Η περίφημη βυζαντινή μονή τής Αναλήψεως του Χριστού στην Κορομηλιά Καστοριάς, ερειπωμένη σήμερα.

 Η γεωγραφική θέση, η ανάπτυξη και η ερήμωση της Μονής.

    Η περιοχή της Καστοριάς διέθετε εν λειτουργία, κατά τους χρόνους της ένδοξης βυζαντινής αυτοκρατορίας αρκετά πολυάνθρωπα και αξιόλογα μοναστήρια. Ένα απ’ τα μοναστήρια αυτά ήταν της Αναλήψεως του Χριστού, το οποίο βρισκόταν απέναντι απ’ το σημερινό χωριό της Κορομηλιάς, πλησίον του μεσαιωνικού οικισμού της Άνω Σλίβενης. Πιο συγκεκριμένα, η εν λόγω ιερά μονή της Αναλήψεως του Κυρίου ήταν κτισμένη σε απόσταση 4 χιλιομέτρων βορείως της Κορομηλιάς, στην τοποθεσία «Αρματωλός», εντός ή πλησίον ενός ανώνυμου οχυρωματικού οικισμού, που τα ερείπιά του εντοπίστηκαν κι ερευνήθηκαν πριν από μερικά χρόνια στο μέσον περίπου της παράπλευρης διαδρομής του φαραγγιού του Λαδοπόταμου, στην κορυφή ενός ομαλού εξάρματος της δυτικής όχθης του. Η θέση του εν λόγω ανώνυμου οικισμού, που καταλάμβανε συνολική έκταση 20 στρεμμάτων περίπου, ήταν και είναι κομβική, καθότι απ’ το σημείο εκείνο διέρχεται η συντομότερη και ασφαλέστερη οδός, που ένωνε ανέκαθεν την περιοχή του Άργους Ορεστικού κι ευρύτερα της νοτίου Ελλάδος με τη Βόρειο Ήπειρο και την Πελαγωνία.

    Οι αρχαιολογικές ανασκαφές και οι συναφείς έρευνες, που έγιναν στα ερείπια του συγκεκριμένου οχυρού οικιστικού συνόλου, καθώς και στον περιβάλλοντα χώρο του, κατέδειξαν, ότι επρόκειτο για ένα εκτεταμένο συγκρότημα κτιρίων (ναός, κελιά, αποθήκες, κ. ά.), που περιβαλλόταν από ισχυρό αμυντικό τείχος. Οι ίδιες ανασκαφές και έρευνες έδειξαν επίσης, ότι το εν λόγω κατοικημένο οχυρό είχε κατά τη μεσαιωνική περίοδο διπλή αποστολή κι εκτελούσε ανάλογη υπηρεσία. Συγκεκριμένα, ήταν πρωτίστως ένα φημισμένο αμυντικό και μοναστικό κέντρο, που προστάτευε τους υπερασπιστές του και τους περίοικους απ’ τους βάρβαρους επιδρομείς και που φώτιζε με την πνευματικότητά του όλους τους κατοίκους της, Άνω Μακεδονίας, ενώ δευτερευόντως αποτελούσε έναν ιδιότυπο εμπορικό σταθμό, που παρείχε βοήθεια και φιλοξενία στους διερχόμενους απ’ εκεί ταξιδιώτες και πραματευτάδες.

    Οι προαναφερόμενες σημαντικές υπηρεσίες των φρουρών κατοίκων τού περιγραφόμενου οικισμού, καθώς και των στελεχών της εκεί μονής της Αναλήψεως, προς τους προσκυνητές και τους μετακινούμενους εμπόρους, υπήρξαν φυσικά ανταποδοτικές κι ως εκ τούτου συνέβαλαν στην οικονομική τους ενδυνάμωση κι ευρωστία. Ειδικώς το μοναστήρι τής Αναλήψεως κατόρθωσε μ’ αυτόν τον τρόπο (την παροχή ανταποδοτικών υπηρεσιών) ν’ αποκτήσει αξιόλογη περιουσία, κινητή και ακίνητη. Όμως, αυτή η οικονομική του ενδυνάμωση είχε και τ’ αρνητικά της αποτελέσματα. Κατά τη μετέπειτα περίοδο της Τουρκοκρατίας, ενόχλησε υπερβολικά τους Οθωμανούς κατακτητές κι ενίσχυσε την αρπακτική διάθεση των Τουρκαλβανών ληστών, οι οποίοι κινήθηκαν πολλάκις εναντίον του και κατόρθωσαν περί το έτος 1716, παρά την πείσμωνα αντίσταση των μοναχών του, να το καταστρέψουν ολοκληρωτικά.

    Η εξεταζόμενη μονή τής Αναλήψεως είχε κατά την περίοδο της μεγάλης ακμής της τρεις εξαρτημένες της σκήτες. Η πρώτη σκήτη ήταν των Ταξιαρχών και βρισκόταν περίπου 200 μ. πλησίον της, στους πελώριους βράχους τής κοίτης του περιρρέοντος Λαδοπόταμου, εντός απρόσιτου σπηλαίου. Η σκήτη αυτή είχε στην είσοδό της έναν ισχυρό αμυντικό πύργο, που σώζεται ερειπωμένος μέχρι σήμερα.

Η δεύτερη σκήτη ήταν του Αγίου Νικολάου και βρισκόταν λίγα χιλιόμετρα μακριά απ' τη μονή, στην απέναντι πλευρά του Λαδοπόταμου, εκεί που βτρίσκεται σήμερα το διάδοχό της μοναστήρι του Αγίου Νικολάου και Αναλήψεως του Κυρίου, Κορομηλιάς.

Η τρίτη σκήτη ήταν κτισμένη περί τα 20 χιλιόμετρα δυτικώς τής μητρικής της μονής, στον κάμπο του Δενδροχωρίου Καστοριάς, και ήταν αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή.

    Τέλος, η τέταρτη σκήτη βρισκόταν σε απόσταση 25 χιλιομέτρων περίπου βορείως τής θεματικής μονής, κοντά στο σημερινό Βατοχώρι Φλώρινας και ήταν αφιερωμένη στην Παναγία - Ζωοδόχο Πηγή.

Οι περισσότεροι απ’ τους τότε μοναχούς της παρουσιαζόμενης Μονής Αναλήψεως του Κυρίου Κορομηλιάς (Σλίβενης) κατέφυγαν λίγο πριν την πυρπόληση του μοναστηριού τους στην παρακείμενη και απροσπέλαστη για τους εχθρούς σπηλαιώδη σκήτη των Ταξιαρχών κι έτσι κατόρθωσαν να διασωθούν. Αμέσως μετά χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες και ίδρυσαν, κατ’ αντιστοιχία στις τρεις υπόλοιπες απ' τις αναφερόμενες σκήτες, τα γειτονικά μοναστήρια, του Αγίου Νικολάου και Αναλήψεως του Κυρίου Κορομηλιάς που υπάρχει σήμερα, της Αγίας Παρασκευής Δενδροχωρίου που καταστράφηκε περί το έτος 1955, και της Ζωοδόχου Πηγής Βατοχωρίου που είναι στις ημέρες μας εγκαταλειμμένο.

Γ.Τ.Α.

Σημείωση – Παρατήρηση.

    Τα περισσότερα απ' τα εδώ παρουσιαζόμενα ιστορικά - πληροφοριακά στοιχεία για την ερειπωμένη ιερά μονή Αναλήψεως του Κυρίου Κορομηλιάς ελήφθησαν από γραπτές πηγές, τα λοιπά (στοιχεία) αποτελούν λογικά συμπεράσματα στηριζόμενα σε ανάλογά τους ισχυρά δεδομένα.