 |
| Νόμισμα του αυτοκράτορα Θεόφιλου |
Στίχοι:
Την εξάριθμον συντεθειμένην φέρει,
Συν επταρίθμῳ η τετμημένη φάλαγξ.
Τεσσαράκοντα κάρηνα δυοίν άμα έκτῃ ετμήθη.
.
.
Η πόλη Αμόριον βρισκόταν στη Μεγάλη Φρυγία και υπήρξε κατά την αρχαία και τη βυζαντινή εποχή στρατιωτικό και συγκοινωνιακό κέντρο της Μικράς Ασίας. Διέθετε ισχυρό φρούριο, που το είχε κτίσει ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ζήνωνας. Από την πόλη αυτή καταγόταν ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μιχαήλ Β΄ ο Τραυλός (820 - 829), που ίδρυσε τη φρυγική δυναστεία.
Κατά τους αραβικούς πολέμους, το Αμόριο κυριεύτηκε πολλές φορές από εχθρικά στρατεύματα και απελευθερώθηκε αντιστοίχως από τους Βυζαντινούς. Τη μεγαλύτερη καταστροφή και λεηλασία του την έπαθε από τον Άραβα χαλίφη Μουτασίμ, όταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Θεόφιλος (829 - 842), γιος του Μιχαήλ Β΄. Ο χαλίφης αυτός πολιόρκησε με πολυάριθμο στρατό το Αμόριο κατά την 1η Αυγούστου 838 και στις 15 του ίδιου μήνα το κατέλαβε με προδοσία και το κατέστρεψε ολοσχερώς.
 |
| Οι 42 μάρτυρες του Αμορίου |
Κατά την αναφερόμενη κατάληψη και καταστροφή του Αμορίου, οι Άραβες αιχμαλώτισαν ή σκότωσαν αρκετές χιλιάδες βυζαντινούς πολίτες και στρατιώτες. Μεταξύ των αιχμαλώτων ήταν και 42 διαπρεπείς πολιτικοί και στρατιωτικοί, μέλη ευγενών οικογενειών της Κωνσταντινούπολης. Αυτούς τους μετέφεραν αλυσοδεμένους στη Βαγδάτη και τους έριξαν σε μία σκοτεινή και υγρή φυλακή. Εκεί παρέμειναν 4 έτη περίπου, ταλαιπωρούμενοι συνεχώς και βασανιζόμενοι από τους δεσμοφύλακές τους.
Κάποια μέρα του έτους 842 οι Άραβες έβγαλαν τους αιχμαλώτους από τη φριχτή φυλακή και τους παρουσίασαν στο χαλίφη Μουτασίμ. Αυτός, με ύφος φιλικό, τους υποσχέθηκε μεγάλα αξιώματα, εφόσον όμως άλλαζαν την πίστη τους. Φυσικά, οι 42 γενναίοι χριστιανοί αρνήθηκαν ν’ αλλαξοπιστήσουν και γι’ αυτό βασανίστηκαν απάνθρωπα και στο τέλος αποκεφαλίστηκαν.
Οι επιφανέστεροι απ’ αυτούς τους 42 μάρτυρες του Έθνους και της Πίστης μας αναφέρονται ακολούθως μαζί με τ’ αξιώματά τους: Ο άγιος Θεόφιλος ήταν στρατηγός και πατρίκιος, ο άγιος Αέτιος στρατηγός, ο άγιος Βασσόης δρομεύς, ο άγιος Θεόδωρος πρωτοσπαθάριος, ο άγιος Κάλλιστος τουρμάρχης και ο άγιος Κωνσταντίνος δρουγγάριος.
 |
| Ο Αυτοκράτορας Θεόφιλος στο θρόνο του |
Η εκκλησία μας κατέταξε τους αναφερόμενους τεσσαράκοντα δύο μάρτυρες του Αμορίου στο Αγιολόγιό της και όρισε να εορτάζεται η μνήμη τους στις 6 Μαρτίου εκάστου έτους. Επίσης, ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ο Μακεδών (976 – 1025) ανήγειρε επ’ ονόματί τους έναν ναό στο παλάτι των Πηγών.
Η παρουσιαζόμενη άλωση του Αμορίου προξένησε ισχυρή εντύπωση, τόσο στους βυζαντινούς, όσο και στους Άραβες εκείνης της εποχής. Γι’ αυτήν (την άλωση) έχουν γραφτεί και σώζονται αρκετές χρονογραφίες, ευάριθμα ακριτικά τραγούδια, πολλά συναξάρια και αρκετοί εκκλησιαστικοί ύμνοι. Όλα αυτά τα κείμενα περιγράφουν τις δραματικές στιγμές που έζησαν τότε οι κάτοικοι και οι υπερασπιστές της πόλης.
Ένα απ’ τα υπόψη ακριτικά τραγούδια είναι «Το Άσμα του Αρμούρη», που αναφέρεται στην ανακατάληψη του Αμορίου από τον αυτοκράτορα Θεόφιλο, ο οποίος καταγόταν απ’ αυτήν την πόλη. Οι 14 πρώτοι στίχοι, απ’ τους 200 του εν λόγω Άσματος, παρατίθενται ακολούθως.
Το Άσμα του Αρμούρη
 |
| Χάρτης τις Μικράς Ασίας με τις κινήσεις των εμπολέμων. Στο κέντρο του διακρίνεται το Αμόριο. |
Σήμερον ἄλλος οὐρανός, σήμερον ἄλλη ἡμέρα,
σήμερον τὰ ἀρχοντόπουλα θέλουν καβαλλικεύσει·
μόνον τοῦ κὺρ Ἀρμούρη ὁ υἱὸς οὐδὲν καβαλλικεύει.
Καὶ τότε πάλε τὸ παιδὶν εἰς τὴν μάνναν του ὑπαγαίνει:
«Μάννα, νὰ πιχαρῇς τ᾿ ἀδέλφια μου,
νὰ ἰδῇς καὶ τὸν πατέρα μου, μάννα, ἂς καββαλικεύσω».
Καὶ τότε πάλιν ἡ μάννα τοῦ Ἀρμούρην συντυχαίνει:
 |
| Ο χώρος και τα ερείπια του Αμορίου. σημερινή άποψη |
«Ἐσὺ μικρὸς καὶ ἀνέλικον, καβάλλα δὲν σὲ πρέπει.
Ἀμμὴ ἂν θέλῃς, υἱὲ καλέ, διὰ νὰ καβαλλικεύσῃς,
ἀπάνω κρέμεται τὸ κοντάριν τοῦ πατρός σου,
τὸ ἅρπαξεν ὁ κύρης σου ἐκ τὴν Βαβυλωνίαν,
ἀπάνω κάτω ὁλόχρυσον διὰ λίθου μαργαριτάρι·
καὶ ἂν τὸ λυγίσῃς μιὰν φοράν, καὶ ἂν τὸ λυγίσῃς δύο,
καὶ ἂν τὸ λυγίσῃς τρεῖς φορές, τότε νὰ καβαλλικεύσῃς».
.
 |
Η πολιορκία του Αμορίου, 838 μ. Χ. Μικρογραφία Βυζαντινού χειρογράφου.    |
Απολυτίκιο των 42 μαρτύρων. Ήχος γ΄.
Την θεοσύλλεκτον του Λόγου φάλαγγα,
τους Τεσσαράκοντα και δύο Μάρτυρας,
τους εν μια πάντας σπουδή αθλήσαντας τιμήσωμεν.
Ούτοι γαρ της πίστεως, ηνωμένοι τη χάριτι,
δήμον ακαθαίρετον ιερώς συνεκρότησαν,
και ώφθησαν Χριστού κληρονόμοι,
ξίφει τμηθέντες τους αυχένας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου