Φως της Καστοριάς: Περί ημέρου αμπέλου και ιδιοτήτων του οίνου. Κείμενο † Ισιδώρου Πηλουσιώτου (περίπου 360

Σταφύλια στο έδαφος του αμπελιού.

Α) οι καλές ιδιότητες του οίνου. Κείμενο.

Άμπελος ημερίς λέγεται, παρά το ημερούν ημάς τον οίνον, καιρίως και μετρίως προσφερόμενον, πίστιν τε γαρ ανθρώποις και φιλίαν ομηρεύει, ευφροσύνης τε αίτιος, πένθους αλεξιφάρμακον, και ραθυμίας αναιρετικόν τυγχάνει. Και νοσούσι μεν βοήθημα απλούν, ποικίλων τε παθών παιώνιον, υγιαίνουσι δε έρεισμα, και της υγείας τηρητικόν.

Απόδοση στη Νεοελληνική.

Η άμπελος ονομάζεται και «ημερίς», από τον οίνο της που μας γαληνεύει, όταν προσφέρεται την κατάλληλη ώρα και με μέτρο. (Τότε ο οίνος, το κρασί) ισχυροποιεί την εμπιστοσύνη και τη φιλία των ανθρώπων, προξενεί σ' αυτούς μεγάλη ευχαρίστηση, αποδιώχνει τη λύπη και εξαλείφει τη ραθυμία τους. Επίσης, για μεν τους αρρώστους αποτελεί καλό φάρμακο και σωτήριο γιατρικό πολλών ασθενειών τους, για δε τους υγιείς (αποτελεί) τη βάση και το μέσον διατήρησης της υγείας τους.

Β) οι κακές ιδιότητες του οίνου. Κείμενο.

Ει δε τις το «μηδέν άγαν» και το «Μέτρον άριστον» ατιμάσας παροινήσειεν εις αυτόν, αμυνείται την ύβριν, και κεφαλήν μεν και κροτάφους σφακελίσει, την δε ρώμην απελάσει, και παν το σώμα εκλύσει, χείρας δε και πόδας δήσας (τα γαρ άλλα των τούτων ατοπότερα, ουδέ λέγειν καλόν), παραδώσει και φίλοις και εχθροίς εις γέλωτα.

Απόδοση στη Νεοελληνική.

Εάν όμως κάποιος αψηφήσει τα αρχαιοελληνικά γνωμικά «Μηδέν άγαν (=τίποτα υπερβολικό)» και «Μέτρον άριστον (= όλα να γίνονται με μέτρο)» και γίνει μέθυσος, τότε θα αποκτήσει αλαζονική συμπεριφορά, θα χτυπήσει ο ίδιος το κεφάλι και τους κροτάφους του, θα χάσει τη δύναμή του και θα καταρρακώσει ολόκληρο το σώμα του, θα παραλύσει τα χέρια και τα πόδια του (και θα πάθει και άλλα χειρότερα απ’ αυτά, που δεν πρέπει ούτε να λέγονται), και τελικά θα γίνει ο περίγελος φίλων κι εχθρών.

(Ελληνική Πατρολογία Migne, Βιβλίον Ε΄, σελίς 1572, Επιστολή ΥΙΓ΄.)

Παρουσίαση: Γιώργος Τ. Αλεξίου.