Φως της Καστοριάς: Η περίφημη εικόνα του Χριστού Σωτήρος στο Κρεμλίνο της Μόσχας. Αντίγραφό της στο χωριό Οξυά Καστοριάς.

Η εικόνα του Χριστού Σωτήρος
στην Οξυά Καστοριάς (19ος αι.)

Κείμενο του Γιώργου Τ. Αλεξίου.

Α) Η εικόνα του Σωτήρος Χριστού με τους αγίους Σέργιο του Ράντονεζ και Βαρλαάμ Χουτύνσκι (17^ος αι.) σε πύργο του Κρεμλίνου.
Στο ξακουστό Κρεμλίνο της Μόσχας και πιο συγκεκριμένα στο υπέρθυρο της πύλης τού πύργου Σπάσκαγια (: του Σωτήρος) που οικοδομήθηκε το έτος 1491, υπάρχει μία πρωτότυπη και πολύ σημαντική εικόνα του Χριστού Σωτήρος. Η εικόνα αυτή είναι εμπνευσμένη από τον βυζαντινό εικονογραφικό τύπο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, προβάλλει δε στο άνω μέρος της τον Χριστό όρθιο, ευλογούντα και προτείνοντα το Ευαγγέλιό Του, και στο κάτω τμήμα της δύο μεγάλους αγίους της Ρωσικής Εκκλησίας γονατιστούς και δεόμενους, τον άγιο Σέργιο του Ράντονεζ (1314-1392) και τον άγιο Βαρλαάμ Χουτύνσκι.

Κατά το έτος 1918, οι άθεοι Μπολσεβίκοι που είχαν καταλάβει τότε την κρατική εξουσία στη Ρωσία κάλυψαν με σοβά την εξεταζόμενη εικόνα του Χριστού Σωτήρος, για να κάμψουν το ηθικό των Χριστιανών της Μόσχας και να τους αναγκάσουν ν΄ απαρνηθούν την πατροπαράδοτη πίστη τους. Όμως δεν συνέβη αυτό. Οι Μοσχοβίτες διατήρησαν ακμαίο το ηθικό φρόνημά τους και τη βαθειά πίστη τους στον Χριστό μέχρι το έτος 1989 που κατέρρευσε παταγωδώς η εκεί στυγνή δικτατορία του προλεταριάτου.

Αμέσως μετά την κατάρρευση του σοβιετικού κομμουνισμού, οι Χριστιανοί της Μόσχας «ελευθέρωσαν» την αναφερόμενη εικόνα από το σοβά που την κάλυπτε και στις 14 Σεπτεμβρίου 2010, εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, ο Πατριάρχης της Ρωσίας Κύριλλος την Καθαγίασε, παρουσία ανώτατων αξιωματούχων του κράτους της Ρωσίας και μεγάλου πλήθους πιστών Χριστιανών. Από τότε, όλοι οι επισκέπτες του Κρεμλίνου βλέπουν την υπόψη μεγαλόπνοη εικόνα, τη θαυμάζουν και την τιμούν όπως πρέπει.

Μερική άποψη του Κρεμλίνου της Μόσχας.

Β) Η εικόνα του Σωτήρος Χριστού με τους αγίους Σέργιο του Ράντονεζ και Βαρλαάμ Χουτύνσκι (19^ος αι.) στο χωριό Οξυά Καστοριάς.

Το μικρό χωριό Οξυά Καστοριάς είναι κτισμένο επάνω στο όρος Βίτσι, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων. Ο ενοριακός του ναός οικοδομήθηκε τον 19^ο αιώνα και είναι αφιερωμένος στους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη. Εντός του έχει αρκετές ιερές εικόνες μεγάλων διαστάσεων και πολύ καλής τέχνης. Στις εικόνες αυτές περιλαμβάνεται και μία του Χριστού Σωτήρος με τους Ρώσους αγίους Σέργιο του Ράντονεζ και Βαρλαάμ Χουτύνσκι, η οποία είναι πιστό αντίγραφο της ομοθεματικής της εικόνας που βρίσκεται στον πύργο Σπάσκαγια του Κρεμλίνου.

Η αναφερόμενη εικόνα τού ενοριακού ναού της Οξυάς βρίσκεται αναρτημένη στο νότιο τοίχο του κι έχει εμπρός της μία μεγάλη κανδήλα. Οι Χριστιανοί που τη βλέπουν και που γνωρίζουν την ιστορία και τη σημασία του προτύπου της, εντυπωσιάζονται κι αναρωτιούνται εύλογα ποιος, πότε και με ποια αιτία την αφιέρωσε στον υπόψη ναό.