Ο Άγιος Αχίλλιος Λαρίσης και Πρεσπών.† 15 Μαΐου.

1)      Ο Βίος του αγίου Αχιλλίου.

Ο άγιος Αχίλλιος. Τοιχογραφία
των Πρεσπών, έτ. 1743.

«Ο άγιος Αχίλλιος εγεννήθη εν Καππαδοκία εκ γονέων ευσεβών και πλουσίων το έτος 270 μ. Χ. περίπου. Διανείμας την εκ κληρονομίας περιουσίαν του εις τους πτωχούς και περιοδεύσας εις τους Αγίους Τόπους έφθασεν εις Θεσσαλίαν. Ως Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης ειργάσθη τα μέγιστα και ανεδείχθη ούτω ισοστάσιος των μεγάλων Ιεραρχών και Αγίων ανδρών. Επολέμησε τας αναφανείσας αιρέσεις και μετέσχε της Α΄ εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου (325 μ. Χ.), ένθα διά της σοφίας του αλλά και διά των θαυμάτων του κατήσχυνε τον Άρειον. Μετά τεσσαρακονταετή αρχιερατείαν εκοιμήθη εν Κυρίω. Το Άγιον αυτού Λείψανον ευρίσκετο εν Λαρίση μέχρι της εισβολής των Σλαύων εις την Θεσσαλίαν (1000 μ. Χ.).Παρελήφθη υπ’ αυτών και μετεφέρθη εις νησίδα τινά της λίμνης Πρέσπας, ονομασθείσαν Αχίλ εκ του Αγίου, περιελθούσαν μετά ταύτα εις τους Βουλγάρους. Εν τον εν Λαρίση Μητροπολιτικώ ναώ φυλάσσεται το σεπτόν λείψανον του Αγίου (σ.σ. μεταφέρθηκε εκεί από το ναό των Πρεσπών πριν μερικά χρόνια)». {Ωρολόγιον το Μέγα}.

2)      Ο ναός του Αγίου Αχιλλίου στην Πρέσπα (π.  1000 μ. Χ.)

Ο ναός του Αγίου Αχιλλίου στις Πρέσπες. 1000 μ. Χ..

Ο ναός του Αγίου Αχιλλίου που βρίσκεται στο ομώνυμό του νησάκι της μικρής Πρέσπας, οικοδομήθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 10^ου αιώνα, με έξοδα του Βούλγαρου Τσάρου Σαμουήλ, από Λαρισαίους μαΐστορες. Στη μεσοβυζαντινή εποχή ανακαινίστηκε και διακοσμήθηκε.Ο ναός ανήκε στον τύπο της τρίκλινης βασιλικής με νάρθηκα και είχε εξαιρετικά μεγάλες διαστάσεις. Τα κλίτη του χωρίζονταν με ψιλές πεσσοστοιχίες, που η κάθε μία είχε δύο σειρές τόξων. Επτά είσοδοι οδηγούσαν στον ναό, από τις οποίες πέντε στο Νάρθηκα και ανά μία στο βόρειο και νότιο κλίτος. Στην κόγχη του Ιερού σώζεται το σύνθρονο με τον επισκοπικό θρόνο στο κέντρο. Πάνω από το σύνθρονο, διατηρούνται δεκαοκτώ αψίδες ζωγραφισμένες με κόκκινο χρώμα, που φιλοτεχνήθηκαν γύρω στο έτος 1020. Ανάμεσά τους αναγράφονται οι έδρες των επισκόπων, που υπάγονταν στην Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας, την οποία ίδρυσε, μετά το 1018, ο βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ ο Μακεδών.

Ο άγιος Αχίλλιος μαζί με δύο άλλους Ιεράρχες.
 Τοιχογραφία στον Άγιο Γερμανό Πρεσπών, έτ. 1743.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, από πλευράς μορφολογικής και κατασκευαστικής, τα δυο παραβήματα. Από αυτά, η Πρόθεση διατηρεί όλο το ύφος της και τμήμα του τρούλου που τη σκέπαζε. Τέσσερα σφαιρικά τρίγωνα και τέσσερις καμάρες στήριζαν τον τρούλο. Το σύνολο είχε εξαιρετικά ψηλές και λεπτές αναλογίες. Το Ιερό χωριζόταν από τον υπόλοιπο ναό με μαρμάρινο τέμπλο.

Ο ναός θα πρέπει να στεγαζόταν με ξύλινη στέγη. Επρόκειτο για μια κατασκευή καλής ποιότητας, χωρίς ιδιαίτερες διακοσμητικές προθέσεις στην τοιχοποιία της. Εσωτερικά ο χώρος ήταν διακοσμημένος με τοιχογραφίες 11ου και 12ου αιώνα. Ελάχιστα τμήματα τοιχογραφιών διατηρούνται σήμερα επί τόπου, ενώ μερικές απ’ τις τοιχογραφίες του 12ου αιώνα, που διασώθηκαν και κινδύνευαν να καταστραφούν, αποκολλήθηκαν, συντηρήθηκαν και εκτίθενται στο Αρχαιολογικά Μουσείο της Φλώρινας.

Ο κενός τάφος του αγίου Αχιλλίου στο ναό των Πρεσπών.

Στα τέλη του 14^ου, μετά την οθωμανική κατάκτηση, ο ναός καταστράφηκε, πιθανότατα από σεισμό, κι εγκαταλείφθηκε οριστικά.

Απολυτίκιον αγίου Αχιλλίου.
Χαίρει ἔχουσα ἡ Θεσσαλία, σέ ἀκοίμητον φρουρόν προστάτην,καί τῆς Λαρίσης ἡ πόλις ἀ­δάμαντα, ἡ ᾿Εκκλησία τήν εὔηχον σάλπιγγα τό τοῦ Υἱοῦ ὁμούσιον κηρύξασα. Πάτερ ἅγιε, ῾Ιε­ράρχα ᾿Αχίλλιε, Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
http://www.youtube.com/watch?v=VYW8gHRPj4c

Ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Αχιλλίου στις Πρέσπες.

Θεία Λειτουργία στο ναό Αγίου Αχιλλίου Πρεσπών.
15 Μαΐου 2017.

Μνημείο ήρωα αεροπόρου μας στις Πρέσπες.

Ο Γιώργος Αλεξίου
στην πλωτή γέφυρα της Μικρής Πρέσπας.

Ο ναός του Αγίου Αχιλλίου
στη Μικρή λίμνη των Πρεσπών.