Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στον Γέρμα Καστοριάς, 14 Σεπτεμβρίου.

Ξυλόγλυπτος Σταυρός αγιασμού (18ος αι.)
σε  ναό του  Γέρμα Καστοριάς.

Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου είναι, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Αγίας Εκκλησίας μας, πολύ σημαντική και γι’ αυτό τιμάται ιδιαιτέρως απ’ όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. Η ημέρα αυτή είναι σαν τη Μεγάλη Παρασκευή, κι ένεκα τούτου οι πιστοί τηρούν αυστηρή νηστεία, μεταβαίνουν στους ιερούς ναούς τους και παρακολουθούν την επίκαιρη πανηγυρική Θεία Λειτουργία, συμμετέχουν στον εκεί τελούμενο Αγιασμό και λαμβάνουν ένα κλωνάρι βασιλικό από το χέρι του ιερέα τους.

Ειδικότερα, στον Γέρμα Καστοριάς, ορισμένες ευσεβείς γυναίκες τού χωριού προσκομίζουν πρωί-πρωί στον ενοριακό τους ναό τού Αγίου Γεωργίου πανέρια με ρεβυθένιο ψωμί κι εκλεκτά σταφύλια. Τα εν λόγω συμβολικά δώρα τα «διαβάζει (: ευλογεί)» ο ιερέας και κατόπιν τα μοιράζει στο εκκλησίασμα. Η ευχή που αναγιγνώσκει ο λειτουργός ιερέας κατά την ευλογία των σταφυλιών είναι η ακόλουθη:

Ευχή εις μετάληψιν σταφυλής.

(πρωτότυπο κείμενο)

Ευλόγησον, Κύριε, τον καρπόν τούτον της αμπέλου τον νέον, όν διά της του αέρος ευκρασίας, και των σταγόνων της βροχής, και της των καιρών γαλήνης εις ταύτην την ωριμοτάτην στάσιν ελθείν ευδόκησας, ίνα ή εν ημίν τοις εξ αυτού του γεννήματος της αμπέλου μεταλαμβάνουσιν, εις ευφροσύνην, και τοις προσενέγκασι δώρον, εις εξιλασμόν αμαρτιών, διά του ιερού και αγίου Σώματος και Αίματος του Χριστού σου μεθ’ ού ευλογητός ει, συν τω παναγίῳ, και αγαθώ, και ζωοποιώ σου Πνεύματι, νυν, και αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Άποψη του Γέρμα κατά τον μήνα Σεπτέμβριο.

Νεοελληνική απόδοση της Ευχής.

Ευλόγησε, Κύριε, αυτόν το νέο καρπό του αμπελιού, για τον οποίο ευδόκησες να έρθει σ’ αυτή την ωριμότατη μορφή, με την ευνοϊκή πνοή του αέρα, με τις σταγόνες της βροχής και με τη γαλήνη των καιρικών φαινομένων, προκειμένου να είναι για εμάς που μεταλαμβάνουμε απ’ αυτό το γέννημα του αμπελιού αφορμή ευφροσύνης και για αυτούς που το προσέφεραν ως δώρο να είναι για την εξιλέωση των αμαρτιών τους, μέσω του ιερού και αγίου Σώματος και του τιμίου Αίματος του Χριστού Σου, μαζί με τον Οποίο δοξάζεσαι και με το πανάγιο, αγαθό και ζωοποιό Σου Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους απέραντους αιώνες. Αμήν.

Παλαιότερα, πολλοί Γερμανιώτες μετέβαιναν κατ’ αυτήν την εορτάσιμη την ημέρα στα αμπέλια τους, γέμιζαν τα καλάθια τους με τα πρώτα μελωμένα σταφύλια και τραγουδούσαν όμορφα παραδοσιακά τραγούδια, όπως το ακόλουθο.

Νίτσα μ’, Νίτσα, Κουκουνίτσα,

κάνεις τα σταφύλια, Νίτσα, μαύρα,

το κρασί, Νίτσα μ’, πικρό φαρμάκι,

να το πιουν, Νίτσα, τα παλικάρια,

πό’χουν, Νίτσα μ’, άσχημές γυναίκες,

άσχημές, Νίτσα και τσιμπλομάτες(!).

(Γιώργος Τ. Αλεξίου)

Ξύλινος σταφυλοφόρος σταυρός
σε εξοχή του Γέρμα.

Μεταφορά τεράστιου σταφυλιού!
Ξυλόγλυπτη παράσταση έτ. 1775
στον ενοριακό ναό του Γέρμα.

Πάπια ραμφίζει σταφυλή!
Ξυλόγλυπτη παράσταση  έτ. 1775
στον ενοριακό ναό του γέρμα.

Ξυλόγλυπτος Σταυρός αγιασμού (18ος αιών;)
στον ιερό ναό Αγίου Γεωργίου Γέρμα.