Το εγκόλπιο Ημερολόγιο έτους 2021, της Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς.

 (Παρουσίαση: Γιώργος Τ. Αλεξίου).

    Η Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς τύπωσε και κυκλοφόρησε προσφάτως το εγκόλπιο Ημερολόγιό της έτους 2021, που είναι “Αφιερωμένο στους Αγίους Νεομάρτυρες, τους εν Καστορία τιμωμένους”. Το εν λόγω καλαίσθητο Ημερολόγιο τσέπης προβάλλει στο εμπροσθόφυλλό του την ιερή εικόνα του Καστοριανού Νεομάρτυρος Βασιλείου Καλαπαλίκη (+ 1902), στο δε οπισθόφυλλό του έχει το βυζαντινό συμπίλημα της ονομασίας “Ιερά Μητρόπολις Καστορίας”. Τα κείμενα του Ημερολογίου εγράφησαν από τον Πανοσιολογιώτατον Αρχιμανδρίτην π. Γεώργιον Ράνιον και απ' τον ελλόγιμον θεολόγον κ. Βασίλειον Στυλιάδην.

Στις εσωτερικές σελίδες του Ημερολογίου παρουσιάζονται με τη σειρά τα εξής:

α). Μήνυμα ευλογίας κι ευχών του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίου.

β). Μήνυμα ευχετικό του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου προς το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας.

γ). Εισοδικόν, ήτοι εκτενής και μεστός πρόλογος του Ημερολογίου απ’ τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ, αναφερόμενο στους Νεομάρτυρες της Εκκλησίας μας και ιδιαιτέρως στους Αγίους Νεομάρτυρες τούς εν Καστορία τιμωμένους. Στο εν λόγω Εισοδικόν περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων σημαντικών αναφορών - επισημάνσεων και οι εξής:

Εγκωμιάζοντας ο Μέγας Βασίλειος τους Αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες που μαρτύρησαν στην παγωμένη λίμνη της Σεβάστειας και έγιναν οι προστάτες της οικογενείας του, αναφέρεται, όχι μόνο στο φρικτό τους μαρτύριο, αλλά συγχρόνως και στη θαρραλέα ομολογία τους. Υπενθυμίζει στους Χριστιανούς της εποχής του και διαχρονικά στους Χριστιανούς όλων των εποχών «πώς οι γενναίοι στρατιώτες του Χριστού... με θαρρετή τη φωνή, με θάρρος και γενναιότητα, χωρίς να φοβηθούν τίποτα από αυτά τα οποία επεδείκνυε το διάταγμα του βασιλέως και απαιτούσε υπακοή, χωρίς να τρομάξουν από τις απειλές, ομολόγησαν ότι είναι Χριστιανοί». Και συμπληρώνει γεμάτος θαυμασμό ο ιερός Πατήρ: «Ώ μακάριες γλώσσες που αφήσατε εκείνη την ιερά ομολογία την οποία, ο αέρας μεν που την δέχθηκε αγίασε, οι άγγελοι δε που την άκουσαν την επεκρότησαν, ο διάβολος μαζί με τα δαιμόνια πληγώθηκε, ο δε Κύριος την κατέγραψε στους Ουρανούς»...

    Αυτήν την ομολογιακή πορεία χάραξαν οι μάρτυρες των πρώτων εκκλησιαστικών χρόνων, αυτήν ακολούθησαν και οι Νεομάρτυρες κατά τηνπερίοδο της τουρκικής δουλείας. Έτσι το Γένος, πολύ δέ περισσότερο η Εκκλησία, αναβαπτίστηκε μέσα στα μαρτυρικά αίματα των παιδιών του και έζησε τό αρχαίο μεγαλείο της ομολογίας και των Μαρτύρων της Πίστεως...

«Δεν αρνούμαι τον Χριστό, Χριστιανός γεννήθηκα και Χριστιανός θέλω να αποθάνω», έλεγε με παρρησία ο άγιος Νεομάρτυρας Πολύδωρος ο Κύπριος...

«Χριστιανός είμαι», αναφωνούσε ο άγιος Νεομάρτυρας Ιωάννης ο Καστοριανός και μάλιστα, κάνοντας τό σημείο του σταυρού, του πέρασαν την αγχόνη στο λαιμό του μαζί με τον γαμπρό του και τον αδελφό του στην κεντρική αγορά της Καστοριάς.

«Χριστιανός είμαι, τον Δεσπότη Χριστό προσκυνώ», έλεγε στους δημίους του ο άγιος Γεώργιος ο εξ Αγαρηνών, ο Καστοριανός που μαρτύρησε στα μέρη της Ακαρνανίας.

    «Χριστιανός είμαι και Χριστιανός θα πεθάνω», ήταν τα τελευταία λόγια του γενναίου Κλεισουριώτη Μάρκου που τον κρέμασαν στον αύλειο χώρο της Αγίας Παρασκευής στο Άργος Ορεστικό.

«Χριστιανοί είμαστε και δέν αλλάζουμε την πίστη μας», απαντούσαν οι γενναίοι αθλητές της Πίστεως και κήρυκες της αληθείας της θεότητος του Χριστού, ο παπα-Θεόφιλος από την ενορία του Καρύδη και ο Γρηγόριος ο Πρωτοσύγκελλος και Ηγούμενος της Μονής των Αγίων Αναργύρων μαζί με τους δέκα Καστοριανούς, που τους πίεζαν να αλλαξοπιστήσουν καθώς τους μετέφεραν σιδηροδέσμιους στη Βασιλίδα Πόλη. Και βλέποντας το αμετάθετο της γνώμης τους, οι δεσμοφύλακες τούς έπνιξαν στο Νέστο ποταμό...

    Οφείλουμε, λοιπόν, στα πρόσωπα αυτά, οφείλει η πατρίδα μας στους Αγίους Νεομάρτυρες, οφείλουμε άπαντες σε αυτούς την ελευθερία μας. Γι' αυτό θα πρέπει να τους θυμόμαστε και να τους μνημονεύουμε, ιδιαίτερα στα δίσεκτα χρόνια που περνάει ο τόπος μας. Προς τιμή τους ανεγείραμε μεγαλοπρεπή ναό , που εύχομαι σύντομα να τελειώσει και να χαρούμε τα εγκαίνιά του, προκειμένου να θυμίζει σε όλους το ανεξόφλητο χρέος μας σ' αυτές τις ηρωικές μορφές που έσωσαν τον τόπο μας...».

δ). Ψυχοφελές γενικό κείμενο για τους Νεομάρτυρες τής Καστοριάς και σύντομη παρουσίαση του βίου και της πολιτείας εννέα εξ αυτών, μαζί με την ιερή εικόνα και το Απολυτίκιο εκάστου. Οι παρουσιαζόμενοι Νεομάρτυρες είναι οι εξής:

1). Οσιομάρτυς Ιάκωβος ο εκ Καστορίας και οι συν αυτώ οσιομάρτυρες Ιάκωβος Ιεροδιάκονος και Διονύσιος Μοναχός (+ 1519).

2). Νεομάρτυς Μάρκος ο Κλεισουριεύς (+ 1598).

3). Νεομάρτυς Ιωάννης ο εκ Καστορίας (Νούλτζος) και οι συν αυτώ (+ 1696).

4). Οσιομάρτυς Νικόδημος εκ Βιθκουκίου (+ 1722)

5). Ιερομάρτυς Κοσμάς ο Αιτωλός (+ 1779).

6). Νεομάρτυς Γεώργιος ο εκ Καστορίας, ο εξ Οθωμανών (+ 1808).

7). Εθνομάρτυς Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος, Πρωτοσύγκελλος Μητροπόλεως Καστορίας και Ηγούμενος της μονής Αγίων Αναργύρων, και ο Παπαθεόφιλος, εφημέριος της Ενορίας Αγίου Νικολάου Καρύδη (+ 1822).

8). Ιερομάρτυς Βασίλειος Καλαπαλίκης (+ 1902).

9). Ιερομάρτυς και εθνομάρτυς Πλάτων Αϊβαζίδης (+ 1921).

Το κείμενο για τον Βίο του προαναφερόμενου ιερομάρτυρος Βασιλείου Καλαπαλίκη (+ 1902), στον οποίον είναι αφιερωμένο το εξεταζόμενο Ημερολόγιο, έχει ως ακολούθως:

Ιερομάρτυς Βασίλειος Καλαπαλίκης (+1902).

Ο ιερεύς Βασίλειος Καλαπαλίκης, εφημέριος της ενορίας Χιλιοδένδρου, γεννήθηκε τό 1858. Υπήρξε έγγαμος και απέκτησε τρία τεκνα, εκ των οποίων τα άρρενα εκοιμήθησαν σε νεαρά ηλικία, ενώ η θυγατέρα του δημιούργησε οικογένεια. Θεωρείται από τους συγχωριανούς του άγιος κληρικός, φιλήσυχος άνθρωπος ελεήμων και φιλότιμος, εξυπηρετικός και ευγενικός στους Χριστιανούς (Πατριαρχικούς και Εξαρχικούς), αλλά και στους Μουσουλμάνους (μην ξεχνούμε ότι η περιοχή απελευθερώθηκε το 1912).

Ήταν φιλακόλουθος και τελούσε όλες τις Ιερές Ακολουθίες ανελλιπώς, ακόμη και μόνος του. Η ενάρετη ζωή του, η αγάπη και ο σεβασμός προς το πρόσωπό του όλων όσοι τον γνώριζαν και οι πολλές ευεργεσίες του προς όλους κίνησαν το μένος του αντικειμένου εχθρού και τον φθόνο των πονηρών ανθρώπων. Μάλιστα, ήταν τέτοια η επιρροή της βιοτής του ώστε απέτρεψε τους εξισλαμισμούς στην περιοχή.

    Το εσπέρας της Παρασκευής 21 Ιουνίου 1902, ενώ τελούσε μόνος του τον Εσπερινό, Οθωμανοί εκ της Μεσοποταμίας επέδραμαν στον Ιερό Ναό και πυροβόλησαν διά του φεγγίτου του Ιερού Βήματος τον ευρισκόμενο έμπροσθεν της Αγίας Τραπέζης Ιερέα, τον οποίον και τραυμάτισαν ελαφρώς στο χέρι. Ο π. Βασίλειος βγήκε να δει τί συμβαίνει και δέχτηκε την μετά μανίας επίθεσή τους, διά ξύλων και πελέκεων. Η κεφαλή του κατακρεουργήθηκε σε πολλά μέρη, η γνάθος εθρυματίσθη, το σώμα του δέχτηκε πολλά κτυπήματα και πολλαπλές κακώσεις και στρεβλώσεις. Το σώμα του ευρέθη αγνώριστο και αναγνωρίσθηκε εκ της γενειάδος και εκ των Ιερών Αμφίων.

Κατόπιν συνεχών εμφανίσεων έγινε ανακομιδή των Λειψάνων του, τα οποία ευωδιάζουν, σημείο της παρουσίας της χάριτος του Αγίου Πνεύματος και της ευαρέσκειας του Αγίου Τριαδικού θεού προς τον Ιερέα Βασίλειο.

ε). Προσευχή.

στ). Το Σύμβολον της Πίστεως.

    ζ). Ευχαί κατά το μέτρον των 24 ωρών του νυχθημέρου, επιγραφόμεναι Ιωάννη τω Χρυσοστόμω.

η). Οι ανάλογες ημερολογιακές σελίδες με το αντίστοιχο εορτολόγιο, γενικό και τοπικό, και με τα Αναγνώσματα των Κυριακών και μεγάλων εορτών.

θ). Ενημερωτικό κείμενο για τις διατεταγμένες νηστείες της Εκκλησίας μας.

ι). Η πνευματική και φιλανθρωπική Διακονία, καθώς και η πολύπλευρη δράση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ και των άλλων άξιων κληρικών της αναφερόμενης Ιεράς Μητρόπολης.

κ). Η διοικητική δομή της ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς και χρήσιμες πληροφορίες περί του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου αυτής κ.κ. Σεραφείμ.

λ). Οι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί της περιοχής και η τοπική Αγιολογία.

   Κλείνοντας τη σύντομη παρουσίαση τού εξεταζόμενου Ημερολογίου της Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς σημειώνουμε συμπερασματικά, ότι πρόκειται για ένα καλαίσθητο εκκλησιαστικό εγκόλπιο, που θα ωφελήσει πολύ όλους τους ευσεβείς χριστιανούς, οι οποίοι πρόκειται να το αποκτήσουν, να το μελετούν και να το συμβουλεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια του προσεχούς σωτήριου έτους 2021.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Η Φήμη του Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.

Σεραφείμ του σεβασμιωτάτου και θεοπροβλήτου Μητροπολίτου της αγιωτάτης Μητροπόλεως Καστορίας, υπερτίμου και εξάρχου Άνω Μακεδονίας, ημών δε πατρός και ιεράρχου πολλά τα έτη.