Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2012

Ο άγιος Ισίδωρος († 251 μ. Χ.) και το φυτό “ο σχίνος” (μαστιχόδενδρο).

Κείμενο Γιώργου Αλεξίου
Ο άγιος Ισίδωρος και καρποφόρο κλαδί σχίνου.
Σύνθεση Γ.Τ.Α.
Ο άγιος Ισίδωρος είναι ο πολιούχος τής μυροβόλου νήσου Χίου και ο προστάτης των αγροτών της που καλλιεργούν τα μαστιχόδενδρα. Ο εν λόγω άγιος είναι επίσης και πολύ αγαπητός στους χριστιανούς όλης της Οικουμένης και γι’ αυτό αρκετοί φέρουν το τιμημένο όνομά του ως βαπτιστικό τους (: Ισίδωρος, Σιδέρης, Ισιδώρα, Σιδηρούλα). Ο Ορθόδοξος Συναξαριστής αναφέρει τα εξής για τον υπόψη άγιο:
Ο άγιος Ισίδωρος έζησε και μαρτύρησε στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Δεκίου (201 – 251 μ.Χ.). Καταγόταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και ήταν ναύτης του πολεμικού της στόλου. Όταν κάποτε ο στόλος αγκυροβόλησαν στη νήσο Χίο, ο ειδωλολάτρης ναύαρχός του Νουμέριος πληροφορήθηκε ότι ο Ισίδωρος ήταν χριστιανός, εξεμάνη γι’ αυτό και τον διέταξε ν΄ απαρνηθεί την πίστη του και να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Ισίδωρος όμως παρέμεινε πιστός στον Χριστό κι ένεκα τούτου οι στρατιώτες τού Νουμέριου τον βασάνισαν σκληρά και τον αποκεφάλισαν.
Ο άγιος Ισίδωρος.
Η χιώτικη παράδοση μάς πληροφορεί, ότι τα φρικτά βασανιστήρια και ο αποκεφαλισμός του αγίου Ισιδώρουν έγιναν μέσα σ’ ένα άλσος σχίνων. Μας πληροφορεί επίσης, ότι οι εν λόγω σχίνοι όταν είδαν τον μαρτυρικό θάνατο του αγίου Ισιδώρου “λυπήθηκαν” πολύ, ταράχτηκαν και πρωτάρχισαν να «δακρύζουν» τη γνωστή ρητινώδη μαστίχα. Από τότε οι ευσεβείς Χιώτες αναγνωρίζουν ως πολιούχο τους τον άγιο Ισίδωρο και θεωρούν τα μαστιχόδεντρα και τη μαστίχα ως πολύτιμα δώρα του στο νησί τους.
Η Βικιπαίδεια αναφέρει τα παρακάτω για το μαστιχόδενδρο και τη μαστίχα:
«Μαστίχα ονομάζεται η αρωματική φυσική ρητίνη που εξάγεται από το μαστιχόδεντρο (Πιστακιά η λεντίσκος ποικ. Χία). Το φυτό της μαστίχας, ο σχίνος, (επιστημονικά Pistacia lentiscus) είναι αειθαλής πυκνόφυλλος θάμνος, ο οποίος ανήκει στην οικογένεια της τερεβίνθου (Terebinthus lentisca Chia). Mπορεί να φτάσει και το ύψος των τριών μέτρων. Έχει απλωμένα κλαδιά και ανοιχτό ή σκούρο σταχτί κορμό, ανάλογα με την ηλικία του. Η επιφάνεια τού κορμού του έχει ακανόνιστες πλάκες, σαν ρυτίδες, όπως το πεύκο. Ευδοκιμεί σε όλες τις χώρες της Μεσογείου. Στο νησί της Χίου καλλιεργείται μία ιδιαίτερη ποικιλία σχίνου, ο μαστιχοφόρος σχίνος, από τον οποίο εξάγεται η φυσική ρητίνη ή μαστίχα, που είναι το σπουδαιότερο προϊόν του νησιού.
Μαστίχα ρέουσα από δένδρο σχίνου.
Η συλλογή της μαστίχας γίνεται με παραδοσιακό τρόπο. Εργάτες ισοπεδώνουν το χώρο γύρω από το δέντρο και σχίζουν τον κορμό του δέντρου σε συγκεκριμένα σημεία. Η μαστίχα αρχίζει να ρέει και σε 15 περίπου μέρες σταθεροποιείται και είναι έτοιμη προς συλλογή. Αυτή γίνεται από το Δεκαπενταύγουστο μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου. Κατόπιν το προϊόν κοσκινίζεται, πλένεται και καθαρίζεται επιμελώς, κομμάτι - κομμάτι, και κατόπιν προωθείται στο εμπόριο.
Η μαστίχα βρίσκει πολλές χρήσεις. Η πιο ευρεία από αυτές είναι ως τσίχλα ή ως άρωμα για τη ζαχαροπλαστική, ενώ γνωστό είναι και το λικέρ μαστίχας, το λεγόμενο μαστιχέλαιο».
Ο ναός του αγίου Ισιδώρου
στον τόπο που μαρτύρησε.
Στην περιοχή της Καστοριάς φυτρώνουν κι ευδοκιμούν πολλά δέντρα σχίνου. Τα περισσότερα βρίσκονται επάνω στο βουνό του Αγίου Αθανασίου πόλης, καθώς και στ’ ασβεστολιθικά βουνά Σαρακίνα Κορησού και Μελίσσι Βογατσικού. Οι Καστοριανοί που αγαπούν τη φύση κι εκδράμουν στην ύπαιθρο συναντούν συχνά θάμνους και μικρά δέντρα σχίνου και θαυμάζουν, κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου, τους κατακόκκινους κι εντυπωσιακούς καρπούς τους.
Κλαδίσκος και καρποί σχίνου της Καστοριάς.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας όρισε την εορτή του αγίου Ισιδώρου στις 14 Μαΐου.
Ἀπολυτίκιον του αγίου Ισιδώρου. Ἦχος δ΄ ΄Ὃ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς στρατευθεῖς τῷ Βασιλεῖ τῶν αἰώνων, τῶν ἐπιγείων τὴν στρατείαν ἀπώσω, καὶ εὐθαρσὼς ἐκήρυξας Χριστὸν τὸν Θεὸν ὅθεν τὸν ἀγῶνα σου, τὸν καλὸν ἐκτελέσας, Μάρτυς θεοδόξαστος, τοῦ Σωτῆρος ἐδείχθης ὂν ἐκδυσώπει σώζεσθαι ἠμᾶς, τοὺς σὲ τιμώντας, παμμάκαρ Ἰσίδωρε.

Σχίνος στον Γέρμα Καστοριάς.





Μετάλλιο με τη μορφή του αγίου Ισιδώρου.
6ος μ. Χ. αιών.



Το μαρτύριο του αγίου Ισιδώρου.

Ο τάφος του αγίου Ισιδώρου στη Χίο.







Φύλλα και ανώριμοι καρποί σχίνου.

Ώριμοι καρποί σχίνου της Καστοριάς.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου