«Παραδοσιακοί χοροί Νεστορίου Καστοριάς». Λαογραφική Μελέτη του Μ. Κωστόπουλου.

Βιβλιοπαρουσίαση

Ο Μιχαήλ. Ι. Κωστόπουλος, τ. καθηγητής φιλόλογος του Λυκείου Νεστορίου, συνέγραψε κι εξέδωσε κατά το έτος 1986 ένα μικρό βιβλίο 50 σελίδων, που φέρει τον τίτλο «Παραδοσιακοί χοροί Νεστορίου Καστοριάς». Πρόκειται για μία αξιόλογη λαογραφική Μελέτη, για την οποία ο συγγραφέας της Μ. Κωστόπουλος αναφέρει στα Προλεγόμενα του βιβλίου τα εξής ενημερωτικά:

«Σκοπός της λαογραφικής τούτης εργασίας είναι η διάσωση των παραδοσιακών χορών που χορεύονταν και εξακολουθούν να χορεύονται στο ακριτικό Νεστόριο, αλλά και στην περιοχή γύρω απ’ αυτό, ΝΔ της Καστοριάς, από τη φθοροποιό δύναμη του χρόνου, τις καταλυτικές ξενικές επιδράσεις και την ξενομανία που τόσο έχουν επηρεάσει τις εκδηλώσεις της αγνής και ανεπανάληπτης Ελληνικής ψυχής…

Αφορμή για την ερευνητική τούτη εργασία στάθηκε το γεγονός ότι ο χορός στο Νεστόριο αποτελεί ακόμα και σήμερα κύτταρο ζωντανό στη ζωή των κατοίκων. Στη διαπίστωση τούτη βοήθησε σημαντικά η παραμονή μου αρκετά χρόνια στο όμορφο αυτό χωριό. Εδώ ζώντας ανάμεσα στους κατοίκους μπόρεσα να γνωρίσω στο βάθος τη Νεστορίτικη ψυχή. Οι κάτοικοι είναι όλοι λεβεντόκορμοι και χορευταράδες. Στο χωριό τους κάνουν ανύποπτοι κάθε δουλειά. Καλλιεργούν το χωράφι, επεξεργάζονται τις γούνες. Μα σε κάθε κοινωνική ατομική εκδήλωση, στις γιορτές, στα πανηγύρια, στα γλέντια χορεύουν. Συνήθως ο μεγάλος χορός στήνεται στην κεντρική πλατεία έξω από τις δύο εκκλησίες. Έτσι ο χορός έχει ένα συμβολικό ευτυχισμένο νόημα, γίνεται η έκφραση της διάρκειας, το αιώνιο πνεύμα του τόπου που μιλάει σε ξένους και δικούς με την προαιώνια γλώσσα του ρυθμού και της κινήσεως. Εκεί ανέμελα σέρνουν το χορό παρασυρμένοι απ’ τους ήχους της ζωηρής μουσικής του τόπου. Τα μουσικά όργανα που συνόδευαν παλιότερα τους χορούς ήταν το κλαρίνο, το λαγούτο, το βιολί και το ντέφι. Σήμερα έχουν προστεθεί η τρομπέτα και το ακορντεόν.

Ο οικισμός "Άνω Νεστόριο"

Σε συνάρτηση με το τραγούδι και το χορό βρίσκεται ζωντανή και μιαν άλλη γνησιότατη εκδήλωση της λαϊκής ψυχής, που με την ευαισθησία και τη δημιουργική φαντασία του ντόπιου τεχνίτη και τεχνίτρας έχει αποτυπωθεί στην κατασκευή και διακόσμηση της αντρικής και γυναικείας φορεσιάς, και που εξακολουθεί να παράγει ακόμα και σήμερα χωρίς καμιά φτηνή μίμηση και ίσως στο μοναδικό χωριό του Νομού και να προβάλλει έτσι με πλούτο και χάρη τον πολιτισμό των κατοίκων του…

Το περιεχόμενο των τραγουδιών και των χορών του Νεστορίου είναι πλούσιο και ποικίλο. Διακρίνεται σε ιστορικά, ερωτικά, της αγάπης, της ξενιτιάς, μοιρολόγια κλπ. από την ποικιλία των ρυθμών, των βημάτων, του ύφους και του νοήματος που περικλείνουν. Έτσι η φυσιογνωμία και η μορφή, το ήθος και το ύφος των παραδοσιακών Νεστορίτικων χορών καταδείχνουν με συγκλονιστική παραστατικότητα και συναρπαστική ευαισθησία την έκφραση ενός λαού, του ίδιου του Ελληνικού λαού!

Ο οικισμός "Κάτω Νεστόριο".

Στη συνέχεια παραθέτω στοιχεία ανάλυσης χορού καθώς και τον βασικό επεξηγηματικό πίνακα των βημάτων για να διαφανεί ο τρόπος της ερευνητικής αυτής λαογραφικής εργασίας και να βοηθηθούν όσοι θελήσουν να περπατήσουν στα βήματα αυτά που φτερώνονται από το ίδιο πανάρχαιο Ελληνικό πνεύμα, κρίκοι κι αυτά μιας αλυσίδας αόρατης, που συνδέουν τις γενιές και συνεχίζουν την Ελληνική παρουσία».

Ακολούθως παρατίθεται ο Πίνακας Περιεχομένων του εξεταζόμενου βιβλίου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Α. Προλεγόμενα………………………………………………………………….Σελ. 9

Β. Στοιχεία ανάλυσης χορού.................................................. 13

Γ. Επεξηγηματικός πίνακας των βημάτων των χορών............. 14

Δ. Παρουσίαση και ανάλυση των Νεστορίτικων χορών.......... 15

1.   Αγγελική κόρη............................................................. 15

2.   Από της Αναστασίας.................................................... 18

3.   Αντικρυστός................................................................ 20

4.   Η Γεωργία.................................................................... 24

5.   Ήλιος και μαυρομάτα.................................................. 26

6.   Ο κυνηγός.................................................................... 28

7.   Στο Μεγάλο Δρόμο...................................................... 31

8.   Μπεράτι...................................................................... 34

9.   Νυφιάτικος................................................................. 36

10.Πεταχτός………………………………………………………………………..38

Ε. Βιβλιογραφία.................................................................... 45

ΣΤ. Περιεχόμενα................................................................... 47

Το θρυλικό Κάστρο (βράχος) του Νεστορίου.

Κλείνοντας τη σύντομη παρουσίαση του θεματικού βιβλίου σημειώνουμε, ότι πρόκειται για ένα ενδιαφέρον συγγραφικό έργο, που πρέπει να γίνει ευρύτερα γνωστό στην Καστοριά και που πρέπει να ωθήσει και άλλους ερευνητές και ανθρώπους των γραμμάτων ν’ ασχοληθούν με τους παραδοσιακούς χορούς της περιοχής μας και να εκδώσουν ανάλογα βιβλία.

Άποψη του Άνω Νεστορίου.

Το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος στο Κάστρο Νεστορίου.

Το Νεστόριο.

Το σεπτό Στρατιωτικό Νεκροταφείο Νεστορίου.
Τάφοι ηρώων στρατιωτών μας, που έπεσαν για την ελευθερία
και τη δημοκρατία στον Γράμμο, έτη 1946 - 49.

Νεστόριο. Στο βάθος το Κάστρο του.

Ο Αλιάκμονας κάτω απ' το Νεστόριο.

Η περιοχή του River Party στο Νεστόριο.

Άλλη άποψη του Άνω Νεστορίου.