Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2015

Η εικόνα «Παναγία - Ρόδον το Αμάραντον» στο Άργος Ορεστικό (19ος; αιών.)

Κείμενο Γιώργου Τ. Αλεξίου.

Η " Παναγία - Ρόδον
το Αμάραντον"
στο Άργος Ορεστικό.

Μία υπέροχη φορητή εικόνα της «Παναγίας – Ρόδον το Αμάραντον», απ’ τις ωραιότερες που υπάρχουν στον ελλαδικό χώρο, φυλάσσεται σε οικία κατοίκου του Άργους Ορεστικού, του κ. Αλέξανδρου Κουτλεμάνη. Πρόκειται για μία εξαίρετη εικαστική δημιουργία του 19ου (;) αιώνα, πλάτους 30 εκ. και ύψους 40 εκ, περίπου, που αποτελεί σεβαστό κειμήλιο προσφύγων της Μικράς Ασίας.
Η εν λόγω εικόνα παρουσιάζει πολλές κι ενδιαφέρουσες ιδιαιτερότητες, σε σχέση με τον βασικό εικονογραφικό της τύπο. Αυτές οι ιδιαιτερότητες σημειώνονται στην αναλυτική περιγραφή που παρατίθεται ακολούθως:
Η εξεταζόμενη εικόνα έχει ζωγραφισμένα στο άνω μέρος της δύο βήλα («πανία ως παραπετάσματα», είδος κουρτινών), τραβηγμένα στις αντίστοιχες γωνίες, που επιτρέπουν να φανούν μέσα και κάτω απ’ το άνοιγμά τους τα τέσσερα άγια Πρόσωπα της όλης σύνθεσης. Συγκεκριμένα, στο κέντρο της σκηνής εικονίζεται η Παναγία όρθια, απ’ τους μηρούς κι επάνω, στραμμένη λίγο αριστερά, με ελαφρώς σκυμμένη τη σεπτή κεφαλή της, με όψη ευγενική και βλέμμα ενθαρρυντικό. Στη δεξιά της παλάμη κρατάει τον μίσχο ενός κίτρινου τριαντάφυλλου, ενώ με το ευώνυμο χέρι της ανακρατάει στην αριστερή αγκαλιά της τον μικρό Χριστό, καθώς κι ένα στάχυ σίτου. Εσωτερικά η Αειπάρθενη φοράει χειριδωτό, πρασινόχρωμο, πολύπτυχο καμίσιο κι εξωτερικά φέρει ερυθρό μαφόριο, που σκεπάζει τη φωτοστεφανωμένη κεφαλή της και που συγκρατείται με μαργαριτόμορφη καρφίτσα – κόσμημα στο ύψος του στέρνου της. Το μαφόριο είναι διακοσμημένο με σχηματοποιημένους ρόδακες, με κεντημένη τραχηλιά κι επιμανίκια και με χρυσά σιρίτια στα τελειώματά του.
Το πανέμορφο Άργος Ορεστικό Καστοριάς.

Ο μικρός Χριστός απεικονίζεται ως τριετές παιδίον, να στέκεται όρθιος και να πατάει στον κάλυκα ενός μεγάλου τριαντάφυλλου (ρόδου), που βρίσκεται πάνω σ’ ένα οκταγωνικό βάθρο. Στη σοφή κεφαλή Του με τ’ ανδρικά χαρακτηριστικά ο Κύριος έχει ηγεμονικό στέμμα, ενώ στο παιδικό σώμα Του φοράει διακονικό στιχάριο, με ροδόμορφες και ταινιόσχημες διακοσμήσεις. Στο δεξί Του χέρι κρατάει τη Σφαίρα του Κόσμου, ενώ στ’ αριστερό βαστάει φυλλοφόρο σκήπτρο με κόκκινο άνθος στην κορυφή του.
Στο βάθος (φόντο) της παράστασης, και ειδικότερα, στην ανώτερη απ’ τις τέσσερις ζώνες του, τη χρυσόχρωμη, εικονίζονται οι δύο Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ, να στέκονται στηθαίοι επάνω σε κατακόκκινα συννεφάκια, να κρατούν με το ένα χέρι τους, απλωμένη επάνω απ’ την κεφαλή της Παναγίας, μία λευκή χαρτοταινία, όπου είναι γραμμένο το εικαστικώς αποδιδόμενο τροπάριο «Ρόδον το Αμάραντον…», και να βαστούν στο άλλο τους χέρι ανοιγμένα ειλητάρια με αναγραφές ομοειδών τροπαρίων του Ακάθιστου Ύμνου.
Κάτω ακριβώς απ’ τον Ταξιάρχη Μιχαήλ απεικονίζεται ο ακτινοβόλος Ήλιος, ενώ πιο κάτω απ’ τον Άρχοντα Γαβριήλ παριστάνεται η Σελήνη, προσωπόμορφη κι ερυθρόχρωμη.
Στη δεξιά μεριά της Θεοτόκου προβάλλεται ένα όμορφο ανθοδοχείο με δέσμη (μπουκέτο) έξι ρόδων εντός του, ενώ στ’ αριστερά της απεικονίζονται, ένα μυροδοχείο (στατικό λιβανιστήρι;) κι ένα διακοσμημένο κηροπήγιο με μια αναμμένη λευκή λαμπάδα επάνω του.
Στη βάση της εικόνας και κάτω ακριβώς απ’ τα προβαλλόμενα άγια Πρόσωπα της Παναγίας και του Σωτήρα Υιού της, είναι ζωγραφισμένη μία ταινιόσχημη ζώνη, διακοσμημένη μ’ έναν ελισσόμενο φυτικό κλαδίσκο, που έχει επάνω του πέντε μισόκλειστα τριαντάφυλλα, πορφυρόχρωμα και ροδόχρωμα, εναλλάξ.
    Περαίνοντας την περιγραφή της εφέστιας εικόνας «Παναγία – Ρόδον το Αμάραντον» που φυλάσσεται στο Άργος Ορεστικό, τονίζουμε και πάλι, ότι πρόκειται για ένα εκκλησιαστικό αντικείμενο μεγάλης θεολογικής, συμβολικής και καλλιτεχνικής αξίας, που πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να τύχει ευρείας προβολής και πολλαπλής αντιγραφής.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Το παρόν κείμενο αποτελεί απόσπασμα εκτενέστερης ομοθεματικής μελέτης του Γιώργου Αλεξίου.

Σύγχρονο αντίγραφο της εικόνας
  «Παναγία – Ρόδον το Αμάραντον»

του Μεγάλου Μετέωρου.


Η «Παναγία – Ρόδον το Αμάραντον».
 Εικόνα των Μετεώρων, έτ. 1790.




Η εικόνα του Ακάθιστου Ύμνου
στο Πισοδέρι Φλώρινας.

Σάββατο 14 Φεβρουαρίου 2015

Μνημόσυνο ηρώων στρατιωτών στην Καστοριά. Ψυχοσάββατο 14 Φεβρουαρίου 2015.

 
Το Ηρώο του Στρατιωτικού Νεκροταφείου Καστοριάς.
Το Ψυχοσάββατο 14 Φεβρουαρίου 2015, ώρα 11.00 π.μ., πραγματοποιήθηκε στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο Καστοριάς το καθιερωμένο ετήσιο εθνικοθρησκευτικό Μνημόσυνο όλων των γενναίων στρατιωτών μας, που έπεσαν υπέρ πατρίδος στον Γράμμο και το Βίτσι, κατά τη χρονική περίοδο 1946 – 49. Το εν λόγω Μνημόσυνο οργάνωσε η Στρατιωτική Αρχή του Νομού Καστοριάς και το τέλεσε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ, συνεπικουρούμενος από τον Αρχιμανδρίτη π. Αθανάσιο Γιαννουσά, τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Αναστάσιο Σεμερτζίδη και ετέρους δύο κληρικούς της ίδιας Μητρόπολης. Στο Μνημόσυνο παρευρέθηκαν και το παρακολούθησαν με έκδηλη συγκίνηση, η βουλευτής Ν. Δ. Καστοριάς κ. Μαρία Αντωνίου, ο Αντιπεριφερειάρχης Καστοριάς κ. Σωτήριος Αδαμόπουλος, ο Δήμαρχος Καστοριάς κ. Ανέστης Αγγελής, ο τ. Βουλευτής Ν.Δ. κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας, ανώτεροι αξιωματικοί του Στρατού, της Ελληνικής Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής που υπηρετούν στην περιοχή Καστοριάς, πολλοί απόστρατοι αξιωματικοί, οι πρόεδροι εφεδροπολεμικών οργανώσεων της πόλης, αρκετοί γενναιόφρονες κι ευγνώμονες δημότες της, και βεβαίως, πολλοί στρατιώτες μας.
Η μνημειακή Πύλη του Στρατιωτικού Νεκροταφείου.
Αμέσως μετά την τελετή του περιγραφόμενου εθνικοθρησκευτικού Μνημοσύνου, ο Αξιωματικός Διοικητής των Στρατιωτικών Δυνάμεων της περιοχής κατέθεσε στέφανο στο Ηρώο του Νεκροταφείου και ακολούθως έγινε το Προσκλητήριο των 112 αξιωματικών, 94 υπαξιωματικών και 5.718 οπλιτών του Στρατού μας, που έχυσαν το τίμιο αίμα τους στο Γράμμο και το Βίτσι για την ελευθερία και τη δημοκρατία, κατά τον επάρατο ανταρτοπόλεμο 1946 – 49, και που έκτοτε είναι, πολλοί εξ αυτών, θαμμένοι στο αναφερόμενο Στρατιωτικό Νεκροταφείο. Κατόπιν εψάλη ο Εθνικός μας Ύμνος, από παρούσα Διμοιρία Στρατού.

Ακολούθως, όλοι οι παρευρισκόμενοι και συμμετέχοντες στο εν λόγω μνημόσυνο, αξιωματούχοι, στρατιώτες και απλοί πολίτες, επισκέφτηκαν τον υπόγειο κοιμητηριακό ναό Αγίου Γεωργίου, του Νεκροταφείου, καθώς και την παρακείμενή του κρύπτη, όπου αναπαύονται τα τίμια οστά πολλών νεκρών ηρώων μας, προσκύνησαν δεόντως, τέλεσαν Τρισάγιο και άναψαν κερί στη μνήμη τους. Τέλος, έλαβαν όλοι τα παραδοσιακά κόλλυβα και αποχώρησαν απ’ το Νεκροταφείο έμπλεοι ψυχικής ανάτασης κι εθνικού παλμού.
Μερική άποψη του Νεκροταφείου.

Ο Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ και λοιποί
Αξιωματούχοι προσέρχονται στο χώρο της τελετής.

Ο Μητροπολίτης Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ
τελεί το Μνημόσυνο των ηρώων μας.

Σεπτοί τάφοι πεσόντων στρατιωτών μας.




Οστεοθήκες πεσόντων στρατιωτών
στην Κρύπτη του Νεκροταφείου

Αξιωματούχοι παρακολουθούν το Μνημόσυνο
των υπέρ πατρίδος πεσόντων  στρατιωτών



Ο δάσκαλος κ. Χρίστος Σούλιος περίλυπος
εμπρός στον σεπτό τάφο του ήρωα αδελφού του.

Ο τ. Βουλευτής κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας
παρών στο Νεκροταφείο.

Καστοριανές κυρίες
παρακολουθούν το Μνημόσυνο.



Τα κόλλυβα των πεσόντων στρατιωτών μας.

Επιγραφή στο Ηρώο του Νεκροταφείου.