 |
| Ο Ιησούς Χριστός εντός του Αγίου Ποτηρίου (εικόνα στην Καστοριά). |
Α) Ο
πνευματικός αγώνας των Χριστιανών κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή
Αδελφοί, όποιος φυλάττει τον εαυτό του καλώς
και όπως πρέπει τις άγιες ήμερες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι μακάριος, διότι
κι αν έτυχε σαν άνθρωπος να αμαρτήσει είτε από ασθένεια είτε από αμέλεια, αλλ’
όμως ο Θεός έδωσε τις άγιες αυτές ήμερες, ώστε εάν προσπαθήσει με εγρήγορση και
ταπεινοφροσύνη να φροντίσει για τον εαυτό του και να μετανοήσει κατά τη διάρκειά
τους, θα καθαρισθεί από τις αμαρτίες όλου του έτους και τότε η ψυχή του θα
αναπαύεται από το βάρος κι έτσι θα προσέρχεται καθαρός στην αγία ημέρα της Αναστάσεως
και θα μεταλαμβάνει ακατακρίτως των αγίων μυστηρίων…
Β) Εγκράτεια
της κοιλίας
Όποιος λοιπόν θέλει να καθαρισθεί από
τις αμαρτίες όλου του έτους, κατά τη διάρκεια τούτων των ημερών πρέπει:
α) να προφυλάσσεται από την αδιακρισία
μεταξύ των τροφών (δηλαδή, να διακρίνει και να λαμβάνει μόνο τις νηστίσιμες
τροφές). «Διότι», όπως λέγουν oι πατέρες, η αδιακρισία «γεννά στον άνθρωπο κάθε κακό».
β) πρέπει ομοίως να προσέχει και να μη
διακόπτει τη νηστεία χωρίς μεγάλη ανάγκη,
γ) να μη επιζητεί τα νόστιμα φαγητά,
και
δ) να μη φορτώνεται με πλήθος φαγητών
και ποτών.
 |
| Ζωγραφιά φρούτων στο αρχοντικό Τσιατσιαπά Καστοριάς, 18ος αιών. |
Γ) Λαιμαργία και γαστριμαργία, η ακριβής σημασία τους.
Πραγματικά υπάρχουν δύο είδη
γαστριμαργίας. Ένας άνθρωπος πολεμείται από τη λιχουδιά και δέν θέλει πάντοτε
να τρώγει πολλά, αλλά θέλει να τρώγει μόνο τα νόστιμα εδέσματα…. Αυτό λέγεται λαιμαργία.
Άλλος πολεμείται από την πλευρά της ποσότητος,
και δεν θέλει τα καλά φαγητά, ούτε τον μέλλει για τη νοστιμάδα, αλλά, είτε καλά
είναι, είτε κακά, δεν θέλει παρά μόνο να φάγει και να γεμίσει την κοιλιά του. Αυτό λέγεται γαστριμαργία.
Και σας λέγω την προέλευση αυτών των
λέξεων. Μαργαίνειν στην ελληνική γλώσσα σημαίνει μαίνεσθαι και μάργος είναι ο
μαινόμενος. Όταν λοιπόν επέλθει σε κάποιον η νόσος εκείνη και η μανία για το
γέμισμα της κοιλιάς τότε λέγεται γαστριμαργία από το μαργαίνειν, δηλαδή μαίνεσθαι
την γαστέρα. Όταν δέ περιορίζεται μόνο στην ηδονή του λαιμού λέγεται λαιμαργία
από το μαργαίνειν το λαιμό.
Δ) Αποχή από
κάθε αμαρτία
Αυτά περί της εγκράτειας της κοιλιάς. Πρέπει δε όχι μόνο να
φυλάττωμε τη δίαιτά μας, αλλά και να απέχουμε από κάθε άλλη αμαρτία, ώστε όπως
νηστεύομε με την κοιλιά, έτσι να νηστεύουμε και με τη γλώσσα, απέχοντας από καταλαλιά,
από ψεύδος, από
φλυαρία, από λοιδορία, από οργή, από κάθε αμαρτία γενικώς που γίνεται διά της
γλώσσης.
 |
| Ο Χριστός ευλογεί τα Τίμια Δώρα. Εικόνα στο ναό Αγίων Πάντων Καστοριάς. |
Ομοίως πρέπει να νηστεύουμε με τους οφθαλμούς, να μη βλέπουμε
μάταια, να μη απευθύνουμε τολμηρό βλέμμα με τους οφθαλμούς, να μη προσέχομε
κανένα αναιδώς, ομοίως να εμποδίζουμε και τα χέρια και τα πόδια από κάθε πονηρό
πράγμα, και έτσι νηστεύοντα όπως λέγει ο άγιος Βασίλειος, νηστεία αποδεκτή,
απέχοντας από κάθε κακία που ενεργείται με όλες τις αισθήσεις μας, να προσερχόμαστε
την αγία ημέρα της Αναστάσεως, όπως ήδη είπαμε, νέοι και καθαροί και άξιοι της
μεταλήψεως των αγίων μυστηρίων, αφού πρώτα εξέλθουμε σε προϋπάντηση του Κυρίου
μας Ιησού Χριστού…
(Φιλοκαλία των Νηπτικών και
Ασκητικών, τόμ 12, μετάφραση Π.Κ. Χρήστου, Πατερικαί εκδόσεις «Γρηγόριος ο
Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1981, σελ. 567 – 573).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Η επιλογή και ο
τιτλισμός των παρουσιαζόμενων κειμενικών αποσπασμάτων έγινε από τον Γεώργιο Τ. Αλεξίου.
 |
| Απεικόνιση φρούτων σε ναό της Καστοριάς. |
 |
| Εικόνιση οσίου ασκητή σε ναό της Καστοριάς. |
 |
| Ο Ιησούς Χριστός εντός του Αγίου Ποτηρίου. Απεικόνιση σε ιερό ναό της Καστοριάς. |
 |
| Ξυλόγλυπτο έτ. 1775 στον ενοριακό ναό Γέρμα. |
 |
| Ζωγραφισμένο απίδι στο αρχοντικό Τσιατσιαπά. |
 |
| Ο πίνακας ελήφθη απ' το διαδίκτυο. |
 |
| Όσιος ασκητής σε ναό του Γέρμα, έτ. 1775. |
 |
| Ροζέτα οροφής σε αρχοντική οικία της Καστοριάς, 18ος αιών. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου