Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012

Ροδάκινο και ζουμπούλι, τα σύμβολα του νυχτεριού στη βιοτεχνία της γούνας (πριν το έτος 1940)

Κείμενο του Αποστόλου Δ. Σαχίνη
   Το ροδάκινο είναι ο καρπός της ροδακινιάς (μηλέα ή περσική), που στην περιοχή της Καστοριάς ωριμάζει κατά τον μήνα Σεπτέμβριο. Στην τοπική βιοτεχνία της γούνας το ροδάκινο ήταν, πριν το έτος 1940, το σύμβολο της ενάρξεως του νυχτεριού, η οποία συνέπιπτε με την φθινοπωρινή ισημερία (21 Σεπτεμβρίου). Η έναρξη του νυχτεριού γνωστοποιείτο από το αφεντικό του μαγαζιού στους εργάτες του, με έναν τρόπο συμβολικό και βουβό. Από τη στεφάνη της κρεμαστής γκαζόλαμπας κρεμούσε ένα ροδάκινο και οι εργάτες δέχονταν την ειδοποίηση αυτή σιωπηλοί. Από την επομένη ήμερα ξυπνούσαν δύο ώρες νωρίτερα και ξεκινούσαν για τη δουλειά στο βαθύ σκοτάδι, κρατώντας τα φανάρια τους.
   Τα νυχτέρια διαρκούσαν μέχρι την εαρινή ισημερία (21 Μαρτίου) και τότε οι εργάτες τοποθετούσαν στη στεφάνη της ίδιας γκαζόλαμπας το πρώτο ανοιξιάτικο ζουμπούλι ή ζιμπίλι (υάκινθος ο ανατολικός), που ήταν το σύμβολο της εαρινής ισημερίας, και το αφεντικό δεχόταν με την σειρά του, βουβά κι αυτός, τη λήξη του νυχτεριού.
Το ζουμπούλι (Υάκινθος)
Η γκαζόλαμπα

ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Βλέποντας και θαυμάζοντας την «τρυφερότητα» με την οποία οι γουνεργάτες αντιμετώπιζαν το σκληρό νυχτέρι τους, παραθέτω δύο τρυφερά ποιήματα, που αναφέρονται αντιστοίχως στο γλυκό ροδάκινο και στο ευωδιαστό ζουμπούλι.
α) Μικρό ροδάκινο
Μικρό ροδάκινο στόχε υψηλέ
με τόσα πρόθυμα κλαδιά
πόσο το μέτωπό σου ζήλεψε χώματα!
πού είν’ οι αστραπές τα ποτάμια οι γειώσεις του ήλιου
ραγδαίες βροχές και διψάς;
μα κανένα θολό νερό δε θα σου πει την αλήθεια,
έλα θα σου δείξω και στων δρόμων τα σώματα
τάφρους της μνήμης σε στιγμή κόκκινου πανικού
αρκετά ’ναι να σκούξει η καρδιά της πρώτης ηλικίας…
(Σωκράτης Ξένος)
β) Οι υάκινθοι της λύπης
Κατάστικτο από ζουμπούλια έφθασε το βράδυ.
Μαζί ένας εύφορος πυρετός τρύγησε τα μάτια σου
και ποτάμια ύδατα προχώρησαν προς το μέρος σου.
Σαν κάποια θυέλλη λύπης πάνω σε χρυσά βροχής
κλωνάρια να λειτούργησε.
Κι ενώ η διάρκεια σε απήγγειλε,
αέναα πόθησες τη ζωή.
(Νάζη Χατζημωυσιάδου)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου