Το Ετυμολογικό Αλφαβητάριο του Νίκου Βαρδιάμπαση.

Το εμπροσθόφυλλο του Αλφαβηταρίου.

Πριν λίγο καιρό, ο γράφων δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου είδα σε μία βιτρίνα ενός βιβλιοπωλείου της Καστοριάς το πρωτότυπο και λίαν ενδιαφέρον Ετυμολογικό Αλφαβητάριο του Νίκου Βαρδιάμπαση (έκδ. «Νέα Σύνορα» - Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 2000) κι ενθουσιάστηκα. Θυμήθηκα αμέσως το Αναγνωστικό που είχα ως μαθητής της Α΄ Τάξης του Δημοτικού Σχολείου Γέρμα κατά το σχολικό έτος 1958 – 59, αναπόλησα με συγκίνηση και τρυφερότητα τα παιδικά μου χρόνια, το αγόρασα πάραυτα και τώρα το παρουσιάζω εδώ χάριν των αγαπητών μου φίλων και αναγνωστών του παρόντος Ιστολογίου. Η παρουσίασή του είναι σύντομη και γίνεται με την αναγραφή του προλογικού του κειμένου, με την παράθεση ενός ενδεικτικού κεφαλαίου του και με την ανάρτηση ευάριθμων σχετικών του φωτογραφιών.

"Αντί προλόγου:

Γιατί ετυμολογώ

Από τα παλιά χρόνια θεωρούν κάποιον Έλληνα «περισσότερο από τη γλώσσα παρά από την καταγωγή». Κάθε παιδί που γνωρίζει την ετυμολογία των λέξεων της ελληνικής, που μιλάει καλά την ελληνική, ανήκει στα Ελληνάκια -έλεγαν- χωρίς να είναι απαραίτητο να τρέχει στις φλέβες του αίμα ελληνικό.

Μπορεί να είναι Κινεζάκι όπως ο Λι, Αφρικανάκι όπως ο Θανάσης... Εάν μιλάει την ελληνική και έχει δεχτεί την ελληνική παιδεία και αγωγή, είναι και Ελληνάκι, έλεγαν ο Ισοκράτης στον Πανηγυρικό (50), ο Λιβάνιος στους Λόγους του (XI 184) και άλλοι. Το ίδιο λέμε κι εμείς.

Το οπισθόφυλλο του Αλφαβηταρίου.

Έτσι η «ετυμολογία των ελληνικών λέξεων» και το «είμαι Έλληνας» είναι δύο φράσεις με παρόμοιο νόημα.

Πώς εξηγείται όμως να «είναι Έλληνας» κάποιος στο βαθμό που κατέχει τη γλώσσα του; Όπως αντίστοιχα να είναι... Άγγλος, Γάλλος, Πορτογάλος στο βαθμό που γνωρίζει τις αντίστοιχες γλώσσες; Ή γιατί «γλώσσα» πάει να πει «λαός»;

Το συμπέρασμα αυτό το δίνει η ίδια η γλώσσα. Το είμαι, είσαι, είναι... (Έλληνας... Άγγλος...) και το αρχαίο ει-μί, εί, εστί(ν), εσ-μέν, εσ-τέ, ει-σί(ν) παράγονται από τη ρίζα εσ-.

Η ρίζα εσ-, που σημαίνει αναπνέω, ζω, είμαι, υπάρχω, παράγει ακόμα τις λέξεις έ-τυμος, έ-τυμο, ε-τυμολογώ.

Έ-τυμος ονομάζεται ο πραγματικός, ο αληθινός.

Το ουδέτερο έ-τυμον σημαίνει τη ρίζα η οποία παράγει μια λέξη και που φανερώνει την αρχική της σημασία [έ-τυμον στο παράδειγμά μας είναι η ίδια η ρίζα εσ-].

Να γιατί το «είμαι», αναπνέω, ζω, υπάρχω, πάει να πει «ετυμολογώ». Και «είμαστε»... Έλληνες στο βαθμό που γνωρίζουμε τη γλώσσα μας. Διαφορετικά «δεν... είμαστε».

  Σε καιρούς μεθοδικού αφελληνισμού, όπως γίνεται από την τρυφερή ηλικία με τις τηλεοράσεις, με τα ολέθρια ηλεκτρονικά, με τα γήπεδα, κυρίως με την εισβολή των ξένων γλωσσών που πριονίζουν ακατάπαυστα την εθνική μας ύπαρξη, το Ετυμολογικό Αλφαβη­τάριο προσφέρεται ως όπλο άμυνας και αντίστασης".

Ενδεικτικό εικονογραφημένο κείμενο του Αλφαβηταρίου.

Το παλαιό Αλφαβητάριο (1956 - 1974).

Η πλάκα και το κοντύλι που είχε ο Γιώργος Αλεξίου
στην Α΄τάξη του Δημοτικού Σχολείου.

Οι δάσκαλοι και οι μεγαλύτεροι μαθητές
του Δημοτικού Σχολείου Γέρμα σε εθνική γιορτή.
Σχολικό έτος 1957 - 58.