Το ιερό άλσος δρυός στον Άι-Θανάση του χωριού “Βελανιδιά” Βοΐου.

Ο ναός του Αγίου Αθανασίου και το ιερό άλσος του.

Κείμενο Γιώργου Τ. Αλεξίου.

Οι αρχαίοι Έλληνες της Άνω Μακεδονίας κατοικούσαν, σύμφωνα με τους ιστορικούς συγγραφείς, σε μικρές διάσπαρτες κώμες και σε ολιγάνθρωπα πολίσματα. Αυτή η οικιστική τακτική τους συνεχίστηκε, ειδικά στην επαρχία Βοΐου, και από τους απογόνους τους, καθ’ όλους τους μετέπειτα αιώνες. Έτσι σήμερα, υπάρχουν στο οροπέδιο του Βοΐου πάμπολλοι μικροί οικισμοί, διασκορπισμένοι κι ευρισκόμενοι σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους.

Στους προαναφερόμενους μικρούς οικισμούς του Βοΐου περιλαμβάνεται και το γραφικό χωριό με το όνομα Βελανιδιά. Το χωριό αυτό είναι κτισμένο κοντά σε ένα αρχαίο πόλισμα, του οποίου τα ενδιαφέροντα ερείπια βρίσκονται και είναι ορατά στην κορυφή ενός ομαλού γήλοφου, μέσα σε ένα όμορφο άλσος δρυός και πέριξ του εκεί υπάρχοντος μεταβυζαντινού ναού του Αγίου Αθανασίου. Ο εν λόγω εξοχικός ναός, σύμφωνα με την άποψη ενός τοπικού βυζαντινολόγου, είναι κτισμένος πιθανότατα στη θέση ενός αρχαιοελληνικού ναού, ίσως του Διός, που περιβαλλόταν και αυτός από το εκεί προϋπάρχον ιερό άλσος δρυός.

Μία άποψη του άλσους δέντρων δρυός.

Όλα τα προαναφερόμενα τα γνωρίζει ο Καστοριανός δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου και ως συνεπής αρχαιολάτρης επιθύμησε να τα (ξανα)ιδεί. Γι’ αυτό μετέβη το απόγευμα της Τετάρτης 30 Αυγούστου 2017 στο θεματικό άλσος δρυός, παρατήρησε και περιεργάστηκε τον εντός του ευρισκόμενο μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Αθανασίου, τριγύρισε συγκινημένος κι επί αρκετή ώρα ανάμεσα στις γέρικες βελανιδιές που τον περιβάλλουν, κι εξέτασε τα ευρισκόμενα στον ίδιο χώρο δύο σύγχρονά μας διακοσμητικά “μνημεία” (!), ένα Ντολμέν (: μεγαλιθικό μνημείο) κι ένα Μενχίρ (: επιμήκης όρθιος λίθος). Επίσης, είδε με της φαντασίας του τα μάτια τους αρχαίους Βοϊώτες να ενδιατρίβουν εκεί, θαύμασε τη συνολική ομορφιά του δασυλλίου, έλαβε αρκετές φωτογραφίες και κατόπιν επέστρεψε κατά το ηλιοβασίλεμα ενθουσιασμένος κι ευχαριστημένος στην Καστοριά.

Μερικές απ’ τις εν λόγω φωτογραφίες παρουσιάζονται εδώ.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Ποίημα Αριστομένη Προβελέγγιου

Εσπερινός

Κατάκορφα το βράδυ βράδυ στα βουνά,

όταν ο ήλιος βασιλεύει δοξασμένος

με φωτοβόλα σύννεφα στεφανωμένος,

και πλέει ο κόσμος σε πελάγη φωτεινά,

………………………………………

το βράδυ - βράδυ στ’ ουρανού την αγκαλιά,

σαν σε καθρέφτη ξάστερο ζωγραφισμένα,

στέκουν τα δέντρα του βουνού σκοτεινιασμένα,

ακίνητα στα ύψη των, στη σιγαλιά.

…………………………………………………

Μοιάζουν με μαύρους, ρασοφόρους καλογήρους,

που πέμπουνε την βραδινή των προσευχή

απ’ την αγία, την ολόφωτη ψυχή,

ορθοί στους αναρίθμητους των χρόνων γύρους.

Ο ναός του Αγίου Αθανασίου καθαρός και περιποιημένος.

Αιωνόβιες βελανιδιές και ο ναός.

Το ανατολικό τμήμα του ναού με την κόγχη.

Άποψη της ομαλής κορυφής του γήλοφου,
όπου βρίσκεται ο ναός και το όμορφο δασάκι του.

Τα "μεγαλιθικά μνημεία" στο χώρο του άλσους.

Κεραμικά όστρακα και λίθοι της αρχαίας εποχής
στο χώρο του άλσους.

Γράφημα σε θραύσμα αρχαίου πιθαριού.

Εικόνα του αγίου Αθανασίου (17ος-18ος αι.)
σε ναό της ευρύτερης περιοχής.

Το εικονοστάσι του Αγίου Αθανασίου πλησίον του ναού.
Στο βάθος διακρίνεται το όρος Άσκιο (υψ. 1111 μ.).

Η μικρή πλατεία του χωριού Βελανιδιά.

Αρχαία λίθινη πλάκα με γραμμικά σχέδια
 αναρτημένη στην πλατεία της Βελανιδιάς.

Τηλεάποψη του παρουσιαζόμενου άλσους.