Ο Μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης και το Νεστόριο Καστοριάς

Ο Γερμανός Καραβαγγέλης ευλογεί τον Παύλο Μελά.
Ψηφιδωτό στη Μητρόπολη Καστοριάς,

Το Νεστόριο της Καστοριάς, σύμφωνα με τα έως τώρα αρχαιολογικά του ευρήματα, υπήρξε κατά τους Ελληνιστικούς, Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους σπουδαίο αστικό κέντρο της ΒΔ Μακεδονίας με καλλιμάρμαρα ηρώα - μνημεία, επιβλητικούς χριστιανικούς ναούς και μεγαλοπρεπείς ψηφιδοστολισμένες οικίες. Οι Μακεδνοί (=υψηλόσωμοι) κάτοικοί του υπήρξαν καθ’ όλο το παραπάνω μακραιώνιο χρονικό διάστημα πρόμαχοι του Ελληνισμού και υπέρμαχοι του Χριστιανισμού στην περιοχή των Γραμμοχωρίων. Το ίδιο πολύτιμη και σημαντική για τον Βόρειο Ελληνισμό και το Οικουμενικό Πατριαρχείο υπήρξε η δράση των Νεστοριτών και κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908). Σ’ αυτά τα κρίσιμα χρόνια όλοι οι κάτοικοι του Νεστορίου αγωνίστηκαν με ηρωισμό και αυταπάρνηση για την Ελλάδα και το Σεπτό Πατριαρχείο, και για τον λόγο αυτόν υπέστησαν τα πάνδεινα απ’ τους Βούλγαρους Κομιτατζήδες.

Η παραπάνω αξιολογότατη προσφορά των Νεστοριτών προς την Πατρίδα μας και την Εκκλησία επισημαίνεται και πιστοποιείται και απ' τον Πρωτεργάτη του Μακεδονικού Αγώνα, μακαριστό Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη. Ο εν λόγω αγωνιστής Ιεράρχης κατέθεσε τη σχετική έγκυρη μαρτυρία του σε μία απαντητική επιστολή που έστειλε το έτος 1930 προς τον τότε Πρόκριτο του Νεστορίου και Μακεδονομάχο Χρίστο Χατζή. Το κείμενο αυτής της ενδιαφέρουσας επιστολής του Γερμανού Καραβαγγέλη δημοσιεύτηκε σε μία τοπική εφημερίδα της εποχής, την "Καστοριά" (αρ. φύλ. 557/28-1-1934) κι έχει ως εξής:

Ο ναός των Ταξιαρχών Άνω Νεστορίου.

Εν Βούδα - Πέστη τη 31η Ιουλίου 1930.

Αγαπητέ μοι κ.Χρίστο Χατζή,

Αργά έλαβα την από 20 Ιουνίου επιστολή σας διά τούτο μόλις σήμερον σας απαντώ. Η επιστολή σας μου υπενθύμισεν αρχαίας ημέρας θυσιών και αγώνων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εκάμαμεν το καθήκον μας με το παραπάνω. Με κινδύνους, με πολέμους φοβερούς υπηρετήσαμεν την πατρίδα με όλην την δύναμιν της ψυχής μας εις εποχήν κρίσιμην, αντιπαρατάξαντες τα στήθη μας εις την μανίαν του Βουλγαρικού Κομιτάτου. Ενθυμούμαι το ταξίδι της 5ης Αυγούστου, που με παραμόνευαν μεταξύ Ζελίνης και Νεστορίου και δια να αποφύγω τον κίνδυνο, αλλά συγχρόνως και να εκπληρώσω το καθήκον μου, ήλθα από πάνω από τα βουνά της Γκαλίστης.

Ενθυμούμαι πολλά, πολλά. Βεβαίως δεν ημπορώ να αρνηθώ, ότι μεταξύ των εμπίστων ανθρώπων μου ήτο και ο Χρίστος Χατζής, εις τον οποίον έτρεφα απόλυτον εμπιστοσύνην και όστις έπαθε πολλά εκ μέρους των εχθρών μας, προκινδυνεύσας μάλιστα κατά το 1903 καθ’ οδόν εκ μέρους του Τσακαλάρωφ και Συντροφιάς. Ελπίζω δε ότι και τώρα θα εξακολουθείτε εργαζόμενος επί του ιδίου προγράμματος, δια να μη χάσωμεν μίαν ημέραν με τας διαιρέσεις μας ό,τι μας εκληροδότησεν το ιερόν αίμα του Πρωτομάρτυρος Παύλου Μελά και των άλλων αειμνήστων εθνομαρτύρωνμας...

Ανδριάντας του Γερμανού Καραβαγγέλη
στην Καστοριά

Μου γράφεις ότι εγήρασες. Εγώ δεν εγήρασα, είμαι ακόμη νέος και αν τυχόν το καλέσει ποτέ η ανάγκη θα ανέβω πάλιν τον ίππον και θα τρέξω εις τα βουνά. Ευχαριστίας εις όσους με ενεθυμήθησαν και ευχάς εις όλο το χωριό.

Εν Χριστώ ευχέτης πρόθυμος

Γερμανός Έξαρχος Κ. Ευρώπης

(Εφημ. "Καστοριά", αρ. φύλ. 557/28-1-1934)

Ο πανέμορφος συνοικισμός του Άνω Νεστορίου.

Ο Νεστορίτης Μακεδονομάχος Χρίστος Χατζής.

Το Στρατιωτικό Νεκροταφείο Νεστορίου
με τους χιλιάδες  πεσόντες στρατιώτες μας στον Γράμμο

Το Κάτω Νεστόριο.

Μνημόσυνο του Γερμανού Καραβαγγέλη
στη Μητρόπολη  Καστοριάς.