Ο «Καλοχτένης», το καλοκαιρινό δροσερό αεράκι της Καστοριάς.

Μικρός ιστιοπλόος στη λίμνη της Καστοριάς

Κείμενο Αποστόλου Δ. Σαχίνη

Οι κάτοικοι της όμορφης Καστοριάς ονομάζουν «Καλοχτένη» την πρωινή αύρα που πνέει στην πόλη τους, κατά τους καλοκαιρινούς ζεστούς μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο. Ο Καλοχτένης προέρχεται από το Αδριατικό Πέλαγος και φέρνει μαζί του το άρωμα των λουλουδιών του Γράμμου, σβήνει δε μαλακά στο Βίτσι και στα βουνά της  Κλεισούρας. Η δυτική πλευρά της Καστοριάς δέχεται ιδιαίτερα την ευεργετική επίδρασή του Καλοχτένη, γιατί το άφθονο οξυγόνο του συντελεί στην υγεία των αναπνευστικών οργάνων. Οι παλιοί γιατροί της Καστοριάς συνιστούσαν για τον λόγο αυτόν στους προσβεβλημένους από φυματίωση να διαμένουν στην πλευρά αυτή για θεραπεία. Ήταν και είναι πραγματικά ζωογόνο αεράκι. Του Καλοχτένη το «τσιαρλκαντί» (πρωινό ρεύμα της λίμνης, δίχως αέρα, με ανάλαφρο κύμα που εκδηλωνόταν από Ν.Δ.) το απολάμβαναν και το χαίρονταν οι παλαιοί ψαράδες και οι βαρκάρηδες της λίμνης και αυτοί του έδωσαν το ποιητικό αυτό όνομα.

Ο Χριστός επιτάσσων τους ανέμους.
Τοιχογραφία Καστοριάς, έτ. 1552.

Πανώρια Καστοριά

(ποίημα του Ανδρέα Σεμάση).

Βυζαντινή αρχόντισσα, πανώρια ξελογιάστρα,

μέσα σου το βυζαντινό ακέριο κλείνεις πνεύμα:

Στ’ αρχοντικά σου τα παλιά, στα ρημαγμένα κάστρα,

στ’ ολόγλαυκο, μυριόπτυχο της λίμνης σου το ρεύμα.

…………………………………………

Θεοί καθίσανε για σε στης Ομορφιάς το γεύμα

και βγήκαν κι είπαν μυστικά στις νύχτες σου με τ’ άστρα,

πως πέρα στη Μαυριώτισσα, στης αμμουδιάς την πάστρα,

κάν’ η γαλήνη της σιγής το παναιώνιο νεύμα
.…………………………………………

Και σαν στου Γράμμου την κορφή χρυσομωβίζ’ η δύση,

σιμώνει τ’ ακροούρανο να σε γλυκοφιλήσει,

στης λίμνης το καθρέφτισμα τότε πανώρια σκύβεις.

………………………………………………

Σαν μια νεράιδα ξώκοσμη τη μοίρα σου μαγεύεις.

Μα ξάφνου να! Την άδραξες κι εγκόλπιο την κρύβεις

και ζεις αιώνια αθάνατη και ζεις και βασιλεύεις.