Το μέγα θαύμα τής Θεοτόκου Αγίας Σκέπης και η μετάθεση τού εορτασμού του από την 1η στην 28η Οκτωβρίου.

 

Η Κωνσταντινούπολη, κατά τη χρονική περίοδο που ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου ο Λέων ΣΤ’ ο Σοφός (886 – 911), πολιορκήθηκε από ισχυρό στράτευμα των Αγαρηνών και κινδύνευε να αλωθεί. Οι κάτοικοί της έτρεχαν τότε έντρομοι στους ναούς τής πόλης, και τελούσαν εκεί ανάλογες Ιερές Ακολουθίες και ολονύχτιες Αγρυπνίες, ζητώντας τη βοήθεια τού Χριστού και της Θεοτόκου. Σε μία απ’ τις εν λόγω Αγρυπνίες, που γινόταν μία νύχτα 1ης Οκτωβρίου στον περίφημο ναό τής Παναγίας Βλαχερνίτισσας, μετείχε και ο όσιος Ανδρέας μαζί με τον ακόλουθό του Επιφάνιο.

Την ώρα τής Αγρυπνίας ο όσιος Ανδρέας είδε σε όραμα την Παναγία να εισέρχεται στο ναό υποβασταζόμενη από τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, και ακολουθούμενη από πλήθος Αγγέλων που έψαλαν ουράνιους ύμνους. Μετά την είσοδό της στο ναό η Θεοτόκος, εισήλθε στο Άγιο Βήμα του, γονάτισε στο κέντρο του, προσευχήθηκε, έβγαλε απ’ την τίμια κεφαλή της το μαφόριό της και το άπλωσε ως σκέπη επάνω από τις κεφαλές όλων των παρευρισκόμενων πιστών, προς βοήθειά τους.

    Ο όσιος Ανδρέας, μετά το πέρας τού αναφερόμενου καταπληκτικού οράματός του το κοινοποίησε σε όλους τους κατοίκους τής πόλης. που πήραν απ’ αυτό το μεγάλο θαύμα κουράγιο και δύναμη κι έδιωξαν τους εχθρούς μακριά απ’ τη Βασιλεύουσα.

Η Εκκλησία μας απέδωσε ορθώς την εν λόγω διάσωση τής Βασιλεύουσας απ’ τους Μουσουλμάνους Αγαρηνούς σε καίρια παρέμβαση τής Παναγίας και γι’ αυτό θέσπισε και όρισε να γίνεται την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους η σημαντική εορτή της Παναγίας Αγίας Σκέπης εις ανάμνηση τού περιγραφόμενου θαυμαστού γεγονότος. Και όντως έτσι γινόταν μέχρι το έτος 1952, που η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος αποφάσισε και μετέθεσε την εορτή της Αγίας Σκέπης από την 1η Οκτωβρίου στις 28 Οκτωβρίου, για να αποτελεί αυτή στο εξής τη θρησκευτική βάση της εθνικής εορτής του «ΟΧΙ».

Το θαύμα τής Αγίας Σκέπης που τέλεσε η Παναγία μας στην Κωνσταντινούπολη κατά τον 10ον αιώνα είναι και λογίζεται από την Εκκλησία μας πολύ σημαντικό, καθότι, συν τοις άλλοις, γίνεται αιτία και αφορμή να παρουσιαστούν στους πιστούς αρκετές βασικές θέσεις και διδαχές της πίστεώς μας. Η παρουσίαση των εν λόγω θέσεων και διδαχών γίνεται με τα συγγράμματα και τους λόγους των ιερών Πατέρων, με τις ομοθεματικές άγιες εικόνες και με τους εμπνευσμένους ανάλογους ύμνους - τροπάρια. Τέσσερα απ’ τα εν λόγω τροπάρια που ψάλλονται κατά την ημέρα εορτασμού τής Παναγίας Αγίας Σκέπης (28^η Οκτωβρίου) παρατίθενται ακολούθως σε κείμενο και τη νοηματική του απόδοση.

1ο Τροπάριο. Ήχος α΄.

(Διδαχή: Οι Χριστιανοί πρέπει να υμνούμε και να ευχαριστούμε την Παναγία για την προστασία που μας παρέχει).

Κείμενο.

Δεύτε πιστών η ομήγυρις πάσα, και μοναζόντων ο θίασος, την της Παρθένου πυρίμορφον Σκέπην, την ημάς περισκέπουσαν, και διασῴζουσαν μεγαλύνωμεν, και τοις ύμνοις κροτούντες, πνευματικώς εορτάσωμεν, κα χαριστήριον αίνον τη Παρθένῳ προσοίσωμεν, ως δι' αυτής σκεπόμενοι, πάντων δεινών, εκλυτρούμεθα και εν ώρᾳ τη φοβερά της ετάσεως, δι' αυτής σωθήναι ελπίζομεν και λαβείν παρά Χριστού το μέγα έλεος.

Νοηματική απόδοση του 1ου Τροπαρίου.

Εμπρός λοιπόν τώρα, το σύνολο των πιστών Χριστιανών και το μέγα πλήθος των Μοναστών να εγκωμιάσουμε την πυρίμορφη Σκέπη τής Παρθένου Μαρίας, που μας προστατεύει και μας σώζει από κάθε κακό, και να εορτάσουμε τη θύμησή της πνευματικώς με ύμνους. Και να υμνολογήσουμε την Παναγία, διότι μας σκεπάζει με τη χάρη της, μας γλυτώνει απ’ όλα τα δεινά, και διότι ελπίζουμε να σωθούμε με την μεσιτεία της κατά τη φοβερή ώρα του θανάτου μας και να λάβουμε από τον Χριστό το μεγάλο έλεος.

2ο Τροπάριο.

(Διδαχή: Η Παναγία Αγία Σκέπη είναι ως μυστική τράπεζα του Θείου Άρτου).

Κείμενο.

Ιδού τέθεικεν ημίν, ο Δεσπότης του παντός, θείαν Σκέπην της Αγνής, τράπεζαν ως μυστικήν, εκτρέφουσαν, τω θείῳ Άρτῳ, τους προσιόντας πιστώς.

Νοηματική απόδοση του 2ου Τροπαρίου.

Ο Θεός ευδόκησε να γίνει και να γνωστοποιηθεί το μέγα θαύμα τής Θεοτόκου Αγίας Σκέπης και μας το παραθέτει ως μυστική τράπεζα τού Θείου Άρτου που τρέφει πνευματικώς τους Χριστιανούς, οι οποίοι προσέρχονται σ’ αυτήν με πίστη.

3ο Τροπάριο.

(Διδαχή: Η Παναγία Αγία Σκέπη πρεσβεύει στον Κύριο υπέρ του γένους των Ελλήνων).

Κείμενο.

Τη κραταιά σου Σκέπῃ, και ακοιμήτῳ πρεσβείᾳ, το των Ελλήνων Γένος, φυλάττε Κόρη αβλαβές· Σε γαρ κεκτήμεθα πάντες, καταφυγήν εν ανάγκαις.

Νοηματική απόδοση του 3ου Τροπαρίου.

Θεοτόκε, με την κρατερή ιδιότητα σου τής Αγίας Σκέπης, πρέσβευε διαρκώς στον Θεό υπέρ των Ελλήνων, φύλαγέ τους αβλαβείς, διότι εσένα έχουμε όλοι καταφυγή σε καιρό ανάγκης.

4ο Τροπάριο.

(Διδαχή: Η εικόνα της Παναγίας Αγίας Σκέπης φυλάγει και σώζει τους Χριστιανούς).

Κείμενο

Σκέπην και κραταίωμα τοις πιστοίς, φύλακα και ρύστην, την Εικόνα σου την σεπτήν, δέδωκας Παρθένε, Σκέπης σου της αγίας, ην πόθῳ προσκυνούντες, σε μεγαλύνομεν.

Νοηματική απόδοση του 4ου Τροπαρίου.

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί σε δοξολογούμε Παναγία, επειδή εποίησες και μας γνωστοποίησες το μέγα θαύμα της Αγίας Σκέπης, και πρόσφερες σ’ εμάς τους πιστούς την προσκυνούμενη σεπτή εικόνα σου, που μας προστατεύει, μας ενδυναμώνει, και μας σώζει από κάθε κακό.

Γιώργος Τ. Αλεξίου