Το λιτό και ερυθροβαμμένο τέμπλο του ναού Ιωάννου Θεολόγου της ιεράς μονής Παναγίας Μαυριώτισσας Καστοριάς, έτους 1552.

 

Ο βυζαντινός ναός της Παναγίας (12ος αιών), που αποτελεί το καθολικό τής ιεράς μονής Παναγίας Μαυριώτισσας Καστοριάς, έχει προσκολλημένο στο νότιο τοίχο του το παρεκκλήσι του αγίου Ιωάννου Θεολόγου. Το παρεκκλησι αυτό οικοδομήθηκε, σύμφωνα με την κτητορική του επιγραφή, κατά το έτος 1552 και αγιογραφήθηκε τότε από τον Ευστάθιο Ιακώβου, Πρωτονοτάριο Άρτης.

Το υπάρχον τέμπλο του ναού έχει πλάτος 4,5 μ. και είναι, κατά τον γράφοντα Γιώργο Αλεξίου, το αρχικό του. Έχει κατασκευαστεί με ξύλινες δοκούς και με χοντρές λείες σανίδες, είναι δε εξ ολοκλήρου βαμμένο κόκκινο. Οι στενόμακρες επιφάνειές του είναι διακοσμημένες με ζωγραφισμένους λεπτούς ελισσόμενους φυτικούς κλαδίσκους μαύρου χρώματος, ενώ τα θωράκια που βρίσκονται κάτω απ' τις μεγάλες εικόνες του είναι στολισμένα με τετράγωνα γραμμικά σχέδια και με διακοσμητικές διασταυρούμενες γραμμές.

    Στο μέσον τής δοκού που επιστέφει το τέμπλο, ακριβώς επάνω απ' το άνοιγμα τής Ωραίας πύλης του, υπάρχουν ζωγραφισμένοι δύο επάλληλοι μαύροι σταυροί. Ο ένας εξ αυτών φέρει γραμμένα εκατέρωθέν του τα συμβολικά γράμματα Α και Ω, και ο άλλος τις λέξεις Ι(ησού)Σ Χ(ριστό)Σ ΝΙΚΑ.

Το εξεταζόμενο τέμπλο φέρει δύο θυρόμορφα ανοίγματα, της Ωραίας Πύλης και της Πρόθεσης, που όμως δεν έχουν τις αντίστοιχες θύρες, αλλά καλύπτονται από ριχτά υφασμάτινα βήλα.

    Στην όψη του τέμπλου είναι αναρτημένες τρεις μεγάλες εικόνες, α) του Ιησού Χριστού – Φοβερού Κριτού, β) της Παναγίας – Κυρίας των Αγγέλων και γ) του Ευαγγελιστού Ιωάννου Θεολόγου, πάτρωνος του ναού.

Περατούμενης τής σύντομης εξέτασης τού θεματικού τέμπλου αναφέρονται επιγραμματικώς και τα εξής: Πρόκειται για ένα “πτωχικό” και ιδιόμορφο εικονοστάσι του16ου αιώνος, που λόγω τής απλής και λιτής εμφάνισής του δεν εντυπωσιάζει το μεγάλο πλήθος των θεατών του, ελκύει όμως την προσοχή και κεντρίζει το ενδιαφέρον αρκετών ευσεβών και φιλότεχνων προσκυνητών τής υπόψη μονής, που γνωρίζουν και αναλογίζονται τη μοναδικότητά του και θαυμάζουν τη λαϊκή, “απλοϊκή” και ανεπιτήδευτη ομορφιά του.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.