Ένας ενδιαφέρων θρύλος για το ξύλο του Τίμιου Σταυρού.

Κείμενο Γεωργίου Τ. Αλεξίου

Ο Τίμιος Σταυρός και οι άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη.
Λιθανάγλυφο στο Σκλήθρο Φλώρινας, έτ. 1867.

Δίπλα στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, στην τοποθεσία «Κοιλάδα των Γιγάντων», βρίσκεται κτισμένη απ’ τον 6^ο αιώνα μ. Χ. η ξακουστή ιερά μονή του Τιμίου Σταυρού. Την εν λόγω μονή επισκέπτονται κάθε χρόνο πάμπολλοι ευσεβείς Χριστιανοί, οι οποίοι ακούν απ΄ τους εκεί ασκούμενους Μοναχούς την εξής πολύ ενδιαφέρουσα και συγκινητική ιστορία:

Στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης, ο Τριαδικός Θεός, σύμφωνα με το βιβλίο της Γενέσεως (Γεν. ιη΄, 1 κ. εξ.), επισκέφθηκε με τη μορφή τριών αγγέλων τον πατριάρχη Αβραάμ, που καθόταν κοντά στη δρυ Μαμβρή. Αυτοί οι τρεις άγγελοι, που προετύπωναν - συμβόλιζαν αντιστοίχως τα τρία πρόσωπα του Πανάγιου Θεού, δηλαδή τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, φιλοξενήθηκαν από τον Αβραάμ κι όταν αναχώρησαν του χάρισαν τα ραβδιά τους, που ήταν κατασκευασμένα, αντίστοιχα, από κέδρο, πεύκο και κυπαρίσσι.

Οι Τρεις άγγελοι με τα ραβδιά τους,
φιλοξενούμενοι του Αβραάμ

Ύστερα από λίγο καιρό ο Λωτ, ο αγαπημένος ανεψιός του Αβραάμ, πήρε αυτά τα ραβδιά, τα έμπηξε στο μέρος που είναι κτισμένη η μονή του Τιμίου Σταυρού και τα πότιζε με νερό του Ιορδάνη για να φυτρώσουν και να συγχωρεθούν οι αμαρτίες του. Και όντως, τα ραβδιά φύτρωσαν κι έγιναν ένα δέντρο από τρισύνθετο ξύλο, κέδρου, πεύκου και κυπαρισσιού.

Μετά από πολλά χρόνια, όταν οι Εβραίοι  έκτιζαν το ναό του Σολομώντα, έκοψαν το αναφερόμενο τρισύνθετο δέντρο και θέλησαν να το χρησιμοποιήσουν ως ξυλεία της ναοδομής, επειδή όμως τα δοκάρια του δεν ταίριαζαν πουθενά, τα πέταξαν ως άχρηστα και καταραμένα. Τα υπόψη δοκάρια τα εντόπισε αργότερα, το έτος 33 μ. Χ., ο Εβραίος αρχιερέας Καϊάφας κι έδωσε εντολή να φτιάξουν με αυτά τον σταυρό, επί του οποίου σταύρωσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες τον Ιησού Χριστό.

Σήμερα, μέσα στο αναφερόμενο μοναστηριακό συγκρότημα του Τιμίου Σταυρού, στο ακριβές σημείο όπου, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν φυτεμένο το τρισύνθετο δέντρο, υπάρχει το παρεκκλήσι του «Δέντρου του Σταυρού», που το βλέπουν, το θαυμάζουν και το προσκυνούν οι πολυάριθμοι επισκέπτες του.

Ο Λωτ ποτίζει το τρισύνθετο δέντρο.

(Βλέπε ενδεικτικά: Σοφίας Ν. Σφυρόερα, Οδοιπορικό στους Αγίους Τόπους, εκδ. ΤΑ ΝΕΑ, Αθήνα 2010, σελ. 133-134).

Ο Χριστός στους ουρανούς
κρατώντας τον Τίμιο Σταυρό του.
Εικόνα στη Βασιλειάδα Καστοριάς, ετ. 1888.

Η μονή του Τίμιου Σταυρού Ιεροσολύμων.
Γενική της άποψη.

Το μοναστήρι του Τίμιου Σταυρού.

Εικόνα στο χωριό Οξυά Καστοριάς.
19ος αιών.

Η είσοδος στην ιερά  μονή του Τιμίου Σταυρού.

Καστοριανή τοιχογραφία έτ. 1651.
Αντίγραφο.

Βλαστόσχημος σταυρός (19ος αιών)
στον άνω Κρανιώνα Κορεστείων Καστοριάς

Ηγεμονικός Σταυρός τέμπλου, έτ. 1762,
στον Γέρμα Καστοριάς.

Η ιστορία του Δέντρου του Σταυρού σε (με) εικόνες.