 |
| Ο Άϊ-Γιώργης δρακοντοκτόνος και το παιδί με το λαγήνι. Ξυλόγλυπτη παράσταση στο τέμπλο του ενοριακού ναού Γέρμα, έτ. 1775. |
Εισαγωγικά.
Οι ορεσίβιοι
Μακεδόνες που ίδρυσαν κατά τον 15ο αιώνα (;) το χωριό Λοσνίτσα (νυν
ο Γέρμας) Καστοριάς ήταν άνθρωποι γενναιόψυχοι, τολμηροί, και ανυπότακτοι και
γι’ αυτό επέλεξαν ως επουράνιο προστάτη τους έναν στρατιωτικό άγιο, τον
τροπαιοφόρο και μεγαλομάρτυρα άγιο Γεώργιο. Οι ίδιοι άνθρωποι έκτισαν τότε στο
κέντρο του χωριού τους και τον πρώτο ενοριακό του ναό, επ’ ονόματι βεβαίως του
αγίου Γεωργίου.
Από την εποχή εκείνη
και μέχρι σήμερα, οι κάτοικοι του Γέρμα τιμούν δεόντως κι ευλαβούνται τις ιερές
εικόνες τού πολιούχου τους αγίου Γεωργίου που είναι αναρτημένες στους οκτώ
ιερούς ναούς του χωριού τους. Στις εικόνες αυτές ο Αϊ-Γιώργης παριστάνεται ως έφιππος
αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού, να μεταφέρει στα νώτα του αλόγου του ένα
μικρό παιδί και να πλήττει με το κοντάρι του μία τρομερή λάμια (: έτσι
ονομάζουν τον ερπετόμορφο δράκοντα οι κάτοικοι του Γέρμα).
Η προαναφερόμενη παράσταση των εικόνων του
αγίου Γεωργίου είναι πολύ συνηθισμένη, αποτελεί δε εικαστική απόδοση και
απτοποίηση ενός συγκινητικού χριστιανικού θρύλου που ήταν ευρέως διαδεδομένος
στην πατρίδα μας. Μία ενδιαφέρουσα παραλλαγή του εν λόγω θρύλου, προερχόμενη
απ’ τον Γέρμα Καστοριάς, παρουσιάζεται ακολούθως.
 |
| Η προσκυνηματική εικόνα του Άι-Γιώργη στον ομώνυμο ενοριακό ναό του Γέρμα, έτ. 1775. |
Ο θεματικός Θρύλος. «Κάθε φορά έτρωγα έναν (άνθρωπο), τώρα θα φάω δύο».
Την εποχή που ζούσε
εδώ στη γη ο άγιος Γεώργιος (+ 303) υπήρχε στην Καππαδοκία μια πόλη που έπαιρνε
πόσιμο νερό από ένα κεφαλόβρυσο (: πηγή με πολλά νερά). Κάποια μέρα, μία φοβερή
λάμια πήγε και φώλιασε σε ένα σπήλαιο – λαγούμι, που βρισκόταν δίπλα στο
κεφαλόβρυσο και κατακρατούσε κι έπινε όλο το νερό του. Οι κάτοικοι της πόλης
άρχισαν να υποφέρουν απ’ τη λειψυδρία και γι’ αυτό πήγαν στη λάμια και την
παρακάλεσαν ν’ αφήσει ελεύθερο το νερό. Η λάμια φυσικά αρνήθηκε, τους είπε όμως,
ότι θα άφηνε να τρέξει το νερό της πηγής εάν την (της) έστελναν κάθε πρωτομηνιά
ένα μικρό αγόρι για να το τρώει Οι κάτοικοι απέρριψαν αμέσως το αιμοβόρο αίτημα
της λάμιας και γύρισαν οργισμένοι και περίλυποι στα σπίτια τους.
Ύστερα από μερικές
ημέρες όμως, αναγκάστηκαν απ’ τη φοβερή δίψα τους να δεχθούν τον απεχθή όρο του
απαίσιου ερπετού. Από τότε επέλεγαν με κλήρωση, κάθε πρώτη του μήνα, ένα αγόρι
της πόλης τους, που το ξεγελούσαν και το έστελναν στην πηγή μ’ ένα λαγήνι στο
χέρι, για να πάρει τάχα νερό απ’ αυτήν και όταν πήγαινε εκεί το έτρωγε η λάμια.
Περνούσε ο καιρός και
κάποια πρωτομηνιά ο λαχνός της θυσίας έπεσε στο μονάκριβο παιδάκι μιας φτωχής
οικογένειας. Μόλις το έμαθαν αυτό οι γονείς και οι συγγενείς τού αγοριού
άρχισαν να κλαίν και να οδύρονται, στο τέλος όμως αναγκάστηκαν και το έστειλαν «πεσκέσι»
στο αιμοβόρο θηρίο.
 |
| Ο ενοριακός ναός του Αγίου Γεωργίου στον Γέρμα, έτ. 1882. Είναι ο τρίτος κατά χρονολογική σειρά. |
Ακριβώς την ώρα
εκείνη έφθασε στην αναφερόμενη πόλη ο άγιος Γεώργιος και πληροφορήθηκε τα εξωφρενικά
γεγονότα που συνέβαιναν σ’ αυτήν. Αμέσως τότε έκανε το σταυρό του, ζήτησε τη
βοήθεια του Θεού, ανέβηκε οργισμένος στο άσπρο άλογό του και πήρε το δρόμο προς
την κεφαλόβρυση για να βρει και να εξοντώσει τη λάμια. Όταν έφθασε όμως εκεί,
αυτή βρισκόταν μέσα στο λαγούμι της, ενώ έξω απ’ την είσοδό του καθόταν το μελλοθάνατο
παιδί με το λαγήνι στο χέρι του και την περίμενε να βγει για να «απολύκει» το
νερό.
Ο Άϊ-Γιώργης στάθηκε
κι αυτός δίπλα στη σπηλιά και ανέμενε να βγει το τέρας για να το εξολοθρεύσει,
επειδή όμως ήταν πολύ κουρασμένος ξάπλωσε για λίγο στο γρασίδι και αμέσως αποκοιμήθηκε.
Ύστερα από λίγη ώρα
βγήκε η λάμια από τη φωλιά της, είδε τους δύο ανθρώπους που την περίμεναν και
αμέσως βρυχήθηκε δυνατά και είπε: «Ωχ, ωχ, ωχ, πολύ τυχερή είμαι σήμερα. Κάθε
φορά έτρωγα έναν (άνθρωπο), τώρα θα φάω δύο».
 |
| Ξυλόγλυπτη παράσταση του Άϊ-Γιώργη στον ενοριακό ναό τού Γέρμα. |
Το μικρό αγόρι όταν
είδε και άκουσε τη λάμια τρόμαξε κι άρχισε να κλαίει με καυτά δάκρυα, που έπεσαν
στα μάγουλα του Άϊ-Γιώργη και τον ξύπνησαν. Γρήγορα τότε αυτός ανέβηκε στο φτερωτό
άτι του, πήρε μαζί του και το παιδί και όρμησε ακάθεκτος επάνω στη λάμια και τη
φόνευσε με το ατσάλινο κοντάρι του. Αμέσως μετά γύρισε μαζί με το παιδί στην
πόλη, όπου τον περίμεναν με αγωνία, ο βασιλιάς, η βασίλισσα, η βασιλοπούλα και
όλος ο λαός, και τον υποδέχτηκαν και τον τίμησαν ως λυτρωτή και σωτήρα τους.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Η καταγραφή του παρουσιαζόμενου λαϊκού θρύλου έγινε από τον
Γιώργο Τ. Αλεξίου στον Γέρμα Καστοριάς, τον Οκτώβριο του έτους 2015.
 |
| Η εικόνα του αγίου Γεωργίου στο τέμπλο του ενοριακού ναού Γέρμα. |
 |
| Ο Γέρμας, υπό την σκέπην του πολιούχου του αγίου Γεωργίου. Ελαιογραφία του Γ.Τ.Α. |
 |
| Ο άγιος Γεώργιος φονεύει τον δράκοντα. Υπέροχο αργυρό εξαπτέρυγο του Γέρμα. 18ος αιών;. |
 |
| Εικόνα του αγίου Γεωργίου απ' το ναό Αγίου Αθανασίου Γέρμα. 19ος αιών; |
 |
| Ξυλόγλυπτος δράκοντας στο προσκυνητάρι του αγίου Γεωργίου, στον Γέρμα, έτ. 1775. |
 |
| Σχεδιαστική απόδοση του δράκοντα απ' τον Γ.Τ.Α. |
 |
| Το χωριό Ο Γέρμας Καστοριάς. |
 |
| Εικόνα του αγίου Γεωργίου στον εξοχικό ναό της Παναγίας, στον Γέρμα, έτ. 1916. |
 |
| Εικονοστάσι του Αγίου Γεωργίου στον Γέρμα. Το έκτισαν οι στρατιώτες του 565 Τ.ΠΖ, περί το έτος 1950. |
 |
| Ο Άί-Γιώργης φονεύει τον δράκοντα. Ξυλόγλυπτη παράσταση στην αγιόθυρα του ενοριακού ναού Γέρμα, έτ. 1775. |
 |
| Το Προσκυνητάρι του αγίου Γεωργίου στον ομώνυμο ενοριακό ναό του Γέρμα.  |
