Φως της Καστοριάς: Οι 72 (!) ασθένειες των ζώων που κατονομάζονται σε περιστατική Ευχή της Εκκλησίας μας.

Ο όσιος Νικάνορας, της Ζάβορδας.

Στα παλιά τα χρόνια, πριν το έτος 1950, οι περισσότεροι Έλληνες ζούσαν σε χωριά και ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν στην κατοχή τους έναν μικρό ή μεγάλο αριθμό εκμεταλλεύσιμων ζώων, τα οποία, όπως ήταν φυσικό, πλήττονταν αρκετές φορές από διάφορες ασθένειες και ποικίλες συμφορές. Αυτές τις ασθένειες και τις συμφορές τις θεωρούσαν οι ιδιοκτήτες των υπόψη ζώων ως ενεργήματα του Διαβόλου και γι’ αυτό, όταν ήθελαν να τις προλάβουν ή και να τις αποδιώξουν, έτρεχαν στους ιερείς των επιχώριων ναών, οι οποίοι τελούσαν ανάλογους Αγιασμούς και ζητούσαν την αντίστοιχη βοήθεια του Θεού, με την επίκληση πάντα της μεσιτείας συγκεκριμένων ιαματικών αγίων. Οι δημοφιλέστεροι απ’ αυτούς τους ιαματικούς αγίους ήταν και είναι, ο άγιος Μόδεστος Πατριάρχης Ιεροσολύμων (+ 634) και ο όσιος Νικάνορας της Ζάβορδας (1491-1549), των οποίων οι Ιερές Ακολουθίες περιλαμβάνουν και αρκετές ανάλογες Ευχές, που είναι κατάλληλες για την κάθε περίπτωση ζωονόσου και σχετικού παθήματος. Μία τέτοια Ευχή, που συνοδεύει την Ιερή Ακολουθία του αγίου Νικάνορα της Ζάβορδας και που εμπεριέχει τις παράξενες ονομασίες 50 ζωονόσων και συμφορών, παρατίθεται ακολούθως:

Ευχή εις κίνδυνον βοών και προβάτων.

Του Κυρίου δεηθώμεν.

Η Ακολουθία του οσίου Νικάνορος, που
περιλαμβάνει την παρουσιαζόμενη Ευχή.

Κύριε ο Θεός ημών ο Παντοκράτωρ, ο ποιήσας τον Ήλιον εις φαύσιν της ημέρας προς σωτηρίαν του γένους των ανθρώπων, την δέ Σελήνην και τους αστέρας πηξάμενος, εις αρχάς της νυκτός προς βοήθειαν ημών, ο Σωτήρ των ψυχών ημών δεόμεθά σου, ρύσαι Κύριε του δούλου σου (δείνα) του επικαλούντος με (τον ιερέα) υπέρ των ποιμνίων και των βουκολίων αυτού, ρύσαι Κύριε και αυτά από πάσης συμφοράς επερχόμενης από οφθαλμού κακού ανθρώπου, και από κραυγής δολεράς και βλαβεράς.

Έτι δεόμεθα τον θεόν τον καθήμενον επί των Χερουβίμ, επάκουσόν μου του αναξίου δούλου σου και ρύσαι τα ποίμνια των δούλων σου τούτων, των επικαλούντων το όνομά Σου το άγιον, δι’ εμού του δούλου σου, και ρύσαι αυτά εκ των εβδομήκοντα δύο παθημάτων, άπερ βλάπτουσι τα ποίμνια και τα βουκόλια. Από του διαβόλου περιεργειών και πάσης βλάβης. Από φθόνου, από ζήλου, από κραυγής, από ρίψεων παίδων, από μαγείας, από φαρμακεύσεως κακών ανθρώπων, από αιμάξεως, από πληγώσεως στομάτων, από χειλέων, από δυσεντερίας, από σπλήνης, από φληνιασμού, από φλέβας, από βδελεασμού, από χολέρας, από ψώρας, από λούθρακος, από κροτηνιασμού, από ασηφίδας, από δαιμονίου, από εκθλίψεως, από σκοτοφλίας, από τρονιασμού, από δυσουρίας, από τρισουρίας, από στενοχάδας, από εξοχάδας, από λερηλιασμού, από πυρετού, από αδίστακτου, από μολυσμού μύξας, από περιέργειας κακών ανθρώπων, από σκοτολήψεως, από φλεγονιασμού, από γοργορισμού, από λαιμοσκοτώσεως, από γλωσσοπονίας και ουρανίσκου, από οδόντων αγριακού, από χολής, από σκορδατσού, από βράσεως, από ύδατος βλαβερού, από νομής δολεράς, από θηρίων ιοβόλων, από λύκου θηρός, από ερπετού πονηρού, από χολής ανιάτου, από κοιλίας πόνου, και από παντός πόνου των εβδομήκοντα δύο παθών των κτηνών, φυγέτωσαν από της ποίμνης και των βουκολίων του δούλου του Θεού (δείνα) και από πάντων των ποιμνίων.

Ο άγιος Μόδεστος. Εικόνα
σε ναό των Μανιάκων Καστοριάς.

Κύριε Ίησού Χριστέ, ο Θεός ημών, η αρραγής πέτρα και θεμέλιον της πίστεως, επάκουσόν μου του δούλου σου και μη εισέλθη εις τα κτήνη οιαδήποτε συμφορά, αλλ’ αποδίωξαν πάντα τα ρηθέντα πάθη από της ποίμνης και βουκολιών του δούλου σου (δείνα).

Ορκίζω σας πάντα τα πάθη, και πάσας τας ασθενείας εις τον θρόνον του Θεού φύγετε εκ της ποίμνης των βουκολίων του δούλου (δείνα) ότι τω Θεώ πρέπει πάσα δόξα εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Η παρουσιαζόμενη Ευχή αναφέρει τον συμβολικό αριθμό 72 για τις εξορκιζόμενες ζωονόσους, στην πραγματικότητα όμως παραθέτει τα ονόματα 50 εξ αυτών.

Γιώργος Τ. Αλεξίου