Η Παναγία Παυσολύπη, οι δύο εικονογραφικοί τύποι, ο βυζαντινός και ο ρωσικός, που αποδίδουν άριστα αυτήν τη φιλάνθρωπη ιδιότητά της.

 

    Η Παναγία είναι η κατά σάρκα πολυαγαπημένη μητέρα τού Χριστού μας και βρίσκεται τώρα στους Ουρανούς, δίπλα στον θρόνο Του. Παραλλήλως είναι και η πνευματική μητέρα όλων ημών των χριστιανών, κι ένεκα τούτου μεσιτεύει και δέεται διαρκώς στον Υιόν της κι επιτυγχάνει από τη μακροθυμία Του την παύση κάθε λύπης μας και την έλευση τής χαράς στη ζωή μας.

Η Θεοτόκος, λόγω αυτής τής καίριας συμβολής της στην παύση και αποδίωξη τής λύπης από τους ευσεβείς Χριστιανούς, ονομάστηκε από τους βυζαντινούς προγόνους μας “Παυσολύπη” και απεικονίστηκε μ' αυτήν την επωνυμία και τη φιλάνθρωπη ιδιότητά της σε υπέροχες φορητές εικόνες της.

    Η σημαντικότερη και γνωστότερη απ΄ τις προαναφερόμενες βυζαντινές εικόνες της Παναγίας Παυσολύπης χρονολογείται στον 14ο αιώνα και βρίσκεται στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Στην εικόνα αυτή, καθώς και στις ομότυπες και ομώνυμές της απεικονίσεις, παρουσιάζεται η Παναγία να κρατάει τρυφερά στην αγκαλιά της τον μικρό Χριστό, ο οποίος εικονίζεται να είναι ολοκληρωτικά στραμμένος προς αυτή και να αγκαλιάζει με τα δύο χέρια Του την τιμία κεφαλή της.

Εκτός απ' τον εξεταζόμενο βυζαντινό εικονογραφικό τύπο της Παναγίας Παυσολύπης υπάρχει κι ένας δεύτερος ομώνυμός του κι εξίσου σημαντικός τύπος, που επινοήθηκε μάλλον κατά τον 17ο αιώνα στη Ρωσία, από κάποιον εμπνευσμένο θεολόγο αγιογράφο. Στις εικόνες τού εν λόγω ρωσικού τύπου παρουσιάζεται η Θεοτόκος σε προτομή, να κρατάει στην αριστερή αγκαλιά της τον μικρό Χριστό ευλογούνται και να έχει υψωμένη κι εφαπτόμενη τη δεξιά παλάμη της στην παρειά τού προσώπου της, ως ένδειξη μεγάλου πόνου και θλίψης εξαιτίας των ανθρώπινων αμαρτιών. Με την εν λόγω πονεμένη εμφάνιση και στάση της η Θεοτόκος δηλώνει στους πιστούς που αμαρτάνουν, ότι συλλυπάται μ' αυτούς για τις αμαρτίες τους και τους προτρέπει να μετανοήσουν, ώστε να χαρεί η ίδια και να χαρίσει και στους μετανοούντες την ανάλογη χαρά. Σημειωτέον ότι οι χειρονομίες των ανθρώπων, σαν την εδώ περιγραφόμενη τής Θεοτόκου, θεωρούνται στη Ρωσία, όπως και στην Ελλάδα, εκφραστικές και δηλωτικές μεγάλου πόνου και ανείπωτης θλίψης εκ μέρους τους. Εκ του λόγου τούτου στην πατρίδα μας, οι γονείς των μικρών παιδιών τα (τους) συμβουλεύουν να μην στηρίζουν ποτέ το κεφάλι τους με την (στην) παλάμη τους.

Γ.Τ.Α.

Απολυτίκιον Παναγίας Παυσολύπης.

Ήχος πλ. α΄. Τον συνάναρχον Λόγον.

Θεοτόκε Παρθένε Θεοχαρίτωτε, η της Εύας την λύπην χαροποιήσασα, της δεήσεως ημών ταχὺ επάκουσον, και την λύπην της ψυχής, την εκ πολλών αμαρτιών, παύσον σεμνή Παναγία, θαυματουργέ Παυσολύπη, των προστρεχόντων τη εικόνι σου.

Βλέπε τον Παρακλητικόν Κανόνα της Παναγίας Παυσολύπης:

https://www.proseyxi.com/paraklisi-eis-tin-panagia-tin-paysolipin/

Σημείωση. Η Σύναξις τής Παναγίας Παυσολύπης τιμάται την 31η Αυγούστου.