγγελιστής Λουκάς: “…καί σού δέ αυτής τήν ψυχήν διελεύσεται ρομφαία…» (Λουκ. β'. 35).

 

    Η εξεταζόμενη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Επτάσπαθης παρουσιάζει την Θεοτόκο σε προτομή και χωρίς τον Χριστό στην αγκαλιά της, με ευγενική όψη, με λυπημένο βλέμμα και συμπονετική έκφραση, κι έχουσα εμπρός στους ώμους και στο στέρνο της επτά εφαπτόμενά τους σπαθιά (ρομφαίες). Τα σπαθιά αυτά είναι βεβαίως συμβολικά, προφανώς δε σηματοδοτούν, απτοποιούν κι εκφράζουν εικαστικώς τα κάτωθι αναφερόμενα:

α) Τους κατατρεγμούς, τις στενοχώριες, τους πόνους και τα βάσανα που υπόφερε η Παναγία μας κατά την σύντομη επίγεια ζωή της, όπως την ορφάνια της σε νηπιακή ηλικία, τη γέννηση του μονάκριβου Υιού της στο σπήλαιο τής Βηθλεέμ, τα μαρτύριά Του κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα και τον Σταυρικό Του θάνατο.

β) Τις στενοχώριες, τους πόνους και τα βάσανα που συναντούν στη ζωή τους όλοι οι ευσεβείς Ορθόδοξοι Χριστιανοί και που τα εναποθέτουν ενώπιον αυτής (της Παναγίας) ζητώντας τη βοήθειά της για να τα αντιμετωπίσουν επιτυχώς, όπως και κατά κανόνα γίνεται.

    Η παρουσιαζόμενη εικόνιση τής Παναγίας Επτάσπαθης έχει και μία ομοιοθεματική της, που είναι βυζαντινή, εξίσου πνευματική, και που ονομάζεται “Η Παναγία του Πάθους”. Στην εικόνιση αυτή παρουσιάζονται, η Παναγία νηπιοκρατούσα και δύο Άγγελοι Κυρίου να δεικνύουν στον αγκαλοκρατούμενο μικρό Χριστό τα σύμβολα του μελλοντικού Πάθους Του (: Σταυρός, λόγχη, καρφιά, σπόγγος με όξος κ.ά.).

Μία αξιόλογη εικόνιση που λογίζεται θεματικώς “αδελφή“ της Παναγίας Επτάσπαθης και που είναι γνωστή με την ανάλογη ονομασία, “Η Παναγία με τα επτά σπαθιά”, έχει επίσης και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Στην εικόνιση αυτού του Δυτικού εικονιστικού τύπου απεικονίζεται και η καρδιά τής Θεοτόκου να πληγώνεται από επτά σπαθιά.

Χαιρετιστήριος οίκος εις την Παναγίαν Επτάσπαθη, την απαλύνουσα τους πόνους και τα βάσανα των Ορθόδοξων Χριστιανών.

(Μετάφραση από τα ρωσικά)

Χαίρε, πολυοδυνόμενη Μήτερ του Θεού τρέψον τας θλίψεις ημών εις χαράν και απάλυνον τας καρδίας των σκληρών ανθρώπων.

Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2024. + Μνήμη των εγκαινίων τού πανίερου ναού Αναστάσεως του Κυρίου Ιεροσολύμων, συνεορτασμός όλων των ομώνυμών του ναών, και πνευματικός “εγκαινισμός” { ! } των Ορθόδοξων Χριστιανών.

 

    Η Αγία μας Εκκλησία διδάσκει και ορίζει να εορτάζουμε οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί και να τιμούμε την 13η Σεπτεμβρίου ως την ημέρα εορτής των εγκαινίων τού πανίερου ναού Αναστάσεως του Κυρίου Ιεροσολύμων. Διδάσκει επίσης, υποδεικνύει και προτρέπει όλους εμάς τους Χριστιανούς να  εγκαινίζουμε - εγκαινιάζουμε κατά την ημέρα αυτή και τον εαυτό μας, εγκαταλείποντας την παλαιάν αμαρτωλή ζωή μας και διάγοντας πλέον βίον καινόν, χριστιανικόν και αναμάρτητον.

Όλα τα προαναφερόμενα παρουσιάζονται συνοπτικά και ωραία (και) στο σπουδαίο τροπάριο τής Εκκλησίας μας που παρατίθεται ακολούθως.

Ήχος πλ. Β'

Εγκαινίζεσθε αδελφοί· και τον παλαιόν άνθρωπον αποθέμενοι, εν καινότητι ζωής πολιτεύεσθε, πάσι χαλινόν επιθέντες, εξ ων ο θάνατος· πάντα τά μέλη παιδαγωγήσωμεν, πάσαν πονηράν του ξύλου βρώσιν μισήσαντες, και δια τούτο μόνον μεμνημένοι των παλαιών, ίνα φύγωμεν· Ούτως εγκαινίζεται άνθρωπος, ούτω τιμάται η των Ἐγκαινίων ἡμέρα.

Γ.Τ.Α.

Ο Ακάθιστος Ύμνος εις τον Τίμιον Σταυρόν {+ 14 Σεπτεμβρίου}.

 

    Ο περίφημος Ακάθιστος Ύμνος προς την Παναγία, που ψάλλεται στους ναούς μας κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, είναι καλώς γνωστός και πολύ αγαπητός σε ( απ') όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. Ο έτερος Ακάθιστος Ύμνος όμως, που απευθύνεται στον Τίμιο Σταυρό και ψάλλεται κατά την εορτή τής Υψώσεώς του {+ 14 Σεπτεμβρίου}, και που είναι εξίσου σπουδαίος με τον προαναφερόμενο Ακάθιστον τής Παναγίας, είναι δυστυχώς λιγότερο γνωστός. Αυτός ο δεύτερος Ακάθιστος Ύμνος εις τον Τίμιον Σταυρόν παρουσιάζεται και τα υψηλόπνοα τροπάριά του παρατίθενται στο εκκλησιαστικό βιβλίο Μηναίο του Σεπτεμβρίου. Η αρχή τής παρουσίασής του και παράθεσης των τροπαρίων του έχει ως ακολούθως:

Οι κοσμοχαρμόσυνοι ΚΔ´ Οίκοι εις την νοητήν κλίμακα Του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού.

    Η Ακολουθία αύτη τελείται κατ᾿ έθος επί τη εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, εντάσσεται δε είτε εις την ακολουθίαν του Μεγάλου Εσπερινού της Εορτής, είτε, συνηθέστερα, εις τον της κυρίας ημέρας αυτής, μετά το Νύν απολύεις.

Κοντάκιον. Ήχος πλ. Δ´. Τη υπερμάχω.

    Ώ τρισμακάριστε Σταυρέ και πανσεβάσμιε, Σε προσκυνούμεν οι πιστοί και μεγαλύνομεν, Αγαλλόμενοι τη θεία σου ανυψώσει. Αλλ᾿ ως τρόπαιον και όπλον απροσμάχητον, Περιφρούρει τε και σκέπε τη ση χάριτι. Τους σοι κράζοντας· Χαίρε, Ξύλον μακάριον.

Οι Οίκοι.

    Άγγελοι ουρανόθεν, αοράτως κυκλούσι, Σταυρόν τον ζωηφόρον εν φόβῳ (εκ γ´)· και φωτοπάροχον χάριν λαμπρώς παρεχόμενον, νυν τοις πιστοίς βλέποντες, εξίστανται, και ίστανται βοώντες προς αυτόν τοιαύτα·

Χαίρε Σταυρέ, οικουμένης φύλαξ

χαίρε, η δόξα της Εκκλησίας.

Χαίρε, ο πηγάζων αφθόνως ιάματα

χαίρε, ο φωτίζων του κόσμου τα πέρατα.

Χαίρε, ξύλον ζωομύριστον, και θαυμάτων θησαυρέ

χαίρε, συνθετοτρισόλβιε, και χαρίτων παροχεύ...

Γ. Τ. Α.