Η οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου († 28 Ιουλίου) και τα τρία θεόσταλτα μήλα. Η τοιχογραφία της στην Πολυκάρπη Καστοριάς.

Πίν. 1. Η οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου.
Τοιχογραφία της στην Αγία Βαρβάρα Πολυκάρπης,
20ος αιών.

Η Αγία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου γεννήθηκε σε μια κωμόπολη της Καππαδοκίας το 828 μ. Χ.. Σε ηλικία 20 ετών μετέβη στην Κωνσταντινούπολη κι εκάρη Μοναχή στη γυναικεία κοινοβιακή μονή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ του Χρυσοβαλάντου, η οποία βρισκόταν στα περίχωρα της Βασιλεύουσας. Έξι χρόνια αργότερα αναδείχτηκε Ηγουμένη της ίδιας Μονής και διατήρησε αυτό το αξίωμα επί 84 έτη, έως την οσιακή κοίμησή της. Κατά την πολύχρονη ηγουμενία της είχε ως οδηγό και συμπαραστάτη τον Αρχάγγελο Φιλάρετο, που ανήκει στην τάξη των Σεραφείμ.

Όταν η οσία Ειρήνη έγινε 104 ετών, ο Θεός της έστειλε με έναν γέρο ναυτικό τρία μήλα απ’ τα δέντρα του Παραδείσου. Η αγία Ειρήνη εννόησε ότι μ’ αυτό το δώρο ο Θεός την προσκαλούσε να μεταβεί στην άλλη ζωή, την επουράνια. Έτσι, όταν έφτασε η Μεγάλη Τεσσαρακοστή εκείνου του έτους έκοψε το ένα μήλο σε λεπτά κομματάκια και έτρωγε ένα κομμάτι κάθε μέρα, απέχοντας από οποιαδήποτε άλλη τροφή. Τη Μεγάλη Πέμπτη της ίδιας αγίας περιόδου έκοψε και το δεύτερο μήλο κι έδωσε από ένα κομμάτι του σε κάθε μία απ’ τις Μοναχές της. Τέλος, το τρίτο μήλο το φύλαξε και το έφαγε κατά την τελευταία ημέρα της επίγειας ζωής της, που ήταν μία Κυριακή του έτους 932 μ. Χ.

Στις Αγιογραφίες της, η οσία Ειρήνη απεικονίζεται με το ένδυμα της Ηγουμένης, και με τα τρία θεόσταλτα μήλα στο δεξί της χέρι. Μπροστά της εικονίζεται πάντα ο βοηθός και συμπαραστάτης της  Αρχάγγελος Φιλάρετος, με ένα ειλητάριο στο χέρι του (Πίν. 1).

Ο ναός της Αγίας Βαρβάρας Πολυκάρπης.
Μερική του άποψη.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη της αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου στις 28 Ιουλίου.