Ο Μέγας Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως († 6 Φεβρουαρίου) στο Άργος Ορεστικό (886 - †891).

Ο Μέγας Φώτιος (820 - 901)

Φεβρουάριος 6. Του εν αγίοις πατρός ημών Φωτίου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, του ομολογητού.

.
«Θνήσκων Φώτιος, ου ταράττομαι λέγει,

προς την τελευτήν, ων προητοιμασμένος».

.
1)        Ο Βίος του ιερού Φωτίου (Κείμενο του «Ορθoδόξου Συναξαριστή»).

«O Μέγας Φώτιος υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες και λαμπρότερες μορφές της εκκλησιαστικής και της παγκόσμιας ιστορίας. Γεννήθηκε το 820 στην Κωνσταντινούπολη από αριστοκρατική και πλούσια οικογένεια, η οποία αγωνίσθηκε για την τιμή και την αποκατάσταση των αγίων εικόνων. O Φώτιος έκανε λαμπρές σπουδές και αρίστευσε στα γράμματα και τις επιστήμες. Διακρίθηκε για την ευφυΐα του, την πολυμέρεια και πολυμάθεια του, την ευθεία και αντικειμενική κρίση και το ήθος του χαρακτήρα. Στην αρχή υπηρέτησε και διέπρεψε σε ανώτατα πολιτικά αξιώματα, όταν όμως ο Πατριάρχης Ιγνάτιος απομακρύνθηκε από το θρόνο του με βίαιο τρόπο, ο Φώτιος αποτέλεσε τη μόνη ελπίδα εξόδου της Εκκλησίας από την κρίση. Μέσα σε έξι ημέρες χειροτονήθηκε «αθρόων» διάκονος πρεσβύτερος και επίσκοπος και έθεσε το αξίωμά του και τη ζωή του στην υπηρεσία της εκκλησίας. Αγωνίστηκε με πάθος κατά των ποικιλώνυμων εχθρών της Εκκλησίας και ιδίως κατά των καινοτομούντων παπικών, φθάνοντας ως και την καθαίρεσιν του Πάπα Νικολάου. Όμως, ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός του στέρησε τον πατριαρχικό θρόνο κατά το έτος 886 και ο άγιος τελείωσε την πολυτάραχη ζωή του εξόριστος στην ιερά μονή των Αρμενιανών («άγνωστον που κειμένη». Θ.Η.Ε., τ. 12, στ. 27).

Ο Μέγας Πατριάρχης Φώτιος

Υπήρξε ένας εκ των μεγαλυτέρων εκκλησιαστικών συγγραφέων, συγγράψας έργα δογματικά, αντιρρητικά, ερμηνευτικά, ηθικά, ασκητικά, καθώς και επιστολές, ύμνους. Για την όλη του παρουσία στην Εκκλησία εκλήθη «Μέγας».

2)        Ο Βίος του αγίου Φωτίου (κείμενο απ’ το «Ωρολόγιον το Μέγα»).

«Ο τρισμακάριος Ιεράρχης Φώτιος, ο μέγας και λαμπρότατος της Εκκλησίας πατήρ και διδάσκαλος, ο ομολογητής της πίστεως και ισαπόστολος, ήκμασεν εν τοις χρόνοις των αυτοκρατόρων Μιχαήλ υιού Θεοφίλου, Βασιλείου του Μακεδόνος και Λέοντος του υιού αυτού. Εγεννήθη εν Κωνσταντινουπόλει, όπου διέπρεψεν τα εις τα πρώτιστα των βασιλικών αξιωμάτων. Βίον ενάρετον και θεοφιλή αείποτε εξασκήσας, διό και αναβιβάζεται επί τον αποστολικόν και οικουμενικόν πατριαρχικόν θρόνον της Κωνσταντινουπόλεως. Και οίους μεν αγώνας διήνυσεν ο τρισόλβιος υπέρ της ορθοδόξου πίστεως κατά μανιχαίων και εικονομάχων και άλλων αιρετικών, οίας δε επιβουλάς και καταδρομάς υπέμεινεν εκ μέρους των λατινοφρόνων, ηλίκους δε διωγμούς και κακώσεις υπέστη, μακρόν άν είη λέγειν. Οσίως δε και ευαγγελικώς ποιμάνας την του Χριστού Εκκλησίαν, και τω ένθέρμω αυτού ζήλω πάσης ετεροδιδασκαλίας τα ζιζάνια εκριζώσας, εξεδήμησε προς Κύριον εν τη των αρμενιανών μονή, τη 6 Φεβρουαρίου 891».

Ο Μέγας Φώτιος διδάσκων
στο Πανδιδακτήριο

Όπως βλέπουμε στις παραπάνω δύο σύντομες βιογραφίες του αγίου Φωτίου, ο εν λόγω Μέγας Πατριάρχης έζησε εξόριστος κατά τα πέντε τελευταία έτη της ζωής του, δηλαδή απ’ το 886 και μέχρι το 891 που ετελεύτησε, στην ιερά μονή των Αρμενιανών ή Αρμονιανών. Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί και οι ερευνητές δεν συμφωνούν μεταξύ τους για το μέρος όπου ήταν κτισμένη αυτή η Μονή. Μερικοί λένε ότι βρισκόταν στην Αρμενία, άλλοι υποθέτουν ότι ήταν έξω απ’ τα τείχη της Κωνσταντινούπολης και αρκετοί υποστηρίζουν ότι βρισκόταν κοντά στο Αρμενοχώρι του Άργους Ορεστικού, και συγκεκριμένα στο σημείο που είναι σήμερα κτισμένος ο ενοριακός ναός της Αγίας Παρασκευής της αναφερόμενης κωμόπολης. Σύμφωνα με τους τελευταίους, η μονή των Αρμενιανών καταστράφηκε από τους Τούρκους το έτος 1385 και στη θέση της ανεγέρθηκε το λεγόμενο Τζουμά (Παρασκευής) Τζαμί. Το τζαμί αυτό κατεδαφίστηκε μερικώς απ’ τους Αργείτες κατά το έτος 1925 και στο μέρος του οικοδομήθηκε ο υπάρχων λαμπρός ναός της Αγίας Παρασκευής, πολιούχου του Άργους Ορεστικού.

Ερείπια στο Αρμενοχώρι Άργους Ορεστικού

Απολυτίκιον του αγίου Φωτίου

Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Τῆς σοφίας ἐκφάντωρ λαμπρὸς γενόμενος,

Ὀρθοδοξίας ἐδείχθης θεοπαγῆς προμαχών,

τῶν Πατέρων καλλονὴ Φώτιε μέγιστε,

οὐ γὰρ αἱρέσεων δεινῶν, στηλιτεύεις τὴν ὀφρύν,

Ἐώας τὸ θεῖον σέλας, τῆς Ἐκκλησίας λαμπρότης,

ἣν διατηρεῖ Πάτερ ἄσειστον.
.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Οι ευσεβείς κάτοικοι του Άργους Ορεστικού, έχοντας υπόψη τα προπαρατιθέμενα, ότι δηλαδή ο Μέγας Πατριάρχης Φώτιος  έζησε μερικά χρόνια και απέθανε στην κωμόπολή τους, καλόν θα είναι και ψυχωφελές  να κτίσουν έναν ιερό ναό επ’ ονόματί του και να τιμούν αναλόγως τη μνήμη του.

Αρχαίος τάφος στο Αρμενοχώρι

 Ερειπωμένο κτίσμα της μονής Αρμενιανών (;)
σε κεντρική οδό του Άργους Ορεστικού.

Το Τζουμά τζαμί του Άργους Ορεστικού.

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής 
Άργους Ορεστικού