Ο Αρχιμανδρίτης μακεδονομάχος Ιωάννης Σπανός από το Άργος Ορεστικό (1870 – 1953;)

Κείμενο Λαζάρου Αθ. Παπαϊωάννου.

Ο μακαριστός Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Σπανός.

Εισαγωγικά.

Οι κάτοικοι του Άργους Ορεστικού έχουν έντονα αναπτυγμένο το θρησκευτικό τους συναίσθημα. Οι αντιλήψεις τους για το θείο έχουν εσωτερική δύναμη και προέλευση κι εναρμονίζονται απόλυτα με τα δόγματα της ορθόδοξης χριστιανικής εκκλησίας. Η ύπαρξη τού θεού τίθεται έξω από κάθε αμφιβολία κι όλες οι ανθρώπινες ενέργειες είναι μέσα στον κύκλο της παντοδυναμίας του υπέρτατου όντος… Τιμούν κι αγαπούν τους ναούς και τα άλλα ιερά. Εκκλησιάζονται τακτικά και εκτελούν με δέος και ευλάβεια όλα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Θεωρούν ιεροσυλία και αμάρτημα βαρύ την καταπάτηση ή την υπεξαίρεση εκκλησιαστικής περιουσίας. Γι’ αυτό και επιθυμία τους είναι, όσοι διαχειρίζονται τα εκκλησιαστικά του τόπου τους να έχουν όχι μόνο την "έξωθεν" αλλά και την "έσωθεν" καλή μαρτυρία και με φόβο θεού να παίρνουν θέση στο παγκάρι του ναού. Για το λόγο αυτό επιλέγουν τους εκκλησιαστικούς επιτρόπους από τους πιο έγκριτους και έντιμους συμπολίτες και τιμούν και υπολήπτονται το έργο τους.

Στο πρόσωπο του ιερέα βλέπουν τον αντιπρόσωπο του θεού στο επίγειο έργο του. Είναι. πρόσωπο ιερό και σεβαστό. Ο λόγος του έχει πέραση σε όλους όσοι έχουν την ανάγκη του και στην παρουσία του. Μπροστά του όλοι υποκλίνονται. Καλείται να διαβάσει ευχή στον άρρωστο, να κάμει παράκληση, να τελέσει αγιασμό, να ευλογήσει την πρωτομηνιά…

Ο μακαριστός Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Σπανός (1870 – 1953;).

Το ιστορικό και πανέμορφο Άργος Ορεστικό Καστοριάς.

Ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Σπανός γεννήθηκε στη Χρούπιστα (νυν Άργος Ορεστικό) το έτος 1870. Η οικογένειά του ήταν βλαχόφωνη και είχε έντονη και πολυχρόνια συμμετοχή στους εθνικούς αγώνες.

Στα 1821 Χρουπιστινοί νέοι ξεσηκώθηκαν κατά των Τούρκων με αρχηγό τον ονομαστό Σπανό, ο οποίος είχε αδελφούς, τον Στέργιο Σπανό και τον παππού τού Αρχιμανδρίτη Ιωάννη Σπανού. Όταν αυτός ο Σπανός σκοτώθηκε από τους Τούρκους έγινε αρχηγός τού ανταρτικού σώματος ο αδελφός του Στέργιος Σπανός και όταν σκοτώθηκε κι αυτός ανέλαβε την αρχηγία η αδελφή τους Μαρία, η γνωστή με το προσωνύμιο Σπανομαρία, με το οποίο (προσωνύμιο) αναγνωριζόταν η οικογένεια μέχρι τα μέσα του 20^ου αιώνα…

Στα χρόνια εκείνα οι Χρουπιστινοί, για να σώσουν απ’ τη μανία των Τούρκων τον παππού τού Αρχιμανδρίτη Ιωάννη Σπανού, που ήταν τότε οκτάχρονο παιδάκι, τον φυγάδευσαν στη Νιγρίτα Σερρών και τον εμπιστεύθηκαν σε συγγενικά του πρόσωπα. Όταν αυτός μεγάλωσε επέστρεψε στη Χρούπιστα κι έγινε ράπτης, κάνοντας τη ραπτική οικογενειακό επάγγελμα.

Ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Σπανός ή Σπανομαρίας παρέμεινε γνωστός στην ιστορία τού Άργους Ορεστικού ως «ο Παπα-Γιαννάκης», όπως με σεμνή οικειότητα τον αποκαλούσαν οι συντοπίτες του. Ήταν αδελφός του μακεδονομάχου καπετάν Απίκραντου (Ναούμ Σπανού). Μακεδονομάχος κι ο ίδιος διώχθηκε από τους Τούρκους και φυλακίστηκε στην πόλη Μοναστήρι (Βιτώλια). Στο Άργος ιερούργησε επί 52 ολόκληρα έτη (!), απ’ το 1901 έως το 1953. Διατέλεσε πρώτος Δήμαρχος (Πρόεδρος Συντονιστικής Επιτροπής) της Χρούπιστας μετά την απελευθέρωση. Κατέλειπε σπουδαίο θρησκευτικό, εθνικό και κοινωνικό έργο. Οι συμπατριώτες του για να τον τιμήσουν και να τον θυμούνται πάντα έδωσαν το όνομά του σε μία κεντρική οδό του Άργους Ορεστικού.

Ο ενοριακός ναός της Αγίας Παρασκευής Άργους Ορεστικού.

Ας είναι αιωνία η μνήμη του μακαριστού Αρχιμανδρίτη και Μακεδονομάχου Ιωάννη Σπανού.

(Απ’ το βιβλίο του «Άργος πόλη Ορεστίδας», έκδ. Μορφωτικού Συλλόγου Άργους Ορεστικού «Η Ορεστίς», Άργος Ορεστικό 1996, σελ. 103-4. 217, 229-30).

Επιμέλεια Κειμένου – Παρουσίαση: Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Ο μακεδονομάχος Καπετάν Ναούμ Σπανός,
αδελφός του Αρχιμανδρίτη Ιωάννη, με μακεδονομάχους.

Κεντρική οδός στο Μοναστήρι (Βιτώλια).

Ο ήρωας Υπολοχαγός Νίκος Παπαθανασίου
από το Άργος Ορεστικό (+ 1948).

Οικία εποχής τουρκοκρατίας στο Άργος Ορεστικό.