Η περίφημη ιερή εικόνιση με την ονομασία “Ιησούς Χριστός, Ο Χαλκίτης”.

 

Το μέγα αυτοκρατορικό παλάτιον τής βυζαντινής Κωνσταντινούπολης διέθετε μία μνημειακή πύλη εισόδου, που είχε λαμπρή θύρα με χάλκινα θυρόφυλλα και που ένεκα τούτου ονομαζόταν Χαλκή Πύλη. Στην εξωτερική υπέρθυρη καμάρα (κόγχη) τής εν λόγω Πύλης υπήρχε μία αξιόλογη απεικόνιση του Χριστού με την ανάλογη ονομασία, “Ιησούς Χριστός, Ο Χαλκίτης”.

Κατά την περίοδο της εικονομαχίας, ο βυζαντινός εικονομάχος αυτοκράτορας Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος (685 - 741) αφαίρεσε απ' την υπόψη υπέρθυρη κόγχη την αναφερόμενη εικόνα του Χριστού Χαλκίτη και στη θέση της φιλοτέχνησε έναν μεγάλο κι εντυπωσιακό ψηφιδωτό Σταυρό.

Έναν αιώνα αργότερα, το έτος 843 που έληξε η εικονομαχία και θριάμβευσε η Ορθοδοξία, η ευσεβής αυτοκράτειρα Θεοδώρα ανέθεσε στον περίφημο αγιογράφο Λάζαρο να ξαναεικονίσει τον Χριστό επάνω από την Χαλκή πύλη. Και όντως αυτό έγινε. Ο θεόπνευστος Λάζαρος άφησε άθικτον τον προϋπάρχοντα ψηφιδωτό Σταυρό, και αγιογράφησε επ' αυτού τον Χριστό όρθιον κι ευλογούντα, με τη μορφή του Παντοκράτορα και με την επιγραφή εκατέρωθεν των ώμων Του “Ιησούς Χριστός, Ο Χαλκίτης”. Ο Λάζαρος απέφυγε να ζωγραφίσει το καθιερωμένο φωτοστέφανο πέριξ της τιμίας κεφαλής τού Κυρίου, για να διακρίνουν οι πιστοί και τον Σταυρό τής πρότερης παράστασης. Έκτοτε, οι αγιογράφοι τής Ορθοδοξίας φιλοτεχνούν την περιγραφόμενη καταπληκτική παράσταση του Χριστού Χαλκίτη συνήθως κατά τον πρώτο και βασικό τύπο της, δηλαδή, παρουσιάζουν τον Χριστό χωρίς το φωτοστέφανό Του κι έχοντα έναν μεγάλο ψηφιδωτό Σταυρό πίσω από το σώμα του.

    Παρατήρηση. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γνωρίζοντας και λαμβάνοντας υπόψη την τοποθέτηση της πρωτότυπης εικόνας του Χριστού Χαλκίτη στο υπέρθυρο τής κύριας πύλης του αυτοκρατορικού Παλατίου της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης την τοποθετούν και αυτοί κατά κανόνα και ορθώς υπεράνω της εξωτερικής πύλης των ναών τους.

Σημείωση. 'Ολες οι φωτογραφίες εικόνων του Χριστού Χαλκίτη που συνοδεύουν την παρούσα δημοσίευση ελήφθησαν από το διαδίκτυο.

Γ.Τ.Α.