«Ο λύκος και ο ερωδιός». Ο ομώνυμος μύθος του Αισώπου σε τέμπλο της Καστοριάς (18ος αιών ;)

Κείμενο Γιώργου Τ. Αλεξίου

Η Θεματική παράσταση. Ο ερωδιός βγάζει
το κόκκαλο από το στόμα λιονταριού (αντί λύκου).

Η πόλη της Καστοριάς και η περιοχή της έχουν πολλούς μεταβυζαντινούς ναούς, οι οποίοι διαθέτουν, κατ’ αντιστοιχία, αξιόλογα τέμπλα. Τα εν λόγω τέμπλα φέρουν επάνω τους ξυλόγλυπτες παραστάσεις αγίων προσώπων και ιερών γεγονότων της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, καθώς και σκηνές από διδακτικούς μύθους της αρχαίας και της βυζαντινής Ελλάδος. Φέρουν επίσης και πάμπολλες διακοσμητικές μορφές υπαρχόντων και φανταστικών ζώων, πτηνών, φυτών και ανθέων.

Μία απ’ τις προαναφερόμενες σκηνές από διδακτικούς μύθους της αρχαίας Ελλάδος είναι σκαλισμένη με δεξιοτεχνία στην κεντρική αγιόθυρα του υπέροχου τέμπλου που κοσμεί τον καστοριανό ναό των Αγίων Αποστόλων ενορίας Σερβιώτη. Η σκηνή αυτή παρουσιάζει τον αισώπειο μύθο που επιγράφεται «Ο λύκος και ο ερωδιός», αλλά με μία βασική διαφοροποίηση - ιδιαιτερότητα. Εμφανίζει τον ερωδιό να βγάζει με το μακρύ ράμφος του ένα κόκκαλο από το στόμα λιονταριού και όχι από το στόμα λύκου, όπως το εξιστορεί ο Αίσωπος. Ο μύθος αυτός έχει σε νεοελληνική παράφραση ως ακολούθως:

Ο μεταβυζαντινός ναός των Αγίων Αποστόλων
ενορίας Σερβιώτη, στην Καστοριά.

Ο λύκος και ο ερωδιός

Ένας λύκος είχε καταπιεί ένα κόκκαλο που του στάθηκε στο λαιμό, και έψαχνε να βρει κάποιο να τον γιατρέψει. Συνάντησε τότε έναν ερωδιό και τον εκλιπαρούσε να του βγάλει το κόκκαλο, υποσχόμενος να τον πληρώσει. Ο ερωδιός έχωσε το κεφάλι του στο στόμα του λύκου και από το φάρυγγα του τράβηξε κι έβγαλε το κόκκαλο. Μετά ζητούσε την αμοιβή που συμφώνησαν. Ο λύκος τότε του είπε: «Βρε συ... δεν χαίρεσαι που έβγαλες σώο το κεφάλι σου από το στόμα του λύκου, ζητάς και αμοιβή;»

Δίδαγμα: Ο μύθος μας λέει, ότι η μεγαλύτερη αμοιβή που μπορεί να περιμένει κανείς όταν ευεργετεί τους κακούς, είναι να μη τον βλάψουν.

(Παράφραση: Θ. Πάλος)

Η Ωραία θύρα του τέμπλου, όπου 
βρίσκεται η θεματική παράσταση.

Το άνω τμήμα της αγιόθυρας, όπου βρίσκεται 
η παρουσιαζόμενη παράσταση
(μέσα στο λευκό τετράγωνο).

Η εξεταζόμενη παράσταση εις διπλούν.

Ο Αίσωπος (620 - 564 π.Χ.)
 Ανδριάντας της ρωμαϊκής εποχής.

Το Αμόριο της Φρυγίας κατά τη βυζαντινή εποχή.
Η ιδιαίτερη πατρίδα του Αίσωπου.

Ο Ερωδιός και ο λύκος σε κιονόκρανο 
καθεδρικού ναού της Δύσης.

Ο ερωδιός και ο λύκος. Γλυπτό
σύμπλεγμα σε πλατεία

Ο Αίσωπος

Ο ερωδιός βγάζει το κόκκαλο από το στόμα του λύκου.