Ο Κλεισουριώτης φιλόσοφος Δημήτριος Ν. Δάρβαρις και το σύγγραμμά του «Εγχειρίδιον Χριστιανικόν».

Εξαπτέρυγο Σεραφείμ.
Λιθανάγλυφο σε ναό της Κλεισούρας, έτ. 1859.

Ο Δημήτριος Δάρβαρις γεννήθηκε στην Κλεισούρα της Καστοριάς το έτος 1757 κι εκεί έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Κατόπιν συνέχισε τις σπουδές του στη Ρούμα του Σιρμίου, στο Νεόφυτο (Νόβισαντ), στο Σεμλίνο (Ζέμουν), στο Βουκουρέστι, στη Βιέννη και στην Άλλη της Σαξωνίας.
  Όταν ο Δ. Δάρβαρις αποφοίτησε απ’ το Πανεπιστήμιο της Άλλης, ξαναγύρισε στο Σεμλίνο, αυτή την φορά όμως ως διδάσκαλος, και δίδαξε εκεί αρκετά χρόνια με άριστα αποτελέσματα. Αργότερα εγκαταστάθηκε στην Βιέννη της Αυστρίας, όπου παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του, που συνέβη το 1823, ασχολούμενος αποκλειστικά με φιλοσοφικές μελέτες, με τη συγγραφή σπουδαίων βιβλίων και με τις μεταφράσεις αρχαιοελληνικών και ξενόγλωσσων κειμένων. 

Το εξώφυλλο του παρουσιαζόμενου βιβλίου.



Ο Κλεισουριώτης φιλόσοφος έγραψε: 1) Γραμματική Γερμανική, Βιέννη 1785. 2) Χειραγωγία εις την καλοκαγαθίαν, Βιέννη 1790. 3) Αληθής οδός εις την ευδαιμονίαν, Βιέννη 1796. 4) Γραμματική απλοελληνική, Βιέννη 1806. 5) Εγχειρίδιον Χριστιανικόν, και πολλά άλλα, κυρίως για κοινή χρήση.

Από τα προαναφερόμενα συγγράμματα του Δ. Δάρβαρι, παρουσιάζεται εδώ το «Εγχειρίδιον Χριστιανικόν, ήτοι σύντομος εξήγησις τον ιερού ναού, των ιερών σκευών και αμφίων της θείας και ιεράς λειτουργίας και των αγίων μυστηρίων της Εκκλησίας». Το «εγχειρίδιο» αυτό έχει εξήντα δυο (62) σελίδες και διαιρείται σε τρία μέρη. Το πρώτο απ’ τα εν λόγω μέρη περιλαμβάνει πενήντα επτά (57) ερωταποκρίσεις «περί του θείου Ναού, των ιερών σκευών και Αμφίων αυτού και των συνήθων ακολουθιών». Το δεύτερο μέρος περιέχει εβδομήντα τέσσερες (74) ερωτήσεις και ισάριθμές τους απαντήσεις «περί της Θείας Λειτουργίας». Τέλος το τρίτο μέρος εμπεριέχει τριάντα εννιά (39) απορίες και αντίστοιχες τους εξηγήσεις «περί των Μυστηρίων».

Ακολούθως παρουσιάζονται τρεις ερωταποκρίσεις -μία από κάθε μέρος του βιβλίου- οι οποίες είναι ενδεικτικές του σημαντικού περιεχομένου του κι αντιπροσωπευτικές του εύστροφου και δεκτικού τρόπου παρουσίασής του (ευπρόσληπτη μορφή διαλόγου!).

Μέρος Α΄.

Ερώτηση 1η: Τί είναι η εκκλησία;

Απόκριση: Η εκκλησία είναι σύναξις όλων των ορθοδόξων χριστιανών, όσοι έχουσι μίαν κεφαλήν τον Χριστόν. Λέγεται δε εκκλησία και ο ναός του θεού, ή ο ευκτήριος οίκος.

Μέρος Β΄.

Ερώτηση 1η: Τί είναι η Θεία Λειτουργία;

Απόκριση: Η Θεία Λειτουργία είναι ιεροπραξία της αναιμάκτου θυσίας, παραδοθείσα παρά του ιδίου Χριστού εις τους Αποστόλους, από δε τους Αποστόλους εις τους διαδόχους αυτών, και από τούτους αλληλοδιάδοχως εις τους ακολούθους αιώνας, ίνα επιτελείται έως της δευτέρας του Χριστού παρουσίας.

Μέρος Γ΄.

Ερώτηση 3η: Τί είναι βάπτισμα;

Απόκρισις: Ο βαπτισμός είναι το πρώτον και αναγκαιότατον μυστήριον διά του οποίου οικειούται ο άνθρωπος με τον Θεόν, και γίνεται καινή κτίσις εν Χριστώ, και μέτοχος της αιωνίου ζωής.


Ο ναός του Αγίου Δημητρίου Κλεισούρας, έτ. 1859.



Το Μνημείο του ολοκαυτώματος
της Κλεισούρας



Το λαμπρό Δημοτικό Σχολείο Κλεισούρας.

Η προτομή του Κλεισουριώτη ήρωα Παπαντούλα.



Αρχοντική οικία Κλεισούρας, έτ. 1842.

Γραφικό σπίτι στην Κλεισούρα.