“Κουλιαντρίνες” και “σουρουβίνες” στον Γέρμα Καστοριάς.

 

Στο ιστορικό και όμορφο χωριό “Ο Γέρμας” Καστοριάς, κατά την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τα μικρά παιδιά επισκέπτονται όλα τα σπίτια του οικισμού του και άδουν αντιστοίχως τα χριστουγεννιάτικα “κόλιαντα” (κάλαντα) και τα πρωτοχρονιάτικα αγύρτικα άσματα. Οι νοικοκυρές των σπιτιών υποδέχονται με χαρά τα παιδιά, τα (τους) δίνουν επίκαιρες ευχές και τα (τους) προσφέρουν λίγα χρήματα και διάφορα συμβολικά δώρα (καλούδια). Τα προσφιλέστερα απ' τα δώρα αυτά είναι μικρά ιδιόμορφα ψωμάκια, που ονομάζονται “κουλιαντρίνες” (κολιαντρίνες) και “σουρουβίνες”.

    Οι κουλιαντρίνες προσφέρονται στα παιδιά κατά την παραμονή και ανήμερα των Χριστουγέννων, παρασκευάζονται δε ως εξής. Η νοικοκυρά ζυμώνει στο σκαφίδι της μία ικανή, κατά περίπτωση, ποσότητα εκλεκτού αλευριού. Κατόπιν αποκόβει και παίρνει από αυτήν τη ζύμη αρκετά μικρά κομμάτια της και τα πλάθει σε σχήμα μακρουλό και κυλινδρικό μήκους 30 εκατ. περίπου. Ακολούθως τοποθετεί τα εν λόγω μακρουλά κομμάτια τής ζύμης επάνω στο “πλαστήρι” της, κρατάει σταθερό το ένα άκρο τού καθενός κομματιού και περιτυλίγει σ΄ αυτό το άκρο οριζοντίως κι ελικοειδώς το υπόλοιπο τμήμα του, ώστε να σχηματιστεί ένα ιδιόμορφο σπείρωμα, που είναι η κουλιαντρίνα άψητη. Τέλος, ψήνει καλά όλες τις άψητες κουλιαντρίνες στον παραδοσιακό φούρνο της.

    Οι κουλιαντρίνες προσφέρονται κατά τα Χριστούγεννα επειδή το περιτυλιγμένο σώμα τους (περιεχόμενο) συμβολίζει και σηματοδοτεί το “τύλιγμα” του παλαιού χρόνου, που αρχίζει τον Ιανουάριο και ολοκληρώνεται περί τα Χριστούγεννα, στα τέλη Δεκεμβρίου.

Οι προαναφερόμενες σουρουβίνες παρασκευάζονται όπως και οι κουλιαντρίνες, διαφέρουν όμως ως προς το σχήμα τους. Στις σουρουβίνες τα δύο άκρα και τ' αντίστοιχα τμήματα τού κυλινδρικού κομματιού τής ζύμης τους τοποθετούνται το ένα επί του άλλου και λαμβάνουν τη μορφή κοντής πλεξίδας. Το υποκάτω απ΄τα εν λόγω τμήματα της πλεξίδας συμβολίζει τον παλαιό χρόνο που τελειώνει και φεύγει, ενώ το αποπάνω συμβολίζει το νέο χρόνο, που έρχεται και “καπακώνει” τον παλαιό. Προφανώς, γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο προσφέρονται οι σουρουβίνες στα παιδιά κατά την παραμονή και ανήμερα της Πρωτοχρονιάς.

    Σημείωση. Η λέξη σουρουβίνα παραπέμπει στο δέντρο με την ονομασία “η σουρβιά” (η αρχαιοελληνική Όα), που εθεωρείτο από τους Ρωμαίους το δέντρο της καλής τύχης και κατ' ακολουθίαν της πρωτοχρονιάς. Βλέπε περί αυτού του δέντρου: http://kepegerma.blogspot.com/2012/10/blog-post.html