Η αγιοποίηση {: η ανακήρυξη κάποιου χριστιανού σε άγιο} και οι προϋποθέσεις της στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι αναγνωρίσεις δύο μεγάλων αγίων πρωτίστως απ' τον πιστό λαό της Καστοριάς.

 

    Ο πανάγαθος Τριαδικός Θεός παραγγέλνει στους Χριστιανούς όλων των αιώνων τα εξής: «άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιός ειμί“ (Α’ Πετρ. 1,16), δηλαδή, να γίνεσθε σε όλη σας τη ζωή άγιοι, διότι εγώ ο Θεός και Πατέρας σας είμαι άγιος. Και πράγματι, αναρίθμητοι χριστιανοί, από την εποχή της αρχαίας Εκκλησίας και μέχρι σήμερα, ακολούθησαν (και) ακολουθούν αυτήν την εντολή Του, εφάρμοσαν - εφαρμόζουν τις επιταγές του νόμου Του κι έγιναν - γίνονται άγιοι.

    Όλοι οι υπάρχοντες απειράριθμοι άγιοι τής πίστεώς μας είναι γνωστοί στο Θεό, πάμπολλοι δε εξ αυτών είναι γνωστοί και στην Εκκλησία μας και τιμώνται αναλόγως και δεόντως απ' το ευσεβές πλήρωμά της. Φυσικά, και στις ημέρες μας αναδεικνύονται νέοι άγιοι, που αναγνωρίζονται επισήμως απ' την Εκκλησία μας και κατατάσσονται στο Αγιολογιό της.

    Η προαναφερόμενη αγιοαναγνώριση ενός κεκοιμημένου Χριστιανού και η συνακόλουθη κατάταξή του στο χορό των αγίων τού Θεού είναι πολύ σημαντική, σοβαρή και υπεύθυνη πράξη και γι αυτό η Ορθόδοξη Εκκλησία την εκτελεί με πολύ μεγάλη προσοχή και σύμφωνα με ορισμένες αρχές. Οι εν λόγω αρχές αναφέρονται και καταγράφονται ως εξής, από τον εκ Βογατσικού Καστοριάς καταγόμενον γνωστό Αρχιμανδρίτη και άριστο Θεολόγο π. Μελέτιο Βατραχάνη:

"1) Εξέλεγξις στοιχείων αγιότητος υπό Συνόδου. (Αύτη περιττεύει περί προσώπων ήδη αναγνωρισμένων ως αγίων).

2) Κατά την ανακήρυξιν γίνεται σχετική εκκλησιαστική πράξη.

3) Η πράξις της ανακηρύξεως υπογράφεται πανηγυρικώς εν τω ναώ, γενομένης και της προσηκούσης εκκλησιαστικής τελετής ως εξής· Κατερχομένης δηλαδή απάσης της Συνόδου εις τον ναόν και τιθεμένου εν τω μέσω του ευαγγελίου, ψάλλονται τα τροπάρια «Ευλογητός εί Χριστέ ο Θεός ημών…», «΄Οτε καταβάς τας γλώσσας συνέχεε…» κ.τ.λ.. Είτα αναγιγνώσκεται και υπογράφεται υπό πάντων των της γενικής Συνόδου μελών, άτινα παρίστανται, η πράξις της αγιοποιήσεως κ.λ.π..

4) Επί των αξιολογοτέρων αγίων συντάσσεται και ιδιαιτέρα ακολουθία.

5) Αναγκαία εστί η ανακομιδή των λειψάνων αν σώζονται....

    ... η αναγνώριση «των υπό του Θεού δεδοξασμένων προσώπων των ευαρεστούντων Αυτώ και της κατατάξεως αυτών εις τον χορόν των Αγίων εγίνετο, γίνεται και οφείλει να γίνεται κατά αδιάκοπον και εν τούτω παράδοσιν τής Ορθοδόξου Εκκλησίας υπό της γενικής εκκλησιαστικής συνειδήσεως ποιμένων τε και ποιμενομένων άνευ άλλης ετέρας πρωτοβουλίας και επισήμου επεμβάσεως τής εκκλησιαστικής αρχής». Βεβαίως η εκκλησιαστική αρχή δύναται και πρέπει δι’ ειδικής πράξεως να καθορίζει μερικές λεπτομέρειες που ακολουθούν την αγιοποίηση κάποιου, μάλιστα τελετουργικής φύσεως (ως η διάταξη εορτής αγίου)· επ’ ουδενί όμως λόγω η εκκλησιαστική αρχή δύναται να προβαίνει εξ αποκλειστικής της πρωτοβουλίας εις την ανακήρυξη αγίου, διότι αυτό δεν είναι έργο αποκλειστικά αυτής, αλλά της εν γένει συνειδήσεως της Εκκλησίας. ".

Αρχιμανδρίτης Μελέτιος Βαδραχάνης.

{Βλέπε: https://www.dogma.gr/diafora/poies-einai-oi-proypotheseis-gia-na-ginei-kapoios-agios/109923/}

    Στην Καστοριά, εξ όσων έχει υπόψη του ο γράφων Γεώργιος Τ. Αλεξίου, οι δύο πρώτες απ' τις  αναγνωρίσεις αγίων που πραγματοποιήθηκαν κατά τα τελευταία 650 έτη έγιναν αρχικώς από τον πιστό λαό τής τοπικής Εκκλησίας κι επιβεβαιώθηκαν - επικυρώθηκαν κατόπιν  από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, κι αυτές είναι, του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (+ 1360) και του αγίου Κοσμά του Αιτωλού (+1779). Οι λοιπές αγιοαναγνωρίσεις και αγιοκατατάξεις έγιναν πριν από μερικά έτη με αποκλειστική πρωτοβουλία των τοπικών εκκλησιαστικών αρχών και με την  εξής σειρά: Το έτος 2012 έγινε η αγιοκατάταξη τής ασκήτριας Σοφίας της Κλεισούρας Καστοριάς και τον Φεβρουάριο του 2020 των ακολούθως αναγραφόμενων επτά νεομαρτύρων τής περιοχής: α) Μάρκου Πέτρου Μαρκούλη εκ Κλεισούρας, β) Ιωάννη – Νούλτζου εκ Καστορίας, και των συν αυτώ αθλησάντων, γ) Γεωργίου τού εκ Καστορίας, δ) ιερέως Βασιλείου Καλαπαλίκη, εφημερίου Χιλιοδέντρου Καστορίας και ε) Αρχιμανδρίτου Πλάτωνος Αϊβαζίδη.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.