Περί εθνικών μνημοσύνων και των συναφών τους εκδηλώσεων.

 Ορισμός: Εθνικό Μνημόσυνο χαρακτηρίζεται η κάθε υμνητική αναφορά στην πολεμική και γενικότερα στην εθνική δράση ενός επιφανούς νεκρού. Το εθνικό μνημόσυνο δεν περιλαμβάνει απαραιτήτως και θρησκευτική νεκρώσιμη Ακολουθία.

    

    Ο Μακεδονικός Αγώνας των ετών 1904 – 1908 υπήρξε, ως γνωστόν, πολύ οδυνηρός για όλους τους κατοίκους τού Νομού Καστοριάς, ιδιαιτέρως δε για τους τότε Σλαβόφωνους χωρικούς του. Αρχικώς οι Βούλγαροι Κομιτατζήδες και αμέσως μετά οι Έλληνες Μακεδονομάχοι ξέσπασαν το πολιτικώς υποκινούμενο μένος τους εναντίον των φιλήσυχων, κατατρεγμένων και ανυπεράσπιστων δίγλωσσων Ορθόδοξων Χριστιανών τής υπόψη μαρτυρικής επαρχίας. Στην εν λόγω σφοδρή αντιπαλότητά τους οι προαναφερόμενες εθνοτικές ομάδες ενέπλεξαν δυστυχώς και την τοπική Εκκλησία τής Καστοριάς. Οι ταγοί αυτών των ομάδων διαίρεσαν με την πειθώ, αλλά και με τα όπλα, τους φιλήσυχους και βασανισμένους όμαιμους κατοίκους τής εν λόγω περιοχής σε αλληλομισούμενες ομάδες Πατριαρχικών και Εξαρχικών.

Στα πλαίσια αυτής της απαράδεκτης και λυσσαλέας αντιχριστιανικής διαμάχης τους αμφότερες οι παρατάξεις διέπραξαν και φρικτά εγκλήματα, όπως είναι π.χ. το “Ολοκαύτωμα της Βασιλειάδας Καστοριάς” και ο “Ματωμένος Γάμος” του Σκλήθρου, των οποίων η περιγραφή βρίσκεται αναρτημένη στο διαδίκτυο κι ένεκα τούτου είναι ευρέως και καλώς γνωστή τοις πάσι. Η ανάμνηση αυτών των απαράδεκτων γεγονότων είναι καιρός πλέον να εξαλειφθεί και μ' αυτόν τον τρόπο να περατωθεί και η αναμόχλευση των αντίστοιχων παθών. Δυστυχώς όμως, αντί να γίνει αυτό οργανώνονται και τελούνται εντός της Ελλάδος, αλλά κι εκτός αυτής {: Κράτος Σκοπίων, Βουλγαρία, Αυστραλία, Καναδάς}, ανάλογα εθνικά μνημόσυνα, ακόμη και για μερικούς απ' τους υπεύθυνους αυτών των εγκλημάτων, που υπήρξαν, είτε φυσικοί αυτουργοί τους, είτε αθέατοι υποστηρικτές και υποκινητές τους. Πρέπει επιτέλους στην Ελλάδα, μετά από έναν και πλέον αιώνα απ' τη λήξη του Μακεδονικού Αγώνα, τα εν λόγω εθνικά μνημόσυνα να οργανώνονται και να τελούνται με πολύ φειδώ, με πολύ μεγάλη προσοχή και περίσκεψη, και βεβαίως μόνον από την Ελληνική Πολιτεία. Δεν είναι φρόνιμο π.χ. να τελεστεί επ' ουδενί εθνικό μνημόσυνο του Καπετάν (τάδε) στη Βασιλειάδα Καστοριάς, για τους ευνόητους λόγους.

    Η κάθε Τοπική Εκκλησία, κατά την άποψη τού γράφοντος Γιώργου Τ. Αλεξίου, είναι υποχρεωμένη και αναγκασμένη να οργανώνει και να τελεί αποκλειστικώς και μόνον θρησκευτικά μνημόσυνα, διότι η οργάνωση και τέλεση άλλων μνημοσύνων, όπως π.χ.  Εθνικών και πολιτιστικών, ενέχει προφανείς κινδύνους. Είναι πολύ πιθανόν, λόγω σχετικής ημιμάθειας και άγνοιας των οργανωτών τους, να προβληθούν - εξυμνηθούν κι επώνυμοι άνδρες, που υπήρξαν μεν άριστοι ως εθνικοί αγωνιστές, ήταν δε κάκιστοι ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Εάν συμβεί αυτό και προβληθούν τέτοια πρόσωπα με αμφιλεγόμενη δράση, θα ενοχληθεί και θα θιγεί ένα μέρος από το χριστεπώνυμο πλήρωμα της αντίστοιχης τοπικής Εκκλησίας, θα διαιωνιστούν εντός του τα ανάλογα πάθη και οι αντιπαλότητες κι εξ αυτών των γεγονότων θα δυσαρεστηθεί ο Πανάγαθος Τριαδικός Θεός μας, που είναι ο Θεός της Αγάπης και της Ειρήνης.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.