Η ρωσική ορθόδοξη εικόνιση “Παναγία η Επτάσπαθη", η απαλλάσσουσα τους Χριστιανούς από τους πόνους και τα βάσανα. {Εικόνα της Υπαπαντής και της Μεγάλης Εβδομάδας}.

 

    Κατά τον 17ο αιώνα { ; }, στη μικρή επαρχιακή πόλη Βόλογκντα τής ομόδοξής μας Ρωσίας, που είναι κτισμένη στις όχθες του ποταμού Τόσιν, ένας ευσεβής χριστιανός ονόματι Καντίνωφ, που ήταν σοβαρά ασθενής και θερμοπαρακαλούσε τον Θεό να τον θεραπεύσει, έλαβε οραματικώς την εντολή να αναζητήσει κι εντοπίσει μία εικόνα τής Παναγίας που ήταν παρατημένη και ξεχασμένη σε αίθουσα του κωδωνοστασίου τού εκεί ευρισκόμενου ενοριακού ναού. Πράγματι ο εν λόγω Ρώσος Ορθόδοξος Χριστιανός έψαξε στο αναφερόμενο κωδονοστάσιο, βρήκε την ασυνήθιστη εικόνα της Παναγίας Επτάσπαθης, κι αμέσως ιάθηκε. Η εικόνα αυτή, που είναι η αρχική και πρωτότυπη όλων των ομοθεματικών και ομώνυμών της ιερών εικόνων τής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αποδίδει εικαστικώς την προφητεία που ανακοίνωσε ο άγιος Συμεών ο Θεοδόχος κατά την ημέρα της Υπαπαντής, και που καταγράφει ο ευαγγελιστής Λουκάς: “…καί σού δέ αυτής τήν ψυχήν διελεύσεται ρομφαία…» (Λουκ. β'. 35).

 

    Η εξεταζόμενη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Επτάσπαθης παρουσιάζει την Θεοτόκο σε προτομή και χωρίς τον Χριστό στην αγκαλιά της, με ευγενική όψη, με λυπημένο βλέμμα και συμπονετική έκφραση, κι έχουσα εμπρός στους ώμους και στο στέρνο της επτά εφαπτόμενά τους σπαθιά (ρομφαίες). Τα σπαθιά αυτά είναι βεβαίως συμβολικά, προφανώς δε σηματοδοτούν, απτοποιούν κι εκφράζουν εικαστικώς τα κάτωθι αναφερόμενα:

α) Τους κατατρεγμούς, τις στενοχώριες, τους πόνους και τα βάσανα που υπόφερε η Παναγία μας κατά την σύντομη επίγεια ζωή της, όπως την ορφάνια της σε νηπιακή ηλικία, τη γέννηση του μονάκριβου Υιού της στο σπήλαιο τής Βηθλεέμ, τα μαρτύριά Του κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα και τον Σταυρικό Του θάνατο.

β) Τις στενοχώριες, τους πόνους και τα βάσανα που συναντούν στη ζωή τους όλοι οι ευσεβείς Ορθόδοξοι Χριστιανοί και που τα εναποθέτουν ενώπιον αυτής (της Παναγίας) ζητώντας τη βοήθειά της για να τα αντιμετωπίσουν επιτυχώς, όπως και κατά κανόνα γίνεται.

    Η παρουσιαζόμενη εικόνιση τής Παναγίας Επτάσπαθης έχει και μία ομοιοθεματική της, που είναι βυζαντινή, εξίσου πνευματική, και που ονομάζεται “Η Παναγία του Πάθους”. Στην εικόνιση αυτή παρουσιάζονται, η Παναγία νηπιοκρατούσα και δύο Άγγελοι Κυρίου να δεικνύουν στον αγκαλοκρατούμενο μικρό Χριστό τα σύμβολα του μελλοντικού Πάθους Του (: Σταυρός, λόγχη, καρφιά, σπόγγος με όξος κ.ά.).

Μία αξιόλογη εικόνιση που λογίζεται θεματικώς “αδελφή“ της Παναγίας Επτάσπαθης και που είναι γνωστή με την ανάλογη ονομασία, “Η Παναγία με τα επτά σπαθιά”, έχει επίσης και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Στην εικόνιση αυτού του Δυτικού εικονιστικού τύπου απεικονίζεται και η καρδιά τής Θεοτόκου να πληγώνεται από επτά σπαθιά.

Χαιρετιστήριος οίκος εις την Παναγίαν Επτάσπαθη, την απαλύνουσα τους πόνους και τα βάσανα των Ορθόδοξων Χριστιανών.

(Μετάφραση από τα ρωσικά)

Χαίρε, πολυοδυνόμενη Μήτερ του Θεού τρέψον τας θλίψεις ημών εις χαράν και απάλυνον τας καρδίας των σκληρών ανθρώπων.