Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014

Η “φούρκα” (: γεωργική ράβδος) και η “γκλίτσα” (: ποιμενική βακτηρία) των χωρικών του Νομού Καστοριάς.

Γκλίτσα ακουμπισμένη σε βράχο.
Οι κάτοικοι των χωριών του Νομού Καστοριάς ασχολούνται κατά κανόνα με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι γεωργοί και κρατούν συνήθως στο χέρι τους ένα ραβδί από ξύλο κρανιάς, που είναι διχαλωτό στο άνω άκρο του και που ονομάζεται, ένεκα τούτου, “φούρκα”. Oνομάζεται επίσης και “φορτωτήρα”, επειδή μ’ αυτό φορτώνουν οι αναφερόμενοι γεωργοί τα υποζύγιά τους. Η εν λόγω φούρκα αποτελεί το απαραίτητο στήριγμα και το διακριτικό γνώρισμα όλων των γεωργών μας και γι’ αυτό δεν την αποχωρίζονται ποτέ και τη φέρουν μαζί τους καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου τους.
Οι λοιποί χωρικοί, οι κτηνοτρόφοι, έχουν πάντα στο χέρι τους μία βακτηρία, η οποία διαθέτει μία πρόσθετη ξυλοκεντημένη κεφαλή και ονομάζεται “γκλίτσα”. Η βακτηρία αυτή υποβαστάζει τον κτηνοτρόφο όταν βαδίζει με το κοπάδι του στις απότομες βουνοπλαγιές και τον βοηθάει να επιβάλλεται στα αιγοπρόβατά του και να τα συλλαμβάνει απ’ τα πόδια τους. Η γκλίτσα θεωρείται απ’ τους κτηνοτρόφους στοιχείο λεβεντιάς και υπερηφάνειας και γι’ αυτό την κρατούν και την επιδεικνύουν με καμάρι στους συγχωριανούς τους.
Κεφαλές γκλίτσας και φούρκας.
Σήμερα, εάν μεταβεί κάποιος αστός στην πλατεία ενός χωριού της καστοριανής υπαίθρου και ιδεί έναν χωρικό να κρατάει μία φούρκα θα καταλάβει ότι πρόκειται για έναν φιλόπονο γεωργό, ενώ εάν τον ιδεί να βαστάει μία γκλίτσα θα εννοήσει ότι πρόκειται για έναν μερακλή κτηνοτρόφο.
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Η αλληγορική σημασία της ράβδου και της βακτηρίας, από θεολογική άποψη.
Διδαχή του αγίου Γρηγορίου του Σιναΐτου (14ος αιών).
«Όταν ακούσεις την Αγία Γραφή να κάνει λόγο για «ράβδο και βακτηρία» (Ψαλμ. κβ΄, 4) να γνωρίζεις ότι εννοεί, κατά τον προφητικό λόγο, την κρίση και την πρόνοια, και κατά τον ηθικό, την ψαλμωδία και την προσευχή. Διότι κρινόμαστε από τον Κύριο με την παιδαγωγική ράβδο (Α΄ Κορινθ. ια΄32) για να επιστρέψουμε σ’ Αυτόν. Όταν εμείς παιδεύουμε με τη ράβδο της ανδρείας ψαλμωδίας (τους δαίμονες) που εξεγείρονται εναντίον μας, στηριζόμαστε με τη βακτηρία της προσευχής. Έχοντας, λοιπόν, τη ράβδο και τη βακτηρία στο χέρι της πράξεως του νου, ας εξακολουθήσουμε συνεχώς να παιδεύουμε και να παιδευόμαστε έως ότου βρεθούμε ολότελα κάτω από τη σκέπη της πρόνοιας του Θεού, ξεφεύγοντας την κρίση, την τωρινή αλλά και τη μέλλουσα».

(Ευαγγέλου Γ. Καρακοβούνη, Μικρή Φιλοκαλία, έκδ. Α. Δ, Αθήνα 2009, σελ. 103-4).

Ο Καστοριανός δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου, που υπήρξε
βοσκός προβάτων, κρατάει γκλίτσα στο χέρι του.

Ο Σπορέας.
Ο Ιησούς Χριστός ως γεωργός.

Ο Ιησούς Χριστός ως Καλός Ποιμένας.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης.

Γκλίτσα και φούρκα.

Φούρκα σε χέρι γεωργού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου