Η παράσταση του Χριστού “Ζωηφόρου Άρτου” στον Γέρμα Καστοριάς.

Κείμενο του Θωμά Ζήκου

Η εξεταζόμενη εικόνιση
του Χριστού "Ζωηφόρου Άρτου"

Στην Ωραία Πύλη του μεταβυζαντινού ναού της Παναγίας, που ευρίσκεται στην τοποθεσία Κεράσοβο του Γέρμα Καστοριάς, υπάρχει συρόμενο υφασμάτινο καταπέτασμα, στο οποίο απεικονίζεται η σπάνια παράσταση του Χριστού «Ζωηφόρου Άρτου». Ο Χριστός εικονίζεται μέχρι τη μέση, να προβάλλει μέσα από Άγιο Ποτήριο και να ευλογεί με τα δύο χέρια. Στο χείλος του Ποτηρίου διακρίνεται ειλητό, στο οποίο διαβάζουμε ένα χωρίο από τον ευαγγελιστή Ιωάννη: Ὁ τρώγων μου την σάρκα//καί πίνων μου τό αἵμα//ἐν ἐμοί μένει κἀγώ ἐν αὐτῷ. Κάτω δεξιά υπογράφει ο ζωγράφος θέτοντας το όνομα καθώς και την χρονολογία ιστόρησης: Α. Ζωγράφος 1921.

Το ευχαριστιακό αυτό θέμα του Χριστού παρατηρείται για πρώτη φορά στο ναό της Ευαγγελίστριας του Μυστρά (15ος αιώνας). Αυτός ο εικονογραφικός τύπος του Χριστού απαντάται το 18ο και το 19ο αιώνα ανάμεσα σε άλλους ναούς στα καθολικά δύο αγιορείτικων μονών, της μονής Γρηγορίου (1739) και της μονής Φιλοθέου (1752), στην Παναγία Πορφύρα στις Πρέσπες (1741), στο ναό των Αγίων Αποστόλων στην Αγιά και στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Αρίστη Ζαγορίου (1806). Στην πόλη της Καστοριάς το θέμα του Χριστού «Ζωηφόρου Άρτου» εντοπίζεται το 17ο αιώνα σε τρεις ναούς: στον Άγιο Νικόλαο του Μαγαλειού, στην Παναγία Κουμπελίδικη και στον Άγιο Νικόλαο της αρχόντισσας Θεολογίνας.

Ο εξοχικός ναός της  Παναγίας στον Γέρμα,
 όπου ευρίσκεται η θεματική παράσταση
του Χριστού "Ζωηφόρου Άρτου".

Ενδιαφέρουσα παράσταση του Μυστικού Δείπνου
απ' τον παλαιό ναό Αγίων Πάντων Καστοριάς.
Έργο Καστοριανού αγιογράφου.

Ο Χριστός κρατών Άρτον
κι ευλογών το Άγιο Ποτήριο.
Υπέροχη παράσταση από τον παλαιό
ναό Αγίων Πάντων Καστοριάς.