Φως της Καστοριάς: Η μυστική ομορφιά και η κρυφή γοητεία ενός ανώνυμου αγριολούλουδου της καστοριανής υπαίθρου.

Κείμενο και φωτογραφίες του Γιώργου Τ. Αλεξίου

Το πανέμορφο κατάλευκο άνθος
του θεματικού αγριολούλουδου.

“Πού μοι τα ρόδα, πού μοι τα ία, πού μοι τα καλά σέλινα;

Ταδί τα ρόδα, ταδί τα ία, ταδί τα καλά σέλινα”.

Οι φυσιολάτρες και ιδιαίτερα οι φιλανθείς Καστοριανοί που εκδράμουν συχνά στις όμορφες εξοχές τής περιοχής τους συναντούν εκεί, παρατηρούν και θαυμάζουν αναρίθμητα αγριολούλουδα διαφόρων ειδών και ποικιλιών. Τα περισσότερα απ’ αυτά τ’ αγριολούλουδα έχουν, κατά περίπτωση, ελκυστική εμφάνιση, εντυπωσιακούς χρωματισμούς και θεσπέσιο άρωμα, διαθέτουν δηλαδή ιδιότητες – προσόντα που διεγείρουν την προσοχή και το ενδιαφέρον των θεατών τους και τα καθιστούν γνωστά κι επώνυμα.

Οι ίδιοι φυσιολάτρες συναντούν επίσης στις εκδρομές τους και πολλά αγριολούλουδα, συνήθως ανώνυμα, που έχουν άνθη μονόχρωμα και άοσμα και γι’ αυτό δεν τραβούν την προσοχή τους και μένουν απαρατήρητα. Τα εν λόγω λουλούδια όμως, τα κοινά και «ασήμαντα» έχουν άλλες κρυφές και μυστικές ομορφιές, που αφορούν την καταπληκτική “αρχιτεκτονική” τού άνθους τους και τον θαυμαστό τρόπο της γονιμοποίησής τους. Ένα απ’ αυτά τ’ αγριολούλουδα είναι και το θεματικό, που εξετάζεται και παρουσιάζεται ακολούθως:

Αγριολούλουδο και Αφροδίτη.
Σύνθεση του Γ.Τ.Α.

Το θεματικό αγριολούλουδο φυτρώνει κι ευδοκιμεί σε όλες τις εξοχικές περιοχές τού Νομού Καστοριάς και είναι ανώνυμο. Αποτελείται από έναν κεντρικό βλαστό, που είναι λεπτός, ισχυρός και χνουδωτός και φθάνει σε ύψος το 1 – 1,5 μ. Απ’ αυτόν τον κεντρικό βλαστό διακλαδίζονται κατά αραιά διαστήματα άλλοι 5 – 6 βλαστοί που είναι παρόμοιοί του.

Τα φύλλα τού αναφερόμενου φυτού είναι ως προς τον αριθμό ολίγα, ενώ ως προς τη μορφή και το σχήμα τους είναι πτεροειδώς έλλοβα, δηλαδή μακρόστενα και χωρισμένα κατά μήκος σε πολλούς λοβούς.

Όλοι οι βλαστοί τού υπόψη φυτού έχουν στην κορυφή τους από ένα καταπληκτικό άνθος, που ανθίζει από τα μέσα Ιουλίου έως τα μέσα Αυγούστου και που μοιάζει με ανεστραμμένο διπλοσύνθετο σκιάδιο (: ομπρέλα). Συγκεκριμένα, στο επάνω άκρο τού κάθε βλαστού υπάρχει μία υποτυπώδης ανθοδόχη, απ’ την οποίαν ξεπετάγονται ακτινωτά και στρέφονται προς τα άνω περισσότεροι από 50 λεπτοί ποδίσκοι μήκους περίπου 3-5 εκατοστών. Στην κορυφή τού καθενός απ’ αυτούς τους ποδίσκους βρίσκεται μία έτερη ανθοδόχη απ’ την οποίαν εξέρχονται άλλοι μικρότεροι ποδίσκοι που υπερβαίνουν τον αριθμό των 30. Αυτοί οι μικροί ποδίσκοι έχουν στην κορυφή τους από ένα κάτασπρο ανθίδιο με πέντε ολόλευκα πέταλα. Όλα μαζί αυτά τα μικροσκοπικά ανθίδια, που είναι περισσότερα από 150 (!), συγκροτούν και αποτελούν το περιγραφόμενο μεγάλο άνθος του αναφερόμενου βλαστού.

Φωτογραφία του άνθους από πλάγια θέση.

Στο κέντρο κάθε άνθους υπάρχει ένας και μοναδικός στήμονας που αποτελείται από ένα λεπτό “νήμα” και από έναν κατάμαυρο πεντάλοβο ανθήρα, ο οποίος ανέρχεται και προβάλλει στην πολυσύνθετη επιφάνεια των μικροσκοπικών κατάλευκων ανθιδίων του, τα οποία και γονιμοποιεί με τη γύρη του.

Στις αρχές Αυγούστου γονιμοποιούνται τα πολυάριθμα ανθίδια τού μεγάλου άνθους και σχηματίζονται οι σπόροι του, που ομοιάζουν με μικροσκοπικά αγκαθωτά βαρελάκια. Όταν γίνει αυτό, όλοι οι ποδίσκοι τού άνθους, μικροί και μεγάλοι, συγκλίνουν προς το κέντρο του, μαζεύονται όπως ο σκαντζόχοιρος, και σχηματίζουν μία ιδιόμορφη σφαίρα, για να προφυλαχτούν προφανώς οι σπόροι του μέχρι να ωριμάσουν. Κατόπιν η εν λόγω φυτική σφαίρα ξεφτίζει και οι ώριμοι σπόροι της διασκορπίζονται από τον άνεμο σε ολόκληρη τη γύρω περιοχή.

Το παρόν σύντομο κείμενο θα κλείσει με την παράθεση ενός ποιήματος που έχει τον τίτλο «Άνθη» κι εγράφη από τον Κωστή Παλαμά.

Άνθη

Άνθια του τώρα και του χτες, λουλούδια όλων των χρόνων,

άνθια της ζέστας, του βοριά, λουλούδια των αιώνων,

λουλούδια της καλοκαιριάς, λουλούδια του Γενάρη

πούχετε σαν τα ονόματα και πολλαπλή τη χάρη,

που φέρνετε την άνοιξη στα σπίτια και στα χιόνια

κ’ είστε για όποιον σας χαρεί κ’ η ευλογιά κ’ η πρόνοια…