Η συσκότιση του ήλιου και της σελήνης κατά την ημέρα τής Σταύρωσης του Χριστού και μία συμβολική έκφρασή της.

 

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς, περιγράφοντας το φρικτό γεγονός τής Σταύρωσης τού Χριστού μας από τους άνομους Εβραίους κατά τη Μεγάλη Παρασκευή, αναφέρει τα εξής:

“Και ότε απήλθον επί τον τόπον τον καλούμενον Κρανίον, εκεί εσταύρωσαν αυτὸν και τους κακούργους ον μεν εκ δεξιών ον δε εξ αριστερών...

Ην δε ωσεί ώρα έκτη και σκότος εγένετο εφ᾿ όλην την γην έως ώρας ενάτης, του ηλίου εκλείποντος,

και εσχίσθη το καταπέτασμα του ναού μέσον·

και φωνήσας φωνή μεγάλη ο Ιησούς είπε· πάτερ, εις χείράς σου παρατίθεμαι το πνεύμά μου· και ταύτα ειπών εξέπνευσεν (κγ' 33, 44-46).

{: Και όταν έφθασαν εις τόπον, που ελέγετο Κρανίον, εκεί εσταύρωσαν αυτόν και τους δύο κακούργους, ένα εις τα δεξιά και ένα εις τα αριστερά....

Ήτο δε ώρα εξ περίπου από την ανατολήν του ηλίου, δηλαδή μεσημέρι, και απλώθηκε σκότος εις όλην την γην έως τας τρεις το απόγευμα, διότι είχε χαθή ο ήλιος από τον ουρανόν.

Και εσχίσθη στο μέσον το πολύτιμον παραπέτασμα του ναού.

Και εφώναξε με φωνήν μεγάλην ο Ιησούς και είπε· “πάτερ, εις τας χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου”. Και αφού είπε τους λόγους αυτούς, εξέπνευσε}.

Η προαναφερόμενη έκλειψη του ήλιου και το επακόλουθό της σκοτάδι που κάλυψε όλη τη γη από τη δωδεκάτη μεσημβρινή ώρα κι έως την τρίτη απογευματινή, ήταν, σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά μας κείμενα, και μία συμβολική προεικόνιση τής μετέπειτα μελανόχρωμης αμφίεσης των Ιερωμένων και των Μοναχών μας. Ένα σχετικό εγκώμιο (τροπάριο) του Επιταφίου Θρήνου, που ψάλεται στους ναούς μας κατά τη Μεγάλη Παρασκευή έχει ως εξής:

“Ήλιος ομού, και σελήνη σκοτισθέντες Σώτερ, δούλους ευνοούντας εικόνιζον, οί μελαίνας αμφιέννυνται στολάς”.

Δηλαδή, ο ήλιος μαζί με τη σελήνη, Σωτήρα μας, όταν έχασαν το φως τους προεικόνιζαν τους καλούς δούλους, ήτοι τους ιερείς και μοναχούς μας, οι οποίοι φέρουν μαύρες στολές για να εκφράσουν συμβολικά το πένθος τους για το θάνατο του Κυρίου τους.

Κλείνοντας το παρόν σύντομο άρθρο αναφέρουμε ανακεφαλαιωτικά, ότι το μέλαν χρώμα τής αμφίεσης των Ιερωμένων και των Μοναχών μας (: το μαύρο χρώμα των ράσων τους και των λειτουργικών αμφίων τής Μεγάλης Εβδομάδας) παραπέμπει στη συσκότιση τού ηλίου και τής σελήνης που έγινε κατά την ημέρα τής Σταύρωσης του Κυρίου, εκφράζει δε (αυτό το χρώμα) συμβολικά το πένθος τους για τον θάνατό Του, τον οποίον θάνατο υπενθυμίζει διαρκώς στους ίδιους που το φέρουν, καθώς και στους χριστιανούς που το βλέπουν στην αμφίεση αυτών.

Κανών Σταυρώσιμος Ιωσήφ Υμνογράφου (840 – 883).

Ωδή ε΄. Τροπάριον.

Ιδών σε ο ήλιος, επί σταυρού υψούμενον,

Δέσποτα συνέστειλεν ακτίνας, φαίνειν μη σθένων,

σου Σώτερ δύναντος και φωταγωγούντος τους νυκτί,

της πλάνης καθεύδοντας, προσκυνούντας το κράτος σου.

Ωδή στ΄. Τροπάριον.

Ηλίου σέλας εκρύπτετο, ναού δε η φαιδρότης ερρήγνυτο,

γη κατεσείετο, πέτραι συν φόβω εσχίζοντο,

επί Σταυρού τον Κτίστην οράν μη σθένουσαι.