“Η Παναγία της Σιωπής”. Μία αξιόλογη και διδακτική εικόνιση της Θεοτόκου.

 

    Η Σιωπή εκ μέρους του ανθρώπου και η συνακόλουθή της Ολιγομιλία (βραχυλογία), λογίζονταν απ' την παλαιά εποχή μέγιστες αρετές του. Οι Αρχαίοι Έλληνες, καθώς και άλλοι λαοί είχαν διατυπώσει για τις εν λόγω δύο “αδελφές” αρετές πολλά αποφθέγματα, σοφές γνώμες, ρήσεις και αφορισμούς.

Την ίδια αντίληψη και άποψη για τις αρετές τής σιωπής και τής βραχυλογίας έχουν και οι Χριστιανοί, οι οποίοι μάλιστα αναγνωρίζουν ως ιδανικό υπόδειγμα, παράδειγμα και πρότυπο άσκησης αυτών των αρετών, την Παναγία. Για να κοινοποήσουν οι Χριστιανοί αυτήν την αναγνώρισή τους, επινόησαν και παρουσίασαν στο εκκλησίασμα έναν ανάλογον εικονιστικό τύπο τής Θεοτόκου, που είναι γνωστός με την ονομασία“ Η Παναγία της Σιωπής”, και του οποίου οι εικόνες (τής Θεοτόκου) φέρουν την εύγλωττη επιγραφή “Μήτηρ Θεού – Η Σιωπώσα”, ή “Μήτηρ Θεού - Η Ησυχάζουσα”

    Στην αναφερόμενη εικόνιση “Μήτηρ Θεού – Η Σιωπώσα” παρουσιάζεται η Θεοτόκος να εκτελεί τη γνωστή χειρονομία τής σιωπής, δηλαδή να υψώνει το δάκτυλο - δείκτη του δεξιού χεριού της και να το ακουμβά στα σεπτά χείλη της. Μ΄ αυτήν την κίνησή της η Παναγία προτρέπει όλους εμάς τους Χριστιανούς να είμαστε σύντομοι και σώφρονες στον λόγο μας, να ομιλούμε δηλαδή μόνον εάν πρέπει, όπου πρέπει, όταν πρέπει, ό,τι πρέπει, και όσο το δυνατόν λιγότερο πρέπει.

Ακολούθως θα παρατεθούν ορισμένα χτυπητά παραδείγμα παράτυπης “ομιλίας”.

1. Πριν από μερικά χρόνια, κάποια ιερά μονή τής Δυτικής Μακεδονίας οργάνωσε μία φιλολογική Ημερίδα για έναν επιφανή ευσεβή συγγραφέα τής πατρίδος μας. Επενέβη όμως την τελευταία στιγμή η αρμόδια προϊσταμένη Εκκλησιαστική Αρχή τής Μονής και ορθώς ζήτησε από την ιερά μονή να “σιωπήσει” σχετικώς και ακύρωσε την πραγματοποίηση αυτής της Ημερίδας για τους ευνόητους λόγους (: Η οργάνωση της Ημερίδας ξέφευγε από την αποστολή και την αρμοδιότητα της Μονής κ.λ.π.)

2. Κατά την πρόσφατη επιδημία τής φοβερής Γρίπης μερικοί Ιεράρχες τής Ορθόδοξης Εκκλησίας υποστήριξαν δημοσίως, για τους δικούς τους λόγους, και παρότρυναν τους πιστούς να εμβολιαστούν με το ανάλογο πειραματικό εμβόλιο. Άλλοι Ιεράρχες όμως, έχοντας υπόψη το γεγονός, ότι Ιατρός των ψυχών και των σωμάτων ημών είναι μόνον ο Κύριος, θεώρησαν τον εαυτόν τους σχετικώς αδαή και αναρμόδιον κι εφάρμοσαν την αρετή της Σιωπής.

   

   Σημειώσεις.

   α) Ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος (6ος αιών) στο θεόπνευστο σύγγραμμά του “Κλίμαξ” κατατάσσει την αρετή της Σιωπής στην 11η βαθμίδα τής νοητής κλίμακος των 30 ανάλογων βαθμίδων, που αναβιβάζει τον άνθρωπο στον Ουρανό.

   β) Οι φωτογραφίες που εμπλουτίζουν το παρόν κείμενο ελήφθησαν από το διαδίκτυο.

   Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Ο νεοφανής εικονιστικός τύπος τής Παναγίας με την επιγραφή “Μήτηρ Θεού η Υπάρχουσα”, που δημιουργήθηκε με την προτροπή και καθοδήγηση τής ίδιας τής Θεοτόκου! (+ 21 Νοεμβρίου).

 

    Όλοι οι άνθρωποι βιώνουμε εδώ στη γη πίκρες και δυστυχίες, άλλοι λιγότερες και άλλοι περισσότερες. Ειδικώς όμως εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τις αντιμετωπίζουμε όλες επιτυχώς ζητώντας κι έχοντας την αντίστοιχη στήριξη και συμπαράσταση τής Παναγίας και των Αγίων μας, και λαμβάνοντας την ανάλογη βοήθεια του Τριαδικού Θεού.

    Οι παραπάνω θέσεις και διδαχές τής Εκκλησίας μας παρουσιάζονται στα μέλη της με το κήρυγμα και τις συγγραφές των Πατέρων της, κοινοποιούνται με τους ύμνους των εμπνευσμένων υμνογράφων της και απτοποιούνται και γνωστοποιούνται επιτυχώς με τις ιερές εικόνες των ναών της.

    Στις προαναφερόμενες ιερές εικόνες περιλαμβάνονται και οι φέρουσες την ονομασία “Μήτηρ Θεού η Υπάρχουσα”, των οποίων ο εικονιστικός τύπος δημιουργήθηκε στην Ιερουσαλήμ με την προτροπή και καθοδήγηση τής ίδιας της Παναγίας πριν από 30 χρόνια περίπου, κατά το έτος 1995. Το ιστορικό τής δημιουργίας αυτής της θεομητορικής εικόνισης έχει εν συντομία ως ακολούθως:

    Κατά το προαναγραφόμενο έτος 1995 η Παναγία παρουσιάστηκε κατ' όναρ επανειλημμένως σε μία κοπέλα των Ιερουσαλήμων, που έως τότε ήταν μουσουλμάνα και που αμέσως μετά βαπτίστηκε Χριστιανή, και της γνωστοποίησε το εξής θέλημά της:

    «Θέλω να αγιογραφήσετε μία εικόνα μου όπως με βλέπεις. Το πρόσωπό μου να είναι λυπημένο, τα ενδύματά μου μαύρα, τα τρία πρώτα δάκτυλα του δεξιού χεριού μου ενωμένα και να έχει (η εικόνα) την ονομασία “Η Υπάρχουσα”».

Και όντως, έτσι έγινε. Η κοπέλα απευθύνθηκε σχετικώς στους Έλληνες μοναχούς των Ιεροσολύμων που μόναζαν στο “Προσκύνημα της Φυλακής του Πέτρου, παρεκκλήσι του Αγίου Νικοδήμου”, οι οποίοι προθύμως και ταχέως μερίμνησαν και αγιογραφήθηκε η εικόνα τής Θεοτόκου όπως ακριβώς την περιέγραψε και ζήτησε η Ίδια. Αυτή η πρωτότυπη και θαυματουργή εικόνα τής Παναγίας Υπάρχουσας φυλάσσεται τώρα εκεί, στο “Παρεκκλήσι τού Αγίου Νικοδήμου, τού Προσκυνήματος της Φυλακής του Πέτρου”. Έκτοτε οι όπου γης Ορθόδοξοι Χριστιανοί αγιογραφούν και θα αγιογραφούν πάντα πανομοιότυπες εικόνες τής θλιμμένης Παναγίας με την ονομασία “Η Υπάρχουσα”.

    Αναφορικώς με τα μορφικά - δομικά στοιχεία τού εδώ εξεταζόμενου και παρουσιαζόμενου εικονιστικού τύπου τής Παναγίας Υπάρχουσας σημειώνονται τα εξής: Το θλιμμένο πρόσωπο και η πένθιμη ενδυμασία τής εικονιζόμενης Παναγίας προφανώς αποκαλύπτουν και δηλώνουν εμφαντικώς, ότι η Θεομήτωρ συμπάσχει με τους πονεμένους και δυστυχισμένους ανθρώπους όλης της γης, και ότι θλίβεται πολύ για τους αμαρτάνοντες και αμετανόητους Χριστιανούς. Τα τρία ενωμένα δάκτυλα τού δεξιού χεριού της και η ονομασία τής εικόνας “Η Υπάρχουσα” φανερώνουν και δηλώνουν την επιθυμία της και προτροπή της σε όλους τους Χριστιανούς να πιστεύουν ακλόνητα στην ύπαρξη τού Τριαδικού Θεού, καθώς και στην ύπαρξη και παρακλητική - μεσιτική παρουσία τής Ίδιας δίπλα στο θρόνο του Υιού της Χριστού.

Σημειώσεις:

1. Η πρωτότυπη εικόνα της Παναγίας Υπάρχουσας θαυματούργησε κατά την ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου έτους 2002. Έκτοτε τα μάτια της είναι διαρκώς δακρυσμένα.

   Βλέπε το θαύμα σε βίντεο: .https://www.youtube.com/watch?v=_AwhcPhPuSQ

2. Βλέπε τον Παρακλητικό Κανόνα της Παναγίας Υπάρχουσας:

https://www.scribd.com/doc/172321783/%CE%A0%CE%91%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%9B%CE%97%CE%A3%CE%97-%CE%97-%CE%A5%CE%A0%CE%91%CE%A1%CE%A7%CE%9F%CE%A5%CE%A3%CE%91?secret_password=1sd5annnmfgdjf0gpduc#fullscreen&from_embed

3. Η Σύναξη τής εικόνας τής Παναγίας, της επονομαζόμενης “Η Υπάρχουσα”, τιμάται την 21 Νοεμβρίου, εορτή των Εισοδίων τής Υπεραγίας Θεοτόκου.

4. Όλες οι εδώ παρατιθέμενες εικόνες ελήφθησαν από το Διαδίκτυο.

Γ. Τ. Α.

Αρχαιοελληνικός μύθος: Ο Ροίκος, η Αμαδρυάδα νύμφη και η μέλισσα.

 

    Στην αρχαία Ελλάδα ζούσε ένας ευσταλής, όμορφος και συναισθηματικώς ευαίσθητος νεαρός που λεγόταν Ροίκος. Ο νεαρός αυτός αγαπούσε πολύ τη φύση και γι' αυτό τριγυρνούσε συχνά με τους υπηρέτες του στις εξοχές, στα δάση, στα λιβάδια και στις ρεματιές τής πατρίδας του, παρατηρούσε τα δέντρα, τα πουλιά και τα αγριολούλουδα, και θαύμαζε την ομορφιά τους.

    Κάποια ημέρα που ο Ροίκος βάδιζε μέσα σε ένα πυκνό δάσος είδε μια όμορφη βελανιδιά που ήταν ριζωμένη στην άκρη μιας ρεματιάς και κινδυνεύει να ξεριζωθεί και να καταπέσει. Αμέσως ο φυσιολάτρης Ροίκος πρόσταξε τους υπηρέτες του να υποστηρίξουν το δέντρο για να μη πέσει στην παρακείμενη χαράδρα, και αυτό έκαναν.

    Το γεγονός αυτό το αντιλήφθηκε φυσικά η Αμαδρυάδα νύμφη που κατοικούσε μέσα στον κορμό τής βελανιδιάς και που η ζωή της ταυτιζόταν με τη ζωή τού δέντρου, χάρηκε για τη σωτηρία τους, εμφανίστηκε στον Ροίκο, και για να τον ευχαριστήσει τού πρότεινε να ζητήσει απ' αυτήν όποια χάρη ήθελε. Και ο Ροίκος ζήτησε απ' την Αμαδρυάδα να γίνει σύζυγός του !

Αυτό είναι δύσκολο κι επικίνδυνο, του είπε η Αμαδρυάδα νύμφη, αφού όμως σου το υποσχέθηκα θα γίνει, αλλά με μία προϋπόθεση. Να είμαι η μοναδική γυναίκα σύντροφός σου.

    Εντάξει είπε ο Ροίκος.

    Έγιναν λοιπόν ο Ροίκος και η Αμαδρυάδα ζευγάρι και όρισαν ως σύνδεσμο και αγγελιαφόρο μεταξύ τους μία μέλισσα.

Πέρασε ο καιρός, ο Ροίκος γνώρισε μια άλλη γυναίκα και αθέτησε την υπόσχεσή του. Το πληροφορήθηκε αυτό η Αμαδρυάδα νύμφη και έστειλε τη μέλισσα να τον βρεί και να τον συνετίσει. Πράγματι, η μέλισσα πήγε και τον βρήκε την ώρα που έπαιζε πεσσούς με έναν φίλο του. Ο Ροίκος όταν είδε τη μέλισσα να πετάει επάνω απ' το κεφάλι του εκνευρίστηκε και την έβρισε άσχημα και τότε η Αμαδρυάδα νύμφη θύμωσε πολύ, και πρόσταξε τη μέλισσα να τον χτυπήσει με το κεντρί της στα μάτια του για να τον τυφλώσει. Και τον τύφλωσε.

Απόδοση από τον Γ.Τ.Α.

    Σημείωση. Αμαδρυάδες νύμφαι λέγονται διά το άμα ταις δρυσί γεννάσθαι, ή επειδή δοκούσιν άμα ταις δρυσί φθείρεσθαι.

    Το αρχαίο κείμενο μίας παραλλαγής τού μύθου.

Χάρων γαρ ο Λαμψακηνός ιστορεί, “ως Ροίκος, δρυν θεασάμενος ήδη μέλλουσαν επί γην καταφέρεσθαι, προσέταξε τοις παίσι ταύτην υποστηρίξαι, η δε μέλλουσα συμφθείρεσθαι

τη δρυί νύμφη, επιστάσα τω Ροίκω, χάριν μεν ειδέναι έφασκεν υπέρ της σωτηρίας, επέτρεπε δε αιτήσασθαι ό,τι βούλοιτο. Ως δε εκείνος ηξίου συγγενέσθαι αυτή, επιζήμιον μεν έλεγε είναι τούτο, φυλάττεσθαι δε όμως ετέρας γυναικός ομιλίαν. Έσχον δε μεταξύ αυτών άγγελον μέλισσαν. Καί ποτε πεσσεύοντος αυτού περιΐπταται η μέλισσα. Πικρότερον δέ τι αποφθεγξάμενος, εις οργήν έτρεψε την νύμφην, ώστε πηρωθείναι”.

{Th. G. Etymologikon Magnum Lexikon, τόμ. 1, σελ.. 75.}

Βλέπε σχετικώς: https://kepegerma.blogspot.com/2014/10/blog-post.html

Η περίφημη ιερή εικόνιση με την ονομασία “Ιησούς Χριστός, Ο Χαλκίτης”.

 

Το μέγα αυτοκρατορικό παλάτιον τής βυζαντινής Κωνσταντινούπολης διέθετε μία μνημειακή πύλη εισόδου, που είχε λαμπρή θύρα με χάλκινα θυρόφυλλα και που ένεκα τούτου ονομαζόταν Χαλκή Πύλη. Στην εξωτερική υπέρθυρη καμάρα (κόγχη) τής εν λόγω Πύλης υπήρχε μία αξιόλογη απεικόνιση του Χριστού με την ανάλογη ονομασία, “Ιησούς Χριστός, Ο Χαλκίτης”.

Κατά την περίοδο της εικονομαχίας, ο βυζαντινός εικονομάχος αυτοκράτορας Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος (685 - 741) αφαίρεσε απ' την υπόψη υπέρθυρη κόγχη την αναφερόμενη εικόνα του Χριστού Χαλκίτη και στη θέση της φιλοτέχνησε έναν μεγάλο κι εντυπωσιακό ψηφιδωτό Σταυρό.

Έναν αιώνα αργότερα, το έτος 843 που έληξε η εικονομαχία και θριάμβευσε η Ορθοδοξία, η ευσεβής αυτοκράτειρα Θεοδώρα ανέθεσε στον περίφημο αγιογράφο Λάζαρο να ξαναεικονίσει τον Χριστό επάνω από την Χαλκή πύλη. Και όντως αυτό έγινε. Ο θεόπνευστος Λάζαρος άφησε άθικτον τον προϋπάρχοντα ψηφιδωτό Σταυρό, και αγιογράφησε επ' αυτού τον Χριστό όρθιον κι ευλογούντα, με τη μορφή του Παντοκράτορα και με την επιγραφή εκατέρωθεν των ώμων Του “Ιησούς Χριστός, Ο Χαλκίτης”. Ο Λάζαρος απέφυγε να ζωγραφίσει το καθιερωμένο φωτοστέφανο πέριξ της τιμίας κεφαλής τού Κυρίου, για να διακρίνουν οι πιστοί και τον Σταυρό τής πρότερης παράστασης. Έκτοτε, οι αγιογράφοι τής Ορθοδοξίας φιλοτεχνούν την περιγραφόμενη καταπληκτική παράσταση του Χριστού Χαλκίτη συνήθως κατά τον πρώτο και βασικό τύπο της, δηλαδή, παρουσιάζουν τον Χριστό χωρίς το φωτοστέφανό Του κι έχοντα έναν μεγάλο ψηφιδωτό Σταυρό πίσω από το σώμα του.

    Παρατήρηση. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γνωρίζοντας και λαμβάνοντας υπόψη την τοποθέτηση της πρωτότυπης εικόνας του Χριστού Χαλκίτη στο υπέρθυρο τής κύριας πύλης του αυτοκρατορικού Παλατίου της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης την τοποθετούν και αυτοί κατά κανόνα και ορθώς υπεράνω της εξωτερικής πύλης των ναών τους.

Σημείωση. 'Ολες οι φωτογραφίες εικόνων του Χριστού Χαλκίτη που συνοδεύουν την παρούσα δημοσίευση ελήφθησαν από το διαδίκτυο.

Γ.Τ.Α.

Η Παναγία Παυσολύπη, οι δύο εικονογραφικοί τύποι, ο βυζαντινός και ο ρωσικός, που αποδίδουν άριστα αυτήν τη φιλάνθρωπη ιδιότητά της.

 

    Η Παναγία είναι η κατά σάρκα πολυαγαπημένη μητέρα τού Χριστού μας και βρίσκεται τώρα στους Ουρανούς, δίπλα στον θρόνο Του. Παραλλήλως είναι και η πνευματική μητέρα όλων ημών των χριστιανών, κι ένεκα τούτου μεσιτεύει και δέεται διαρκώς στον Υιόν της κι επιτυγχάνει από τη μακροθυμία Του την παύση κάθε λύπης μας και την έλευση τής χαράς στη ζωή μας.

Η Θεοτόκος, λόγω αυτής τής καίριας συμβολής της στην παύση και αποδίωξη τής λύπης από τους ευσεβείς Χριστιανούς, ονομάστηκε από τους βυζαντινούς προγόνους μας “Παυσολύπη” και απεικονίστηκε μ' αυτήν την επωνυμία και τη φιλάνθρωπη ιδιότητά της σε υπέροχες φορητές εικόνες της.

    Η σημαντικότερη και γνωστότερη απ΄ τις προαναφερόμενες βυζαντινές εικόνες της Παναγίας Παυσολύπης χρονολογείται στον 14ο αιώνα και βρίσκεται στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Στην εικόνα αυτή, καθώς και στις ομότυπες και ομώνυμές της απεικονίσεις, παρουσιάζεται η Παναγία να κρατάει τρυφερά στην αγκαλιά της τον μικρό Χριστό, ο οποίος εικονίζεται να είναι ολοκληρωτικά στραμμένος προς αυτή και να αγκαλιάζει με τα δύο χέρια Του την τιμία κεφαλή της.

Εκτός απ' τον εξεταζόμενο βυζαντινό εικονογραφικό τύπο της Παναγίας Παυσολύπης υπάρχει κι ένας δεύτερος ομώνυμός του κι εξίσου σημαντικός τύπος, που επινοήθηκε μάλλον κατά τον 17ο αιώνα στη Ρωσία, από κάποιον εμπνευσμένο θεολόγο αγιογράφο. Στις εικόνες τού εν λόγω ρωσικού τύπου παρουσιάζεται η Θεοτόκος σε προτομή, να κρατάει στην αριστερή αγκαλιά της τον μικρό Χριστό ευλογούνται και να έχει υψωμένη κι εφαπτόμενη τη δεξιά παλάμη της στην παρειά τού προσώπου της, ως ένδειξη μεγάλου πόνου και θλίψης εξαιτίας των ανθρώπινων αμαρτιών. Με την εν λόγω πονεμένη εμφάνιση και στάση της η Θεοτόκος δηλώνει στους πιστούς που αμαρτάνουν, ότι συλλυπάται μ' αυτούς για τις αμαρτίες τους και τους προτρέπει να μετανοήσουν, ώστε να χαρεί η ίδια και να χαρίσει και στους μετανοούντες την ανάλογη χαρά. Σημειωτέον ότι οι χειρονομίες των ανθρώπων, σαν την εδώ περιγραφόμενη τής Θεοτόκου, θεωρούνται στη Ρωσία, όπως και στην Ελλάδα, εκφραστικές και δηλωτικές μεγάλου πόνου και ανείπωτης θλίψης εκ μέρους τους. Εκ του λόγου τούτου στην πατρίδα μας, οι γονείς των μικρών παιδιών τα (τους) συμβουλεύουν να μην στηρίζουν ποτέ το κεφάλι τους με την (στην) παλάμη τους.

Γ.Τ.Α.

Απολυτίκιον Παναγίας Παυσολύπης.

Ήχος πλ. α΄. Τον συνάναρχον Λόγον.

Θεοτόκε Παρθένε Θεοχαρίτωτε, η της Εύας την λύπην χαροποιήσασα, της δεήσεως ημών ταχὺ επάκουσον, και την λύπην της ψυχής, την εκ πολλών αμαρτιών, παύσον σεμνή Παναγία, θαυματουργέ Παυσολύπη, των προστρεχόντων τη εικόνι σου.

Βλέπε τον Παρακλητικόν Κανόνα της Παναγίας Παυσολύπης:

https://www.proseyxi.com/paraklisi-eis-tin-panagia-tin-paysolipin/

Σημείωση. Η Σύναξις τής Παναγίας Παυσολύπης τιμάται την 31η Αυγούστου.

Η θαυματουργή Ρωσική εικόνα με την ονομασία «Παναγία, η Απροσδόκητος Χαρά». { + 1η Μαΐου}.

 

    Το κείμενο ελήφθη απ' το Ιστολόγιο https://athonas.com/el.

Ένας άνθρωπος αμαρτωλός είχε μεγάλη ευλάβεια στην Υπεραγία Θεοτόκο και γι' αυτό , αν και συνέχιζε να αμαρτάνει, προσευχόταν καθημερινώς έμπροσθεν τής Ιεράς Εικόνος Αυτής με τα λόγια του Αρχαγγέλου Γαβριήλ: «Χαίρε, Κεχαριτωμένη !...».

    Μία φορά, ενώ ετοιμαζόταν να εξέλθει από το σπίτι του για τις συνηθισμένες αμαρτωλές πράξεις του, γονάτισε όπως πάντοτε έμπροσθεν της Ιεράς Εικόνος και προσηύχετο. Ξαφνικά, βλέπει με τρόμο ότι η Εικόνα ζωντάνευσε: Στα χέρια, τα πόδια και την πλευρά τού Σωτήρος μας Χριστού άνοιξαν πληγές, από τις οποίες έρεε αίμα!...Ο αμαρτωλός έπεσε στο έδαφος και ανέκραξε: «Δέσποινά μου, ποιος το έκανε αυτό !;...».«Εσύ και οι άλλοι αμαρτωλοί, που σταυρώνετε πάλι τον Υιό μου όπως οι Ιουδαίοι», απάντησε η Θεομήτωρ. «Εσείς, που ενώ με αποκαλείτε Ελεούσα, συνεχίζετε να με στενοχωρείτε με τις άνομες πράξεις σας».

    «Ώ Δέσποινά μου», απάντησε συγκλονισμένος και μετανοημένος ο αμαρτωλός, «οι αμαρτίες μου να μη νικήσουν την ανέκφραστη αγαθότητά Σου!... Συ είσαι η μόνη ελπίδα όλων των αμαρτωλών. Ικέτευε τον Υιόν Σου και Θεόν ημών !...». Τότε, ή Δέσποινα Θεοτόκος παρεκάλεσε δυο φορές τον Υιό Της, αλλά Αυτός έμεινε αμετάπειστος. Τελικά, μπροστά στην επίμονη δέηση τής Θεομήτορος, ο Χριστός απάντησε: «Εισακούω την παράκλησή Σου. Ας γίνει το θέλημά Σου. Για χάρι Σου, συγχωρούνται οι αμαρτίες τού ανθρώπου αυτού. Ως σημείον τής συγχωρήσεως να άσπασθεί τις πληγές Μου...». Τότε, σηκώθηκε ο αμαρτωλός, στον οποίο με τέτοιο θαυμαστό τρόπο έλαμψε η ανεξάντλητος ευσπλαχνία τής Θεομήτορος, ασπάσθηκε τις πληγές τού Σωτήρος μας και ένοιωσε την απροσδόκητη χαρά της συγγνώμης. Από αυτό το εξαίσιο θαύμα η Εικόνα ονομάστηκε «Παναγία, η Απροσδόκητος Χαρά», ο δε πρώην αμαρτωλός έζησε πλέον μία καθαρή και θεάρεστη ζωή.

    

    Στην εξεταζόμενη θεματική εικόνα παρουσιάζεται συνήθως ο αμαρτωλός προσευχόμενος γονυκλινής έμπροσθεν τής Εικόνος τής Παναγίας, η Οποία φέρει στην αγκαλιά Της τον Κύριό μας με υψωμένα τα χέρια Του, από τα οποία ρέει αίμα, όπως ρέει αίμα και από την πλευρά και τα πόδια Του. Στο κάτω μέρος της εικόνας γράφονται τα αρχικά λόγια τής διηγήσεως: «Άνθρωπός τις άνομος...».

    Στη Μόσχα, στην περιοχή Χαμόβνικυ, στον Ναό τον αφιερωμένο στην Ιερά Εικόνα τής Θεοτόκου «Καιομένη Βάτος», υπήρχε αντίγραφο τής Εικόνος «Η Απροσδόκητος Χαρά», την οποία είχε προσφέρει ή ενορίτισσα Αλεξάνδρα Κουνίτσινα- αύτη από το 1838 άρχισε να θαυματουργεί. Επίσης, στο Κρεμλίνο, στον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού υπήρχε μία Εικόνα «Η Απροσδόκητος Χαρά», στην οποία εικονιζόταν ένας ηλικιωμένος προσευχόμενος και από κάτω υπήρχε γραμμένη ή εξής προσευχή: «Ω Θεοτόκε, μη νικήσει η κακία ημών την άρρητόν Σου αγαθότητα. Συ γάρ ει η ελπίς πάντων των αμαρτωλών, πρέσβευε δε υπέρ ημών προς τον Υιόν Σου και Θεόν ημών».

    

    Υπάρχουν και άλλα αντίγραφα τής Εικόνος αυτής στην Μόσχα και σε άλλα μέρη τής Ρωσίας. Οι ευσεβείς Ρώσοι συνηθίζουν να διαβάζουν τους Χαιρετισμούς ενώπιων τής Εικόνος αυτής, όταν θέλουν την βοήθειά Της για την λύση δύσκολων προβλημάτων τους. Υπάρχει ή ευλαβής δοξασία, ότι όποιος διαβάζει το Απολυτίκιο τής Παναγίας αυτής καθημερινώς επί ένα έτος, αξιώνεται να έχει μία απροσδόκητη χαρά στην ζωή του.

    Την ιστορία αυτή συνέγραψε ο Άγιος Δημήτριος, Μητροπολίτης τής Ροστοβίας (ΙΖ' αι.), στο έργο του «Πόκος ό ένδροσος».

Σημείωση. Οι φωτογραφίες των εικόνων που συνοδεύουν το ανωτέρω κείμενο ελήφθησαν από το διαδίκτυο.

“Ο Καλός Ποιμήν” και “Ο Αμνός του Θεού”. Δύο παρόμοιοι εικονιστικοί τύποι του Χριστού με ξεχωριστό μεταξύ τους περιεχόμενο και με διαφορετικές ονομασίες.

 

Κείμενο Γιώργου Τ. Αλεξίου.

    Δύο από τους σημαντικότερους εικονιστικούς τύπους τού Ιησού Χριστού είναι αυτοί που φέρουν αντιστοίχως μία απ' τις ονομασίες,“Ο Καλός Ποιμήν" και “Ο Αμνός του Θεού”. Οι παραστάσεις τού πρώτου εξ αυτών των τύπων, δηλαδή του φέροντος την ονομασία “Ο Καλός Ποιμήν”, παρουσιάζουν τον Κύριο κατά πρόσωπο, ολόσωμον και όρθιον ή σε προτομή, να βαστάζει στον αυχένα και να κρατάει στους ώμους Του με τα χέρια έναν συμβολικό αμνό. Οι απεικονίσεις αυτές παραπέμπουν στη γνωστή ρήση του Ιησού Χριστού “Εγώ ειμί ο Ποιμήν ο Καλός...” (Ιωάνν. ι΄, 14), και απτοποιούν κι εκφράζουν άριστα το υψηλό περιεχόμενο αυτής (της ρήσης).

    Οι παραστάσεις του έτερου τύπου, που επιγράφονται και είναι γνωστές με την ονομασία “Ο Αμνός του Θεού”, είναι παρόμοιες με τις παραστάσεις του πρώτου τύπου. Εμφανίζουν και αυτές τον Χριστό με έναν συμβολικό αμνόν στους ώμους Του, αλλά και με επιπλέον έναν μεγάλο Σταυρό, τον Σταυρό του Μαρτυρίου Του, στην πλάτη Του. Οι απεικονίσεις αυτού του τύπου αποδίδουν εικαστικώς τη γνωστή φανέρωση κι υπόδειξη απ' τον Ιωάννη τον Πρόδρομο του Ιησού Χριστού κατά τη βάπτισή Του με την ομολογία “ Ίδε ο αμνός του Θεού αίρων την αμαρτία του κόσμου.” (Ιωάνν. Α', 29).

    Παρατήρηση. Η μεγάλη ομοιότητα που έχουν μεταξύ τους οι εικόνες των εδώ παρουσιαζόμενων δύο εικονιστικών τύπων, δηλαδή των ονομαζόμενων κι επιγραφόμενων “Ο Καλός Ποιμήν“ και “Ίδε ο Αμνός του Θεού“, δυσκολεύουν μερικές φορές τους αγιογράφους τους, αλλά και τους πιστούς, να τις ξεχωρίσουν και να τις ονοματίσουν αναλόγως. Το λάθος τους αυτό βεβαίως είναι τυπικό και όχι ουσιαστικό, καθότι ο Ιησούς Χριστός είναι μεταφορικώς και “Ο Καλός Ποιμήν” και “Ο Αμνός του Θεού”.

    Σημείωση. Το παρόν κείμενο συνοδεύεται από ευάριθμες συμβολικές εικόνες τού Χριστού που τον παρουσιάζουν είτε ως “Καλόν Ποιμένα”, είτε ως “Αμνόν του Θεού”.